■ Eşimin ve benim sigortalı olmamızdan dolayı birimizin hayatını kaybetmesi sonucunda emekli maaşını alma durumu var mıdır? E.A.
Eşlerin çalışıyor olması ya da kendi çalışmasından dolayı emekli aylığı alıyor olması eşten alınan ölüm aylığına engel değil.
Yani anne veya babadan alınan yetim aylığı gibi görülmemelidir. Eşlerden birinin vefatından dolayı diğer eşin ölüm aylığı almaması için ya ölüm aylığı alan eşin de vefat etmesi ya da başka biri ile evlenmesi gerekir. Bunun dışında aylık alan diğer eşin çalışması başka bir deyişle gelirinin olması eşten alınan ölüm aylığına engel değil.
■ İş yerinin başka bir yere taşınması veya çalışma şartlarında esaslı değişiklik yapılması halinde işçi kıdem tazminatına hak kazanır mı? Seda K.
İşveren ile işçi arasındaki ilişki, yasa ile belirlenen esaslar çerçevesinde iş sözleşmelerinde düzenlenmektedir. Bu kapsamda; işin niteliği, görev tanımları, çalışma süre ve koşulları, işçiye ödenecek ücret ve diğer esaslar iş sözleşmelerinde belirlenmektedir. İş sözleşmesi hükümleri, iş yeri uygulamaları veya çalışma koşulları konusunda değişiklik yapmak isteyen işveren, durumu yazılı olarak bildirmek ve işçinin onayını almakla yükümlüdür. İşçi tarafından 6 gün içinde kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamamaktadır. İş sözleşmesinin bu nedenle feshi halinde, kıdem tazminatı ve bildirim süreleri konusundaki yükümlülüklere bağlı kalınacaktır.
■ Çalışma koşullarımda değişiklik yapılmak isteniyor. İşverenin buna hakkı var mıdır? S.G.
İşveren çalışma koşullarında esaslı bir değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilir. İş yeri uygulamaları ile oluşan iş şartı, işverence işçi aleyhine değiştirilemez. İş Kanunu'nun 22. maddesi uyarınca, yazılı şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından 6 iş günü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz.
İşçi değişiklik önerisini bu süre içinde kabul etmezse, işveren değişikliğin geçerli bir nedene dayandığını veya fesih için başka bir geçerli nedenin bulunduğunu yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir.
İşçi bu durumda 4857 sayılı İş Kanunu'nun 17. ve 21. madde hükümlerine göre dava açabilir.
ASKERDEN DÖNENE MAAŞ
■ İşsizlik ödeneği alıyorum, 6 ay daha alacağım. Askerliğim yaklaştı. Askere gitmem gerekiyor. Bu durumda askerde iken işsizlik ödeneğime devam edebilir miyim? Alamazsam, dönünce işsizlik ödeneğim devam eder mi?
İşsizlik ödeneğini askerlik süresince alamazsınız. Askerlik görevi sonunda ise 30 gün içinde başvurmanız durumunda alamadığınız işsizlik ödeneklerini ay be ay almaya başlayabilirsiniz.
■ Bir fabrikada 2 yıldır çalışıyorum. Maaşım asgari ücretten gösteriliyor, üstü elden zarfla elden veriliyor. Fesih hakkım var mı?
İş Kanunu'na göre, işveren işçinin ücretini kanun ve sözleşme hükümlerine göre hesap edip ödemezse işçi iş sözleşmesini bildirimsiz olarak fesh edebilir ve işverenden tazminat talep edebilir.