■ Ali Bey, işyerinde mesaiye kaldığımızda mesai ücretlerimizi zamanında alamıyoruz. Mesaiye kalmayınca işten çıkarmakla tehdit ediliyoruz. Fazla mesai yapmak zorunda mıyız? Bu konuda ne yapmamız gerekiyor?
İş kanununa göre, işçinin yazılı onayı olmadan işveren işçiye fazla mesai yaptıramaz.
Fazla mesai onayı her yıl için ayrı alınır. İşçi onay vermişse o yıl için fazla çalışma yapmak zorundadır. Fazla çalışma yıllık 270 saatten fazla olamaz. Yine iş kanununa göre ücretlerin ve fazla çalışma ücretlerinin en geç ayda bir ödenmesi zorunludur. Ücretleriniz zamanında ödenmiyor ise Çalışma Bakanlığına bununla ilgili şikayette bulunabilirsiniz ya da iş sözleşmenizi haklı nedenle fesh ederek kıdem tazminatı alabilirsiniz.
■ 2 aydır maaşlarımız ödenmiyor. Kimse herhangi bir açıklamada yapmıyor. En kısa sürede ödenecek diyorlar ama çokta inandırıcı gelmiyor. Bu durumda haklarımız nelerdir? Ş. Kaya
4857 sayılı İş Kanunumuzun 34. maddesinde ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde mücbir (zorunlu) nedenler dışında ödenmesi gerektiği tanımlanmıştır.
Ücreti gününde ödenmeyen işçi şunları yapabilir;
1. İşçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir.
2. Bu nedenle kişisel kararlarına dayanarak iş görme borcunu yerine getirmemeleri sayısal olarak toplu bir nitelik kazansa dahi grev olarak nitelendirilemez.
3. Gününde ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır.
4. Bu işçilerin bu nedenle iş sözleşmeleri çalışmadıkları için feshedilemez ve yerine yeni işçi alınamaz, bu işler başkalarına yaptırılamaz.
Ücret ödeme tarihinden itibaren 20 sine kadar ödenmez ise; 21 inci gün itibariyle İş Kanununun 26. maddesine göre 6 günlük (hak düşürücü) süre içinde 4857 sayılı iş kanunun 24. maddesi /II e bendinde tanımlanan " İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse" maddesini gerekçe göstererek hizmet akdini haklı sebeple tazminatını almak kaydı (eski 1475 s. İş K. md.24) ile fesih edebilir.İş Kanunumuz işçi ücretinin zamanında ve tam olarak ödemesi gerektiği esasını getirmiştir.
Yasa koyucu, 20 günlük süreyi, işçinin iş görmekten kaçınma hakkını kullanmaya başlaması için tanımıştır.
Zamanında ödenmeyen ücret içinde mevduata uygulanan en yüksek faiz uygulanmasını emretmiştir. Bu durumun çalışma hayatında uygulanması, işçi ile işveren arasında ciddi sorunlar oluşmasına sebep olabilir. Fakat işçi dava açarak geciken ücretini faizi ile talep edebilir. İş Mahkemesine dava açarak ödenmeyen ücretlerinizi ve kıdem tazminatınızı talep edebilirsiniz.