Ekolojik olarak da örneğin Akdeniz'in yerli türleri, bu yeni gelen savaşçı balıklarla mücadele edemediklerinden, yaşam ortamlarını da değiştirmek zorunda kalıyorlar. Böyle olunca da eskiden çok balık olan yerlerde artık o balıklar bulunmaz oluyor.
Akdeniz'deki biyoçeşitliliğin çökebileceğine dair öngörüler var. Böyle bir şey söz konusu olur mu?
Dünya ve içindeki sistemler oldukça dinamiktir. Bu ekosistemler küresel anlamda birçok kez çökmüş ve bu çökmelerde tür kayıpları yaşanmıştır. Ama tarihsel ve bilimsel veriler bize şunu gösterir: Çöküşlerden sonra tekrar türler ortaya çıkmakta ve yeni bir biyoçeşitlilik kurulmakta. Bizim Akdeniz'de yabancı türler nedeniyle, tür kaybına yol açabileceğini düşündüğümüz büyük bir çöküş beklentimiz oldukça düşük bir ihtimal. Dolayısıyla Akdeniz biyoçeşitliliğinin çökmesi terimini şu anlamda okumak daha doğru olur: Artık alıştığımızdan farklı bir Akdeniz olacak, hatta oldu bile…
Konu hakkında konuşan bazı bilim insanları yabancı türlerin bölgelere katkı yaptığını da söylüyor. Bu doğru mu, ne gibi katkıları olabilir?
Türleri 'yararlı, faydalı, değerli' ya da 'yararsız, faydasız, değersiz' diye ayırmak insana özgü bir bakış açısı… Evet, bu 'yabancı türlerden' bazıları zararlı olabiliyorken, bazıları da ekonomik ya da ekolojik anlamda fayda sağlayabiliyor. Bu dediğim gibi tamamen yerel kültüre bağlı bir durum. Eğer gelen yabancı tür tehlikeli ve zehirli değilse ve yerel kültür tüketimini de destekliyorsa bir şekilde ekonomik değer de kazanabiliyor.
Peki balon ve aslan balığı üzerinden irdelersek?
Balon balığı ihtiyosarkotoksik (zehri etinde ve içinde barındıran) olduğundan hiçbir şekilde tüketilmemesi gerekir. Ama buna karşın aslan balığı akantotoksik (dikeni zehirli eti zehirsiz) olduğundan, uygun şekilde tutulup, zehirli dikenleri uzaklaştırıldıktan sonra rahatça tüketilebilir ki aslan balığı iskorpitgillerden bir balık olduğu için lezzetlidir ve özellikle çorbası çok güzel olur.
Avlanması yasak ama Muğla'da geçtiğimiz aylarda 15 balıkçımız avladıkları 4 bin 66 adet balon balığını Mersin İl Tarım ve Orman Müdürlüğü'ne iletmişti. Balon balığı kuyruğu başına da 5 lira destek verildi. Kuyrukların desteklenmesi ne anlama geliyor?
Destekleme kapsamında avcılığı yapılacak balon balığı türü Lagocephalus sceleratus'tur. Diğer balon balığı türleri için avcılık yasak olup bu türlere ait olan kuyrukların getirilmesi durumunda destekleme ödemesi yapılmamakta. Yine bu destekten yararlanabilecek kitle bellidir, yani öyle her balon balığı yakalayan bu destekten yararlanamıyor. Bu desteğin amacı, denizlerimizdeki sucul biyolojik çeşitliliğe ve balıkçıların av araçlarına zarar veren balon balığının (Lagocephalus sceleratus) ekosistemdeki yoğunluğunu ve stoğa katılım oranını azaltarak balon balığının avlanmasını teşvik etmek, yani bu tür ile mücadele etmektir.
(NOT: Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından '5/1 Numaralı Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığının Düzenlenmesi Hakkındaki Tebliğ' ile '5/2 Numaralı Amatör Amaçlı Su Ürünleri Avcılığının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ' 22 Ağustos 2020'de Resmi Gazete'de yayımlandı. 01.09.2020 - 31.08.2024 tarihleri arasındaki av döneminde uygulanacağı açıklandı. Bu tebliğlerde "Balon balığı türlerinin avcılığı izne tabi olup avcılığına ilişkin usul ve esaslar bakanlıkça belirlenir" deniyor. Aynı bakanlık tarafından 2 Aralık 2020 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan 'Balon Balığı Avcılığının Desteklenmesine Dair Tebliğ'e göre ise 'Lagocephalus Sceleratus' dışındaki diğer balon balığı türleri için avcılığın yasak olduğu bildirilmiş. Balon balığı türlerinin yakalanması, kıyıya çıkartılması, satışı kanun ile yasaklanmış durumda.)
