Her yıl 21 Haziran'da Kuzey Yarım küre, yılın en uzun gündüzünü ve en kısa gecesini yaşarken, Güney Yarım küre ise en kısa gündüzünü ve en uzun gecesini yaşıyor. Bu özel olay, yaz gün dönümü olarak biliniyor ve birçok kültürde kutlanıyor.
EN UZUN GÜN NE ZAMAN?
21 Haziran tarihi, güneş ışınlarının, kuzey yarım kürede Yengeç Dönencesi'ne 90 derece açı ile gelmesi dolayısıyla en uzun gündüz ve en kısa gecenin yaşanmasıyla sonuçlanacak.
21 HAZİRAN'DA NELER YAŞANIR?
'Yaz gündönümü' olarak da bilinen 21 Haziran'da, güneş ışınları Yengeç Dönencesi'ne dik geldiği için aydınlanma çemberi kutup dairelerine teğet geçiyor. Bunun doğal sonucu olarak kuzey yarım kürede gündüzler gecelere göre daha uzun oluyor. Kuzey yarım kürede 'yaz mevsiminin başlangıcı' kabul edilen bugünden itibaren gündüzler kısalıp, geceler uzamaya başlayacak.
Ayrıca bu tarihte Türkiye'de, saat 12.00'de, cisimlerin yıl içerisindeki en kısa gölgesi oluşacak. Yılın en uzun gecesi 21 aralıkta yaşanacak.
YAZ GÜN DÖNÜMÜ NEDİR?
Yaz gün dönümü her yıl 21 Haziran'da gerçekleşiyor. Güneş, Dünya'nın eğik ekseni nedeniyle yıl boyunca gökyüzünde en düşük veya en yüksek noktaya ulaştığında bir gündönümü oluşur. Dünyanın yarısı yazın gelişini ve yılın en uzun gününü yaz gündönümü ile kutlamak için bir araya gelirken; diğer yarısı kış başlangıcını yaşayacak.
Yaz gündönümünde (yaklaşık 21 Haziran), güneş ışınları Yengeç Dönencesi'ne dik açıyla düşer. Kuzey yarımkürede gündüzler kısalmaya, güney yarımkürede uzamaya başlar. Bu tarih, kuzey yarımkürede yazın, güney yarımkürede kışın başlangıcı sayılır. Güney yarımkürede en kısa gün, kuzey yarımkürede en kısa gece yaşanır. Kuzey yarımkürede gölgelerin en kısa olduğu gündür.
YAZ GÜN DÖNÜMÜNDE NELER OLUR?
En uzun gün sadece Kuzey yarımküreyi değil, aynı zamanda güney yarımküreyi de etkilemektedir. Bu tarihte Güney Yarımkürede kış başlamaktadır. Güney yarımküre de en uzun gece en kısa gündüz yaşanmaktadır. Ayrıca aydınlanma çemberi Güney Kutup Dairesi'ni teğet geçerken güneş ışınlarını yıl içerisinde alabileceği en dar açı ile almaktadır. Bu tarihten sonra Oğlak Dönencesi'nin güneyinde en uzun gölge yaşanmaktadır ve gölge boyları kısalır.
Sadece kış ve yaz olarak kabul edilmez bu tarih bazı ülkelerde yazın ya da kışın ortası olarak da kabul edilmektedir. Aynı zamanda kutup dairesinde 24 saat gündüz yaşanırken, Güney'de ise 24 saat gece yaşanmaktadır. Yaz Gündönümü'nde saat 12 olduğunda güneş dik bir açıyla gelir ve yengeç dönencesinde gölge boyu sıfır olur. 21 Haziran'da en uzun gece Sinop'ta yaşanırken, 21 Aralık'ta Hatay'da en uzun gündüz yaşanır.