Tunceli'nin dağ köylerinde yetişen ve bölgenin önemli tarım ürünlerinden biri olan çedene için hummalı bir hasat dönemi başladı. Yazın kırmızı renkte olan meyve, sonbaharda yeşile dönerek olgunlaşıyor ve yoğun emek gerektiren bir süreçle toplanıyor. Köylüler, çedene tozunu satarak önemli bir kazanç sağlıyor.
Fotoğraflar: AA
Tunceli'nin Pertek ilçesinde Aşağıgülbahçe köyü sakinleri, adı türkülerde anılan ve herkesin severek tükettiği çedene ürününün hasadına başladı. Yaz aylarında kırmızı renkte olan bu özel ürün, sonbaharda ise yeşile dönüşüyor ve köylüler için önemli bir geçim kaynağı haline geliyor. Ürünün tozunu bile paraya çeviren köylüler, bu zorlu hasat döneminde yoğun mesai harcıyor.
🌳 HASAT DÖNEMİNİN BAŞLANGICI
Bölgedeki dağlık ve engebeli arazilerde tek tek toplanan çedeneler, her ağacın altına serilen çadırlarla birlikte toplanma sürecine hazırlanıyor. Köylüler, sırıklarla dallardan yere düşen olgunlaşmış yeşil çedeneleri torbalara doldurup evlerine taşıyor ve bahçelerinde kurutma işlemine başlıyorlar.
🔥 ODUN ATEŞİNDE GELENEKSEL ÖĞÜTME
Bir süre güneşte bekleyen çedeneler, iyice kuruduktan sonra üreticiler tarafından eleklerden geçirilip toz, toprak, ot ve dal parçalarından ayıklanıyor. Ardından, odun ateşinde ısıtılan sacların üzerinde kurutuluyor ve "sıkot" adı verilen özel taşla havanda öğütülerek toz haline getiriliyor.
💰 ÇEDENE'NİN KİLOSU 400 LİRADAN SATILIYOR
Bilimsel adı Pistacia terebinthus olan bu özel ürün, Türkiye'nin farklı bölgelerinde menengiç, çitlenbik, bıttım, çıtlık gibi çeşitli isimlerle biliniyor. Çedene üreticisi Mahmut Irmak, "Çedeneler yazın kırmızı renkteyken, sonbaharda olgunlaşarak yeşil hale gelir. Ürünü sıkot taşıyla öğütüp kilogramını 300-400 liradan satıyoruz." diyerek çedenenin önemine dikkat çekiyor.
☕ ATALARDAN KALAN ÇEDENE AĞAÇLARI
Köylülerden Anık Öz ise çedene ağaçlarının nesillerdir ailelerinde olduğunu belirterek, üretim sürecinin zorluklarına değiniyor. "Her yıl çedene ağaçlarımız bol miktarda meyve verir. Sonbaharda bu meyveleri toplayarak kahve haline dönüştürüyoruz. Çedene kahvesini genellikle evde tüketiyoruz ve birçok sağlık faydası var." diyor.
