■ Eşim ev hanımı. Sigorta yaptırmak istiyorum. Kimisi "SSK kapsamında prim öde", kimisi de 'Dışarıdan ödersen iptal olur" diyor. Ne yapmalıyım?
Çalışma imkanı olmayan ev hanımları için en uygun sigortalılık isteğe bağlı sigortalılıktır. Eşiniz isteğe bağlı sigortalı olma durumunda emeklilik ve sağlık primi ödeyeceğinden hem sağlıktan faydalanabilecek hem de ileride emekli olabilme imkanı olacaktır. Yapmanız gereken, eşinizle beraber en yakın Sosyal Güvenlik İl veya Merkez Müdürlüğü'ne başvurmaktır.
Dışarıdan ödenen ve çalışmadan çalışıyormuş gibi gösterilen 4/a (SSK) primleri tespit edilmesi halinde iptal edilir. Aktif çalışma olmadan 4/a (SSK) primi ödemenizi tavsiye etmem.
■ Bir firmada süreli sözleşme karşılığı çalışıyorum. Sözleşmem bitmeden işverenin çıkartması ya da sözleşmem bittikten sonra işten ayrılmam durumunda işe iade veya tazminat gibi bir hak talebimiz olabilir mi?
İş Kanunu'na göre; işe iade hakkından yararlanmak için, işyerinde 30 veya daha fazla işçi çalıştırılması, işçinin işyerinde en az 6 aylık kıdeminin bulunması gerekmektedir. Belirli süreli iş sözleşmelerinde işe iade hakkı bulunmamaktadır.
Dolayısı ile sizin işe iade hakkınız bulunmuyor. Ancak belirli süreli iş sözleşmesi ile çalıştığınızdan ve iş sözleşmeniz süresinden önce haklı bir nedene dayandırılmadan sona erdirilmiş ya da erdirilecekse aradaki sürenin ücretini tazminat olarak işverenin ödemesi gerekmektedir.
■ Bazı işçilerimiz dedikodu mekanizmasıyla maaşların azlığından şikayet edip diğer çalışanları kışkırtma yoluyla personelin verimliliğini bozarak işyerinde huzursuzluk yaratmakta. Bu şekilde davrananları tazminatsız olarak işten çıkartabilir miyiz?
İşçinin tazminatsız bir şekilde işten çıkartılabilmesi için 4857 sayılı İş Kanunu'nun 25'inci maddesinde belirtilen şartlardan birini yerine getirmiş olması gerekmektedir. Sizin belirtmiş olduğunuz davranışlar, doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunmaya girmektedir. Bu davranışlar tazminatsız fesih sebebidir.
TAZMİNATSIZ İŞTEN AYRILANIN İZİNLERİ
■ İşyerimizde 3 yıldır çalışan bir arkadaşımız işten ayrıldı. Arkadaşımız izin kullanmadı. Tazminatsız işten ayrılan işçiye geriye dönük izin parası ödeyecek miyiz? F. Keskin
İş Kanunu'na göre; iş sözleşmesinin sona ermesi halinde yani tazminat verilip verilmeyeceğine bakılmaksızın işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödenir. İşçiye çalıştığı dönem içinde kullanmadığı izinlerin toplamı kadar yani 3 sene çalışmış ve hiç izin kullanmamış ise 42 günlük ücreti tutarında izin parası ödenmesi gerekir.
