Tüm dünyayı etkisi altına alan Koronavirüs Türkiye'de de görüldü. Türkiye'de görülmesinin ardından vatandaşlar büyük panik yaşadı. Arama motorlarında Koronavirüs tavan yaptı. Vatandaşlar Koronavirüs'ün (Covid-19) hangi hayvanlardan geçtiğini oldukça merak ediyor. Bu bağlamda 2019-nCoV virüsünün ilk olarak Vuhan'daki Huanan balık pazarında ortaya çıkmış olabileceği üzerinde duruluyor. Bazı deniz canlıları Koronavirüs taşıyor olabilseler de, pazarda tavuk, yarasa, tavşan, yılan gibi başka hayvanlar da bulunuyor ve bunlardan birinin virüsün kaynağı olması çok daha mümkün görünüyor. Peki insanlara hangi hayvanlardan ne tür hastalıklar bulaşabilir?
DETAYLAR İÇİN BİR SONRAKİ SAYFAYA TIKLAYINIZ
Hangi hayvandan kaynaklanıyor?
Koronavirüsler, önce hayvandan insana bulaşıyor. Ancak virüsleri kitlesel bir salgın tehdidi haline getiren, mutasyona uğrayıp insandan insana bulaşmaya başlamaları.
2019-nCoV virüsünün ilk olarak Vuhan'daki Huanan balık pazarında ortaya çıkmış olabileceği üzerinde duruluyor.
Bazı deniz canlıları Koronavirüs taşıyor olabilseler de, pazarda tavuk, yarasa, tavşan, yılan gibi başka hayvanlar da bulunuyor ve bunlardan birinin virüsün kaynağı olması çok daha mümkün görünüyor.
Virüsün kaynaklandığı belirlendiğinde, sorunla baş etmek çok daha kolay olacak.
2003 yılında 800'e yakın kişinin hayatını kaybetmesine neden olan SARS virüsünün yarasalardan yayıldığı düşünülüyordu.
İnsanlara hangi hayvanlardan ne tür hastalıklar bulaşabilir?
Kuşlar
Viral hastalıklar: kuş gribi virüsü, batı nil ateşi virüsü, usutu virüsü: kuş gribi direkt temas ile bulaşır. Batı nil ateşi virüsü ve usutu virüsü kuşların kanını emen sivrisineklerin insanları ısırması ile bu virüsler insanlara bulaşır. Ayrıca elinde yara ve kesik olan insanlara direkt kuşlarla temas yoluyla da bulaşabilir. Kuşlar bu hastalıklar için rezervuardır.
Ayrıca Kırım Kongo Kanamalı ateşi virüsü ve Kene Ensefalit virüsü taşıyan keneler kuşlara yapışırsa bu keneler bir yerden bir yere kuşlarla taşınır ve bu keneler insanları ısırırsa bu virüsler kenelerle bulaşabilir. Kuşlar bu iki virüs için rezervuar değildir ancak kenelerin bir yerden bir yere taşınmasında aracı durumundadırlar.
Bakteriyel hastalıklar: Chlamydia ve Salmonella bulaştırabilirler. Bunlar dışkıyla ve yakın temasla insanlara bulaşır.
Fare, sıçan
Viral hastalıklar: Bunlardan bulaşan en önemli hastalıklar Lassa ateşi ve Hantavirüs infeksiyonlarıdır. Kuduz da bulaşabilir. Bakteriyel olarak Leptospira bulaşır.
Tavşan, fare ve sıçanlardan bakteriyel olarak bulaşan en önemli hastalık Françisella'dır. Bu hastalığa avcı hastalığı da denir.
Geyik, ceylan, dağ keçisi:
Tüberküloz ve Bruselloz.
Domuz
Trişinella (parazit) ve Bruselloz
Tilki, çakal, kurt, vahşi kediler
Viral hastalıklardan kuduz en önemlisidir. Keza insanların akciğerlerinde kist yapan parazit Echinococcus da bulaşabilir.
