Hastalığının ilerlediğini fark eden ve ebediyete göçmeden evvel son hazırlıklarını tamamlayan Ertuğrul Bey, veda toyunda ailesi ve Kayı Obası'nın ileri gelenleri ile bir araya geldi. Toyda son nasihatlerini veren Ertuğrul Bey "Bu topraklar, gazilerin kanı ve gayretiyle fethedilmiştir. Gaza kılıcını kuşanıp gayret kemerini takanlar Rabbin müjdesine mazhar olmuştur. O büyük gazilerden geriye Bamsı Beyim ve Abdurrahman Gazim kalmıştır. Onlar benim size vasiyetimdir. Beni saydığınız gibi onları da sayasınız. Evlatlarım, beylerim. Ben Süleyman Şah oğlu Ertuğrul Gazi can emanetini teslim etmek üzereyim! Bunlar benim sizlere son sözlerim ve son nasihatlerim. Kulağınızı açın ve beni eyi dinleyin" diyerek herkesi duygulandırdı.
Ertuğrul Bey veda konuşmasında "Devlet onu meydana getiren halkın tecessüm etmiş iradesi ve rızası demektir. Halkın ırz ve namusunu koruyan, hürriyet ve refah vadeden bir mertebedir. Bir Türk için devlet bunlardan fazla olarak bir fikirdir. O fikir, dinine, diline bakılmaksızın bütün mazlumları, dinine ve diline bakılmaksızın bütün zalimlere karşı korumaktır. Adaletle hükmetmek ve töreyi yaşatmaktır. Mazlumların gözü üzerinizdedir, duaları sizinledir. Siz esareti kabul eder, ister Rum olsun ister Moğol; zalim bir devleti metbu tanırsanız, mazlumların duaları nasıl gerçekleşir? Adalet nasıl hükümferma olur. Töre nasıl yaşatılır? Bedeli ne olursa olsun esaret zincirlerini kırın. Kayıların sancağı Cenabı Hakk'ın izzeti dışında hiçbir kuvvetin karşısında eğilmez, eğilemez. Küfür nerede kuvvet devşirip ordu düzerse, Kayı'nın sancağı ve soylu Alpları karşısında durmalı. Cenab-ı Hakk'ın zafer müjdesine inanmayanlar Hakk'ı inkâr ederler. Önce tertemiz Müslümanlar olun sonra da gaza kılıcını kuşanın. Göreceksiniz zafer sizin olacak" sözleriyle çok değerli mesajlar verdi.
Ertuğrul Bey'in "Ey Kayılar! Benim beyliğimden razı mısınız?" sorusuna herkes "Razıyız" yanıtını verirken, "Ey Kayılar size şimdi varisimi açıklarsam onu da beni saydığınız gibi sayıp her emrine uyacak mısınız?" diyerek yeni beyin işaretini verdi. "Varisim… Gönül rızasıyla yerimi bırakacağım yeni Kayı beyiniz… Gaza ataşını hiç söndürmeyen, Kayı'nın sancağını zaferden zafere taşıyan, esaret ve zincir kabul etmeyen… Kabul etmeyen…" diyen Ertuğrul Bey, sözlerini tamamlayamadan vefat etti.
Ertuğrul Bey'in ölümü Kayı Obası'nda derin bir üzüntüye yol açarken, gözyaşları adeta sel olup aktı.