■ Ali Bey, işten ayrılmayı ve başka firmaya geçmeyi düşünüyorum. İşyerime ne kadar zaman önce ayrılacağımı bildirmem gerekir? G.M.
İş kanununa göre, işçi ve işverenlerin iş sözleşmesini fesh ederken karşı tarafa önceden bildirimde bulunma yükümlüğü bulunmaktadır.
İşyerindeki kıdemi 6 aya kadar olanlar 2 hafta, 6 ayla 1,5 yıl arasında olanlar 4 hafta, 1,5 yıl ile 3 yıl arasında olanlar 6 hafta, 3 yıldan fazla olanlar 8 hafta önceden yazılı olarak sözleşmenin sona erdireceğini karşı tarafa bildirimde bulunmakla yükümlüdürler. Eğer bu sürelere uyulmadan taraflardan biri iş sözleşmesini sona erdirirse bu süreler kadarki ücretleri karşı taraftan talep edebilirler. Bu nedenle işvereninizde sizden ihbar tazminatı talep etme hakkı vardır.
■ Bir döküm fabrikasından üç ay emekli oldum ve yaşlılık aylığım bağlandı. Halen maden eritme ve dökme işlerinde sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışmaya devam ediyorum.Aynı işte çalışmaya devam ettiğim halde, şimdi neden yıpranma hakkım yok? A.D.
5510 sayılı Kanunun 40. maddesine göre, hizmet akdine tabi olarak çalışanlar ile bazı kamu görevlilerinden, yine aynı maddede sayılan işyerlerinde, sayılan işlerde çalışanlar hakkında fiili hizmet süresi zammı uygulanmaktadır.
Fiili hizmet süresi zammının, uzun vadeli sigorta kollarından sağlanacak yardımlarda dikkate alınacağı açıktır.
Bu nedenle, yaşlılık aylığı almakta iken, aylığı kesilmeksizin hizmet akdine tabi olarak çalışmaya devam edenler için, zaten uzun vadeli sigorta kollarından kendilerine aylık bağlanmış olduğundan, fiili hizmet süresi zammı uygulaması söz konusu değildir.
■ Firmamızda 3 yıldır çalışan bir işçimiz işten ayrıldı. İşten ayrılan işçiye geriye dönük kaç yıla kadar izin ücreti ödenebilir? B.Y.
İş kanununa göre İş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödenir. İşçiye çalıştığı dönem içinde kullanmadığı izinlerin toplamı kadar izin parası ödenmesi gerekir.
■ Ben engelliyim. Vergi indiriminden nasıl faydalanırım?
Engeli bulunanların daha önce emekli olabilme imkanı var. Engelli emekli olabilmek için en az % 40 oranında engelinizin olması ve bunu hastane raporu ile belgelemeniz şarttır.
Emeklilik hesaplamalarında engel oranı, sigorta başlangıç tarihi ve prim gün sayısı dikkate alınmaktadır.