Milyonlarca insanı etkileyen İspanyol Gribi, kuşlardan bulaşmıştı
"Tarihte hayvanlardan bulaşarak büyük ölümlere neden olan salgınlar olmuş mudur?" sorusuna Yılmaz'ın cevabı şöyle oldu:
1918 yılında İspanyol gribi olarak tarihe geçmiş kuş gribi salgını yaşanmıştır. Çok sayıda insan etkilenmiş ve ölümler olmuştur. Ancak o tarihlerde antibiyotikler henüz keşfedilmemiş olduğu için vakaların bazıları zatüreden ölmüştür..
Koronavirüs (Covid-19) nedir?
Çin'in Wuhan kentinde ortaya çıkan ve dünyada 118 ülkeye sıçrayan Covid-19, RNA (ribonükleik asit) virüs ailesi olarak tanımlanmaktadır. Görünümünün lipit zarın etrafında sivri uçlu proteinlerden oluşmuş taç şeklinde olması, virüsün koronavirüs olarak adlandırılmasına neden olmaktadır.
Virüsün özellikleri neler?
Hastalardan alınan örneklerin laboratuvarlarda test edilmesi sonucu Çinli yetkililer ve WHO, enfeksiyonun Koronavirüs (Corona Virus) olduğu sonucuna vardı.
Hastalığın, Çin'in 11 milyon nüfuslu kenti Vuhan'daki Huanan deniz ürünleri pazarından kaynaklandığı tahmin ediliyor.
Koronavirüs, büyük bir virüs ailesinin bir alt türü. Ancak yeni virüs dahil sadece yedi tanesi insanlara bulaşabiliyor.
WHO'ya göre yeni virüsün "kuluçka dönemi", yani enfeksiyonun kapıldığı andan belirtilerin görüldüğü zamana kadar olan dönem yaklaşık 14 gün.
Ama bazı araştırmacılar bu sürenin 24 güne kadar çıkabileceğini söylüyor.
Çinli bilim insanları, bazı kişilerin belirtiler görülmeden de enfeksiyonu yaydıkları uyarısında bulunuyor.
Koronavirüs aşısı bulundu mu?
Koronavirüse karşı aşı geliştirme çalışmaları devam ediyor. Bazı aşıların hayvanlar üzerinde denenme aşamasında olduğu belirtiliyor.
İnsanlarda kullanılabilecek bir aşının en iyi ihtimalle gelecek yılın ortalarını bulması bekleniyor.
Hayvanlar üzerinde denenen aşılar olumlu sonuç verirse önümüzdeki aylarda insanlar üzerinde deneme aşamasına geçilebilir.
İnsanlarda da olumlu sonuç vermesi halinde kitlesel üretime geçilmesinin epey zaman alacağı ifade ediliyor.
Tedavisi var mı?
Şimdilik tedavilerde temel prensipler uygulanıyor. Hastanın bağışıklık sistemi virüsle mücadelesini yenene kadar vücut fonksiyonlarının işler halde tutulması, nefes desteği sağlanıyor.
Bilim insanları virüse karşı aşı geliştirme çalışmalarına da devam ediyor. Yıl sonuna kadar aşının insanlar üzerinde denenmesi planlanıyor.
Hastaneler de virüs önleyici bir takım ilaçları test ediyor.
Nasıl korunabilirsiniz?
WHO virüsten korunmak için şu tavsiyelerde bulunuyor:
Ellerinizi yıkayın - sabun veya el temizlik jelleri virüsü öldürebilir
Öksürürken veya hapşırırken ağzınızı ve burnunuzu mendille kapatın ve sonrasında virüsün yayılmasına engel olmak için ellerinizi yıkayın
Gözlerinize, burnunuza ve ağzınıza dokunmaktan kaçının - elleriniz virüsün değdiği bir yere dokunursa virüs vücudunuza bulaşabilir
Öksüren, hapşıran veya ateşi yüksek kişilerden uzak durun - 1 metre uzak durmak havaya bulaşabilecek virüsten korunmanızı sağlar