■ Ben bir kamu kurumunda işçi kadrosunda çalışmaktayım. Kendi adıma iş yeri açabilir miyim? İşyeri açarsam yanımda sigortalı kişi ya da kişiler çalıştırsam bana bir katkısı ya da zararı olabilir mi? Maaşımdan vergi kesintisi yine yapılır mı yoksa esnaflığımdan dolayı az vergi mi öderim? A.Ç.
Eğer sizin iş sözleşmesinde ve iş yerinde uygulanmakta olan toplu iş sözleşmesi varsa orada; çalışan işçinin başka bir iş yapma yasağı bulunuyorsa kendi adınıza iş yeri açamazsınız.
Adınıza iş yeri bulunması ancak sözleşmenizde 'iş yeri açamaz' diye bir ibare varsa size sorun olur ve sözleşme feshine kadar gider. Buna engel bir durum olmaması halinde işçi tarafından iş yeri açılması halinde bu durumun vergi ve SGK bakımından farklı sonuçları olabileceğinden, iş yeri açıldığı personel ya da muhasebe birimine mutlaka bildirilmeli.
Ama bu yeni iş yerinin işçinin mevcut işini olumsuz etkilememesi ve işini aksatmaması gerekir. SSK'lı çalışan kişi, kendi hesabına iş yeri açarsa, SSK'lılık durumu devam eder ve kesintiye uğrayıncaya kadar Bağ- Kur'a geçmek zorunda değildir. Ayrıca, kişinin SSK'lı olarak çalışıyorken Bağ-Kur'lu olarak iş yeri açması Bağ-Kur primi de ödemeyeceğinden dolayı, daha avantajlı durumda olmasını sağlayacaktır.
■ Bir firmada süreli sözleşme karşılığı çalışıyorum. Sözleşmem bitmeden işverenin çıkarması ya da sözleşmem bittikten sonra işten ayrılmam durumunda işe iade veya tazminat gibi bir hak talebimiz olabilir mi? Ahmet H.
Belirli süreli iş sözleşmelerinde işe iade hakkı bulunmamaktadır.
Dolayısı ile sizin işe iade hakkınız bulunmuyor.
Ancak belirli süreli iş sözleşmesi ile çalıştığınızdan dolayı iş sözleşmeniz süresinden önce haklı bir nedene dayandırılmadan sona erdirilmiş ya da erdirilecekse aradaki sürenin ücretini tazminat olarak işverenin ödemesi gerekmektedir.
■ İş yerinin taşınması veya çalışma şartlarının değiştirilmesi halinde işçi kıdem tazminatını alarak ayrılabilir mi?
İşveren işçi ilişkileri, yasa ile belirlenen esaslar çerçevesinde iş sözleşmelerinde düzenlenmektedir. Bu kapsamda; işin niteliği, görev tanımları, çalışma süre ve koşulları, işçiye ödenecek ücret ve diğer esaslar iş sözleşmelerinde düzenlenmektedir. İş sözleşmesi hükümleri, iş yeri uygulamaları veya çalışma koşulları konusunda değişiklik yapmak isteyen işveren, durumu yazılı olarak bildirmek ve işçinin onayını almakla yükümlüdür.
İşçi tarafından 6 gün içinde kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamamaktadır. İş sözleşmesinin bu nedenle feshi halinde, kıdem tazminatı ve bildirim süreleri konusundaki yükümlülüklere bağlı kalınacaktır.
