Şubat ayı enflasyon oranı milyonlarca vatandaşın gündeminde yer alıyor. Ekonomide pek çok konuda belirleyici olacak Şubat ayı enflasyon oranları yeni ayın yaklaşmasıyla birlikte araştırılmaya başlandı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından bir önceki ayın enflasyon oranları yeni ayın ilk haftası içerisinde açıklanıyor. Bu nedenle ayın son günlerinde yüz binlerce vatandaş Şubat ayı enflasyon oranları ne zaman açıklanacak sorusuna yanıt arıyor. Peki, 2020 Şubat enflasyon beklentisi nedir? Enflasyon, mal ve hizmetlerin fiyatlarının artmasıdır. Ancak mal ve hizmetlerin fiyatları zaman içinde artabilir veya azalabilir. Enflasyon sadece belli bir malın veya hizmetin fiyatının tek başına artması değil, fiyatların genel düzeyinin sürekli bir artış göstermesidir.
2020 ŞUBAT ENFLASYON RAKAMLARI AÇIKLANDI
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından Şubat ayının enflasyon verileri, 3 Mart Salı günü sabah saatlerinde açıklandı
Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yıllık %12,37, aylık %0,35 arttı
TÜFE'de (2003=100) 2020 yılı Şubat ayında bir önceki aya göre %0,35, bir önceki yılın
Yıllık en düşük artış %2,27 ile haberleşme grubunda gerçekleşti
Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla, %5,98 ile giyim ve ayakkabı, %6,01 ile eğlence ve kültür ve %7,36 ile ev eşyası oldu. Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana
Aylık en yüksek azalış %4,83 ile giyim ve ayakkabı grubunda oldu
Ana harcama grupları itibarıyla 2020 yılı Şubat ayında azalış gösteren diğer gruplar ise, %1,34 ile alkollü içecekler ve tütün, %0,38 ile ulaştırma ve %0,22 ile haberleşme oldu. Buna karşılık, ana harcama grupları itibarıyla 2020 yılı Şubat ayında artışın yüksek olduğu gruplar ise sırasıyla, %2,33 ile gıda ve alkolsüz içecekler, %2,03 ile sağlık ve %0,86 ile eğitim oldu.
TÜFE ana harcama gruplarına göre aylık değişim oranları (%), Şubat 2020
Şubat 2020'de, endekste kapsanan 418 maddeden, 146 maddenin ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken, 24 maddenin ortalama fiyatında değişim olmadı. 248 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti.
Özel kapsamlı TÜFE göstergesi (B) yıllık %11,10 arttı, aylık değişmedi
İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE'de 2020 yılı Şubat ayında bir önceki aya göre değişim olmazken, bir önceki yılın Aralık ayına göre %0,34, bir önceki yılın aynı ayına göre %11,10 ve on iki aylık ortalamalara göre %13,08 artış gerçekleşti.
2020 ŞUBAT ENFLASYON BEKLENTİSİ
Merkez Bankası Beklenti Anketi'ne göre, yıl sonu enflasyon yüzde 10,06'a yükseldi. Katılımcıların yıl sonu dolar kuru beklentisi ise, bir önceki ay 6.4079 TL iken, bu ay 6.4485 TL oldu.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), reel sektör, finansal sektör temsilcileri ve profesyonellerden oluşan 66 katılımcıyla gerçekleştirdiği "2020 yılı Şubat ayı Beklenti Anketi"ni yayımladı.
Bir önceki anket döneminde yüzde 0,64 olan şubat ayı TÜFE beklentisi, bu anket döneminde yüzde 0,69'a yükseldi. 2020 Mart ayı TÜFE beklentisi aynı anket döneminde yüzde 0,81'den yüzde 0,84'e çıktı.
Cari yıl sonu TÜFE beklentisi yüzde 10,01'den yüzde 10,06'ya yükseldi. 12 ay sonrası TÜFE beklentisi yüzde 9,54'ten yüzde 9,61'e, 24 ay sonrası TÜFE beklentisi ise yüzde 8,51'den yüzde 8,52'ye çıktı.
OCAK AYI ENFLASYON RAKAMLARI
Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ocakta aylık bazda yüzde 1,35, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 1,84 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 12,15, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 8,84 oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, ocak ayı itibarıyla 12 aylık ortalamalar dikkate alındığında, tüketici fiyatları yüzde 14,52, yurt içi üretici fiyatları yüzde 15,71 arttı.
Aylık bazda TÜFE yüzde 1,35, Yİ-ÜFE yüzde 1,84 artış gösterdi.
TÜFE, ocakta geçen yılın aralık ayına göre yüzde 1,35, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 12,15 yükseldi.
Yİ-ÜFE ise Aralık 2019'a göre yüzde 1,84, geçen yılın ocak ayına göre yüzde 8,84 arttı.
TÜFE VE TEFE NEDİR?
TÜFE (Tüketici fiyatları endeksi) tipik bir tüketicinin satın aldığı belirli bir ürün ve hizmet grubunun fiyatlarındaki ortalama değişimleri gösteren bir ölçüttür. Yıllık enflasyon değerindeki değişimi ölçmek için kullanılır. TÜFE, İstatistik bilimindeki indeks sayılar ile hesaplanır. Belli bir yıl seçilir ve bu yıl temel yıl kabul edilir. , Karşılaştırılan dönemler arasındaki toplam ya da fark, belirli bir gelire sahip olan bireyin satın alma gücünün azalıp azalmadığını gösterecektir.
