■ Tekstil ürünleri üreten bir firmayız. Herkesin maaşını mesaileri de dahil olmak üzere geciktirmeden yatırdığımız halde bazı işçilerimiz dedikodu mekanizmasıyla personelin verimliliğini bozarak işyerinde huzursuzluk yaratmakta. Bu şekilde davrananları tazminatsız olarak işten çıkartabilir miyiz?
İşçinin tazminatsız bir şekilde işten çıkartılabilmesi için 4857 sayılı İş Kanunu'nun 25. maddesinde belirtilen şartlardan birini yerine getirmiş olması gerekmektedir. Sizin belirtmiş olduğunuz davranışlar, doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunmaya girmektedir.
Bu davranışlar tazminatsız fesih sebebi olduğu için bu durumu ispatlamanız halinde işçinin iş sözleşmesini tazminatsız olarak feshedebilirsiniz.
■ Bir giyim mağazasında satış elemanı olarak çalışmaktayım. Mağazada tek tip elbise giymek zorunda bırakılıyoruz. İşverenin bu şekilde dayatma yapması doğru mudur? Giyeceğimiz kıyafetin ücretini de kendimiz ödemek zorunda mıyız? H. Şen İş Kanunu'na göre işçinin işverenin emir ve talimatlarına uyma borcu bulunmaktadır. İşyerinin özelliğinden dolayı belli bir kıyafet giyme zorunluluğu kuralı varsa buna herkes uymak zorundadır. Bu dayatma olarak kabul edilmez. Ancak kıyafeti işveren verir, bunun ücretini ödemek zorunda değilsiniz.
■ Ödediğim sağlık primleri alacağım emekli aylığını etkiler mi? Bir artış söz konusu olur mu? M.YILMAZ
Sadece sağlık primi ödüyorsanız yani emekli değilseniz, herhangi bir işte çalışmıyor, ticari veya tarımsal faaliyette bulunmuyor, isteğe bağlı sigorta ödemiyor ve işsizlik sigortası parası almıyorsanız zorunlu Genel Sağlık Sigortası primi ödüyorsunuz demektir. Zorunlu GSS primi ödeyenler sağlık yardımı alabilir ancak ödenen bu primlerle emekli olamayacakları gibi, bu primlerin emekliliğe olumlu ya da olumsuz etkisi olmaz. Yani zorunlu olarak GSS ödeyenlerin yatırdıkları sağlık primleri emeklilikte geçerli değildir.
Emekli olabilmek için yukarıda saydığım faaliyetlerden birisi ile ilgili prim ödenmesi gerekmektedir.