Pazarcı da orada, türbanlı teyze de... Şöhretini Maraş'ta sınırlamak istemeyen bir dondurmacının şovu da var, herkese atar yapan bir delikanlınınki de... Orada mahallenin kızı da ünlü, sokak şarkıcısı da... Twitter entellektüel şov alanı, Instagram ise olmayanı cilalama... Peki ya Tik Tok? İşte orası halkın, gerçek halkın filtresiz hayatı... Belli ki bugüne kadar Instagram'da, Twitter'de dışlananlar, hor görülenler sevdi bu mecrayı... Bu yüzden Türkiye; dünyada Tik Tok kullanıcısı en çok olan üçüncü ülke olarak listeye girdi. Ama bir o kadar tehlikeli. Neden mi?
Hem güldüren, hem gülünç duruma düşüren bir mecra... İnsanları bulunduğu ortamdan farklı bir dünyaya taşıyan bir alan... Aynı zamanda pedofillerin en sevdiği, çocukları istismar ettiği, gençleri hayatlarını tehlikeye sokacak meydan okumalara teşvik eden bir bir sosyal medya uygulaması...
Uzmanlar ilk kez bu kadar sert yorumlar yapıyor bu uygulama hakkında. Yasaklansın! diyorlar... Biz de Tik Tok gerçeğini önce bilişimci yüksek mimar Orhan Toker'le konuştuk. Toker, bilişimci bir baba olarak açtığı Instagram hesabıyla adeta Tik Tok'a savaş açmış halde... "Yasaklara karşıyım ama Tik Tok başka bir şey. Kesinlikle yasaklanmalı" diyen biri...
- Siz neden Tik Tok'a bu kadar karşısınız?
- Tik Tok içerik olarak zararlı, kültürel yozlaşmaya yol açıyor. Çocuklar için uygunsuz içerik vermeye devam ediyor. Ayrıca Tik Tok içindeki para kazanma mekanizması çok tehlikeli. Bazı aileler çocuklarının videolarını çekip, bu içerikte paylaşıyorlar. Bu videolar pedofillerin hedefi haline geliyor. En çok pedofil Tik Tok'ta var. Aileler, çocuklarının burada olmasına ses çıkarmıyor. Çünkü bu mecrayı eğlenceli bir platform zannediyorlar. Oysa ki çok tehlikeli.
- Para kazanma mekanizmasından söz eder misiniz?
- Tik Tok'ta canlı yayınlar var. Orada çıkartma gönderme diye bir uygulama var. Yat diye bir çıkartma var, bu 830 liralık bir şey. Bu en yüksek bedelli rozet, canlı yayın yapan kişiye bunu gönderdiğinizde, karşı taraf bozdurup paraya çevirebiliyor, 500 lirası kendinin oluyor, gerisini uygulama alıyor. Bu canlı yayını yapanlar genelde 18 yaşından küçük reşit olmayan genç kızlar oluyor, çünkü çıkartmalar en çok onlara veriliyor. Bu yayınlar akşamın belli bir saatinden sonra aç aç olayına dönüyor. Yetişkin erkekler, bu genç kızların üzerindekileri çıkarttıkça rozet gönderiyor.
Ortam iyice iğrençleşiyor. 23:00'ten sonra aç aç alemlerine dönüyor bu mecra. Bu sadece genç kızlar için değil, genç erkek çocuklar için de geçerli bir tehlike. Onlar da taciz ediliyor aynı zamanda bir takım tehlikeli talepler de geliyor, kafana ütüyle vur, kendini balkondan sallandır gibi... Son zamanlarda rozetli canlı yayın olayını Instagram da getirdi ama orası çocukların mecrası değil. Onlar Tik Tok'ta!.. Zaten Tik Tok'un kitlesi orta ve orta seviye altı insanlar... Toplumun sosyoekonomik olarak az gelirli kısmı. Ve onlar da bu tür tuzaklara çok daha kolay düşüyorlar.
- Tik Tok'un ortaya çıktığı Çin'de yasak olmasını nasıl yorumluyorsunuz?
- Çin'de birçok sosyal medya uygulaması yasak. Çünkü Çin bunların ülke kültürünü yozlaştırdığını, gelenekleri baltaladığını düşünüyor. Tüm ülkelerin kültürünü yozlaştırmak amacıyla kullanıyor. Adeta bir silah!
- Tik Tok uygulamasının meydan okumaları da çok büyük tehlike arz ediyor değil mi?
- Tik Tok'un diğer bir tehlikesi de meydan okuma. Amerika'da çok yaygın bir meydan okuma vardı, boğazınızdan beyninize giden bir ana damar vardır, onun üzerine bastırdığınızda, küçük bir bayılma geçirirsiniz. Bunun meydan okumasını kamera karşısında yapıyorlar. Amerika'da 13 yaşında bir çocuk öldü bu nedenle. Elektrik prizinin arkasına demir para koyup, o prize fiş sokulunca patlatma var, elin üzerine tuz koyup, üzerine buz koyma meydan okuması var. Tik Tok algoritması da bu tür tehlikeli meydan okumaları öne çıkarıyor. Çocuklar da bunun çok popüler olduğunu sanıyor bu nedenle. Her gün böyle meydan okumaları tarayan bir ekip var, çocuklara en çok zarar verecek olanları öne çıkarıyorlar. Bunu yapay zeka yapmıyor. Çin'deki psikoloji eğitimi almış çalışanlar yapıyor. En son bir meydan okuma vardı, sekiz arkadaş yere bir kamera koyuyorlar, kafaları birleşik vaziyetteki kameraya eğiliyorlar, biri havaya ütü fırlatıyor, kimin kafasına gelirse... Kanlar içinde bir video...
- Bir genç kız çatıdan düşerek vefat etti ülkemizde. Bu ilk ölüm... Bu da bir meydan okuma mıydı?
- Bu kızınki de cesaret meydan okumalarından biri. Çatıya çıkmış Tik Tok çekeceğim diye... Ve düşmüş... Bundan önceki Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk'un uyardığı bir meydan okuma vardı. Bir grup çocuk bir arkadaşlarını ortaya alıp, çelme takıp düşmesine neden oluyorlar. Kafatası kırma meydan okuması bu. Çok tehlikeli bir şeydi, Allah'tan çabuk farkedildi.
Prof. Dr. Veysel BOZKURT / Sosyolog
