Türklerin kullandığı ilk alfabe hangisidir? Nizamülmülk kimdir? Nizamülmülk ne demek, anlamı nedir? Sorusları arama motorlarında aratılmaya başlandı. Tarihimizin ve kültürümüzün ayrıntılarına konusunda önem arz eden ilk Türk alfabesi hakkında detaylı bilgiler haberimizde yer alıyor. Aynı zamanda Nizamülmülk hakkında araştırmalar da hız kazandı. Melikşah'ın veziri olan Nizamülmülk, kaleme aldığı Siyasetname ile adını tarihe kazıyan isimlerden. İşte konu hakkında detaylar!
Türklerin Kullandığı Alfabeler Nelerdir?
Türkler, geçmişten günümüze 5 farklı alfabe kullanmıştır. Bu alfabeler sırasıyla;
Köktürk,
Uygur,
Arap,
Kiril,
Latin Alfabesidir.
SIRASIYLA TÜRKLERİN KULLANDIKLARI ALFABELER VE ÖZELLİKLERİ
Köktürk Alfabesi: Türklerin tarihte kullandığı ilk alfabedir. Göktürk Alfabesi ve Orhun Alfabesi olarak da isimlendirilmektedir. Klasik Türk damgalarından oluştuğu söylenmektedir. Göktürk Alfabesi 38 harften meydana gelmektedir. Bu otuz sekiz harfin 26'sı sessiz, 4'ü sesli ve 8'i de bileşik harftir. Harfler sağdan başlayarak sola doğru yazılır. Yazılan kelimeleri ayırt edebilmek içinse kelimeler arasına iki nokta konulur. Köktürk Alfabesiyle yazılmış en eski yazı Orhun Yazıtlarıdır.
Uygur Alfabesi: Uygur Türklerinin kullandığı bir alfabedir. Uygur Alfabesi 18 harften meydana gelmektedir. Yazı yazılırken sağdan başlayarak sola doğru yazılır. Eski Soğd yazısından oluşmuştur. Soğdlu misyonerler sayesinde Uygur Türkleri öğrenmiştir. Ancak harf sayısının az oluşundan dolayı yazı kültürünün gelişmesinin engellendiği düşünülmüştür.
Arap Alfabesi: Türklerin İslamiyet'i kabul etmesiyle beraber kullanılan bir alfabedir. Karahanlılar bu alfabeyi tarihte ilk kullanan Türk Devleti olmuştur. 28 haften meydana gelmektedir. Fakat Türkçe'nin ses niteliklerine uydun duruma getirmek için birtakım eklemeler yapılmış ve 31-36 harf kullanılmıştır. Diğer alfabelerde olduğu gibi Arap Alfabesinde de sağdan sola doğru yazılır.
Kiril Alfabesi: Kiril Alfabesi, Bilhassa Sovyetler Birliği zamanında kullanılmıştır. Sovyetler Birliği kendisine bağlı Türklere, başta kendisi olmak üzere Slavların kullandığı alfabe olan Kiril Alfabesini kullanmayı zorunlu kılmıştır. 1991 senesinde Sovyetler Birliği yıkılınca, bazı ülkeler Latin Alfabesine geçmiştir. En son Kazakistan 2018 senesinde Kiril Alfabesi yerine Kazak Alfabesine geçmiştir. Bu alfabe 38 harften meydana gelmektedir. Fakat Kiril Alfabesi diğer alfabelerin tersine soldan sağa doğru yazılmaktadır.
Latin Alfabesi: Latin Alfabesini Türk devletleri arasında ilk Azeri Türkleri kullanmıştır. Türkiye ise 1 Kasım 1928 Harf Devrimiyle beraber Arap Alfabesinden Latin Alfabesine geçmiştir. Latin Alfabesi 29 harften meydana gelmektedir ve bu alfabenin 21'i ünsüz, 8'i ünlü harftir.
NİZAMÜLMÜLK KİMDİR?
Nizamülmülk, 21 Zilkade 408/10 Nisan 1018 tarihinde İran Horasan'da, Tus şehrinde dünyaya geldi. Bu dönemde bu şehir Gazne Devleti idaresindeydi. Devlet işleriyle ilk olarak Gazne Devleti'nin Horasan valisinin yanında çalışarak başlayıp 1059'da Gazneliler Horasan valisi olmuştur. 1063'ten itibaren Selçuklular devletinde Alparslan'ın Belh valisinin yanında görevine devam etti. 1064 yılında Büyük Selçuklu Devleti'ne vezir olarak atandı. Alp Arslan (hüküm süresi 1063-1072) ve Melikşah (hüküm süresi 1072-1092) hükümdarlık dönemlerinde vezirlik görevinde bulunmuştur. Nizamülmülk ismi Abbâsî halifesi Kâim bi Emrillah tarafından verildi.
NİZAMÜLMÜLK NASIL ÖLDÜ?
Nizam'ül Mülk'ün vezirliği 27 yıl sürdü. Nüfuz sahibi devlet adamı, Haşhaşiler tarafından 10 Ekim 1092'de Cumartesi gününde öldürüldü. Konu hakkında çeşitli rivayetler vardır. Abdurrahman İbnü'l Cevzi'ye göre: "Nizam'ül-ülk, yolda, 10 Ramazan (14 Ekim 1092)'da öldürüldü. Onun ölüm haberini getiren kimse ancak 18 Ramazan (22 Ekim 1092)'da Bağdat'a ulaştı'' demiştir.