Toptan Eşya Fiyat Endeksi'nin kısaltılışı olan TEFE Türkiye İstatistik Kurumu tarafından (TÜİK) hesaplanmaktadır. Toptan Eşya Fiyat Endeksi. Değişimi aylık ya da yıllık enflasyon rakamının belirlenmesinde kullanılır. 2005 yılından itibaren Devlet İstatistik Enstitüsü DİE, Toptan Eşya Fiyat Endeksi'nin yerine Üretici Fiyat endeksi ÜFE'yi kullanmaya başlamıştır.
TÜFE VE TEFE NASIL HESAPLANIR?
TÜFE yani Tüketici Fiyat Endeksi hesaplamaları, ülke genelindeki tüketim mallarını kapsıyor. Gıda ürünlerinden ender tüketilen mallara ve sosyal harcamalara kadar her şeş TÜFE kapsamında değerlendiriliyor. Hesaplama yapmak için ise belli bir dönemin baz alınması gerekmektedir. TÜFE hesaplamalarında istatistik verilerinden yararlanılır.
TEFE hesaplamalarında ise ekonomik çalışma alanları ve sanayi kolların olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. TEFE'de ürün rafa gelmeden önceki fiyatı hesaplanmaktadır. TEFE'deki artışlar kısa bir süre sonra TÜFE'de de artışları meydana getirmektedir.
ENFLASYON NEDİR?
Enflasyon, mal ve hizmetlerin fiyatlarının artmasıdır. Ancak mal ve hizmetlerin fiyatları zaman içinde artabilir veya azalabilir. Enflasyon sadece belli bir malın veya hizmetin fiyatının tek başına artması değil, fiyatların genel düzeyinin sürekli bir artış göstermesidir. Diğer bir deyişle, sadece bazı malların fiyatlarının sürekli artması ya da tüm malların fiyatlarının bir sefer artması enflasyon değildir. Örneğin aylık enflasyon oranının yüzde 1 olması, o ay içinde fiyatlar genel seviyesinin bir önceki aya göre yüzde 1 oranında arttığını gösterir. Yıllık enflasyonun yüzde 30 olması da, fiyatların bir önceki yıla göre ortalama yüzde 30 oranında arttığını, örneğin geçen yıl 200 TL'ye alınan bir mal sepetinin bu yıl ancak 260 TL'ye alınabileceğini ifade eder.
Enflasyonun düşmesi; fiyatların düşmesi, insanların alım gücünün artması, gelirlerinin yükselmesi demek değildir. Enflasyonun düşmesi, fiyatların daha az artması, insanların alım güçlerinin daha az azalması ve neticesinde istikrar ve refah demektir.
Enflasyon oranları, merkez bankalarının para politikalarında atacağı adımları doğrudan etkileyebileceğinden, kurlar üzerinde de oldukça etkilidir. Çünkü enflasyon oranı, merkez bankalarının faiz oranları üzerinde yapacağı değişiklikler için öncü göstergelerdir. Örneğin, enflasyon oranlarının, merkez bankalarının hedeflerinden yukarı yönde sapması durumunda faizlerde artış beklentisi ön plana çıkarken, enflasyon oranının merkez bankalarının hedeflerinin altında kalması durumunda ise faizlerde düşüş beklentisi ön plana çıkmaktadır.
Örneğin; Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, 2016 yılı enflasyon hedefini 5% olarak belirledi. Ancak yaşanan yurt içi yurt dışı gelişmeler bu enflasyon hedefinin sapmasına sebep olabilir. Bu sapma oranının kesin bir değeri olmamakla birlikte TCMB global piyasaların gidişatını göz önünde bulundurarak faizlerde artışa gider ise USDTRY VE EURTRY kurlarında (Türk Lirası'nın değer kazancı nedeniyle) aşağı yönlü hareketler izlenebilir. Veya, mevcut konjonktür TCMB'nin faizleri düşürmesine sebep olursa bu durumda USDTRY ve EURTRY kurlarında (Türk Lirası'nın değer yitirmesi nedeniyle) yükselişler söz konusu olabilir. Tabi ki kur hareketlerinde enflasyon tek başına etken olmamakla birlikte, volatiliteye sebep olabilecek önemli bir veridir.
ENFLASYON NASIL HESAPLANIR?
Enflasyonu hesaplamak resmi istatistik kurumları açısından oldukça zor olmakla birlikte, temsili bazı mallardan bir sepet oluşturularak hesaplama gerçekleştirilir. Sonra da bu sepet değerinin zaman içerisindeki değişimleri gözlemlenir. Oluşturulan bu endeksin genel olarak iki hesaplanma yöntemi bulunuyor;
– Tüketici Fiyat Endeski (TÜFE – CPI): Tüketim malları veya hizmetlerinin (benzin, gıda, giyim, otomobil gibi) hesaplanmasında kullanılır. Tüketicinin perspektifinden değişimi gösterir.
– Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE – PPI): Yurtiçinde üretilen mal ve hizmetlerden oluşturulan endeksteki değişimleri gösterir. Bu da üreticinin perspektifine göre yorumlanmaktadır.
Yukarıdaki iki kategori için de, mevsimsel (geçici) etkilerin bulunmadığı ve Çekirdek (Core) olarak adlandırılan hesaplama yöntemleri bulunmaktadır.
Bu göstergeler büyük çaptaki anketler olarak düşünülebilir. Her ay, resmi istatistik kurumları, perakende satışçılar, hizmet sağlayıcıları, benzin istasyonları ve muayenehane gibi birçok yeri fiyat değişiminin saptanması için inceler.
