■ Geçen yıl SGK'dan malulen emekli oldum. Ancak sağlığımın elverdiği bir işte yeniden çalışmak istiyorum. Çalışmaya başlarsam SGK aylığımı keser mi? N.Ş.
5510 sayılı Kanun'a göre malûllük aylığı almakta iken bir iş yerinde sigortalı olarak çalışmaya başlayanların malûllük aylıkları, çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi başında kesilir ve çalıştıkları süre boyunca bunlar için kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortasına ait prim alınır. İşten ayrılarak yeniden malûllük aylığı bağlanması için yazılı istekte bulunan ya da emekliye ayrılan veya sevkedilenlere; kontrol muayenesine tabi tutulmak ve ilk aylığına esas malûllüğünün devam ettiği anlaşılmak kaydıyla yeniden malûllük aylığı bağlanır. Bu hükümler doğrultusunda, sigortalı olarak çalışmaya başlamanız halinde malullük aylığınız kesilir. Ancak işten ayrıldıktan sonra yeniden malulen emekli olmanız mümkündür.
Ancak bunun için SGK'dan talepte bulunmanız ve ilk defa malulen emekli olmanıza neden olan maluliyet halinizin devam ediyor olması gerekir. Bu durumda SGK'nın sizi kontrol muayenesine tabi tutacağını unutmayınız.
■ Sigorta girişim 1983, prim gün sayım 3150. Malulen emeklilik için girişim ve gün sayım yeterli mi? Malulen emekli olabilmek için hangi şartları taşımam gerekli ve kaç yaşında olmalıyım? Derin M.
Malûliyet için gerekli olan şartlar, 10 yıllık sigortalılık süresi, en az 1800 gün prim ödemek ve işe başladıktan sonra çalışma gücünü yüzde 60 ve üzeri kaybetmiş olmaktır.
Eğer çalışma gücünüzü belirtilen oranda kaybetmişseniz maluliyet için sevk alabilirsiniz. Maluliyet sevkinize istinaden ilgili hastane çalışma gücündeki kayıp oranını tespit ederek rapor düzenleyecek ve bu raporlar SGK sağlık kurulu tarafından incelenerek tarafınıza maluliyet aylığı bağlanıp bağlanılmayacağına karar verilecektir. Maluliyetten emekli olacaklarda yaş şartı aranmamaktadır. Eğer bu şartları taşıyorsanız maluliyet için sevk alabilirsiniz.
■ İşten kendi isteğiyle ayrılan işçi kıdem tazminatı alabilir mi?
Kural olarak işten kendi isteğiyle (istifa) ayrılan işçi, kıdem tazminatı alamamaktadır.
Ancak; iş sözleşmesinin askerlik görevi, emeklilik hakkının elde edilmesi, sağlık problemlerinin işin yapılmasına sürekli bir biçimde engel oluşturduğunun belgelenmesi, işverenin iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırı davranışlarda bulunması nedenleri ile işçi tarafından feshi halinde (istifa), çalışma süresinin en az 1 yıl olması koşulu ile kıdem tazminatı hakkı alınabilmektedir.