■ Ali Bey, eşim ev hanımı, daha önceden hiç sigortası yok. Sigorta yaptırmak istiyorum. Herkes 'SSK kapsamında prim öde' diyor kimisi de 'dışardan ödeme sonradan iptal olur' diyorlar. Ne yapmalıyım? Z.K.
Sayın Okurum, çalışma imkanı olmayan ev hanımları için en uygun sigortalılık isteğe bağlı sigortalılıktır. İsteğe bağlı sigortalı olma durumunda emeklilik ve sağlık primi ödeyeceğinden hem sağlıktan faydalanabilecek hem de ileride emekli olabilme imkanı olacaktır.
Yapmanız gereken eşinizle beraber en yakın Sosyal Güvenlik İl veya Merkez Müdürlüğüne başvurmaktır.
Dışarıdan ödenen ve çalışmadan çalışıyormuş gibi gösterilen 4/a (SSK) primleri tespit edilmesi halinde iptal edilir. Aktif çalışma olmadan ödenecek primler hep risklidir. Bu nedenle aktif çalışma olmadan 4/a (SSK) primi ödemenizi tavsiye etmem.
■ İşyerimizde çalışmaya devam eden bir sigortalı için yanlışlıkla İşten Ayrılış Bildirgesi verilmiş, ancak hizmetleri 30 gün üzerinden bildirilmiş. Bu durumu yaklaşık 3 ay sonra fark ettim. Bu hatayı, idari para cezası yemeden nasıl düzeltebilirim? N. ÖZ
Öncelikle şunu belirtelim ki, bildirgenin yanlışlıkla verildiğini, sigortalının işten ayrılış tarihi itibariyle on günlük süre içinde fark etmiş olsaydınız bu bildirgeyi e-sigorta sistemi üzerinden kendiniz iptal edebilirdiniz. Ancak burada hata 10 günlük süreden sonra fark edildiği için, artık SGK'ya dilekçe vererek bildirgenin iptalini istemeniz gerekecektir. Dilekçeden önce sigortalıya o aya ait ücretlerinin tam ödendiği konusunda bir ön kontrol yapmanızı öneririz. Çünkü dilekçeniz üzerine SGK denetim elemanları, İşten Ayrılış Bildirgesinin iptal edilip edilmeyeceğine gerek Aylık Prim ve Hizmet Belgesinde yer alan bilgiler gerekse defter ve bordro kayıtlarının incelenmesi sonucu elde edilecek bilgiler doğrultusunda karar verirler. Bu tespitte özellikle sigortalıya kaç gün için ücret ödendiği hususu önemlidir.
Ayrıca ister siz yapmış olun, ister denetim sonucunca göre Kurumca karar verilmiş olsun, iptal edilen Sigortalı İşten Ayrılış Bildirgesi için herhangi bir idari para
cezası uygulanması söz konusu değildir.
■ Ali bey; halen şu anda işsizlik ödeneği alıyorum, 4 ay daha alacağım. Askerliğim yaklaştı. Askere gitmem gerekiyor, bu durumda askerde iken işsizlik ödeneğime devam edebilir miyim? E. Güleç
Muvazzaf askerlik nedeniyle işyerinden ayrılmanız durumunda işsizlik ödeneğine hak kazanamazsınız. Ancak işten işsizlik ödeneğine hak kazanacak biçimde işten ayrılmanızın akabinde işsizlik ödeneği başlayacak iken muvazzaf askerliğe başlamanız halinde işsizlik ödeneğini askerlik süresince almamanız gerekiyor.
Askerlik görevi sonunda ise 30 gün içinde başvurmanız durumunda alamadığınız işsizlik ödeneklerini ay be ay almaya başlayabilirsiniz.
■ 10 yıllık esnafım. Esnaflığım devam ederken SSK primi ödeyebilir miyim? Ercan
Sayın Okurum, Bağkur sigortalılık şartlarını taşırken SSK'lı çalışmanızda herhangi bir sakınca yok. Yani Bağkurluyken SSK primi ödeyebilirsiniz. Ancak, SSK primini kendi işyeriniz üzerinden gösteremezsiniz.
Kimse kendine ait işyerinde SSK kapsamında çalışıyor gösterilemez. SSK'lı olabilmek için işveren ile iş akdi yapmak gerekir.
Kimse de kendisi ile iş akdi yapamayacağından kendine ait işyerinden SSK kapsamında çalışılamaz.
Bu nedenle başkasına ait bir işyerinde çalışıyor olmanız gerekiyor. Bu nedenle SSK kapsamında prim ödeyebilmeniz için başkasına ait işyerinde fiilen çalışmalısınız.
■ Emekli olduktan sonra bir işyerinde çalışırken işveren tarafından iş sözleşmem bildirimsiz olarak fesh edildi. İşveren kıdem tazminatımı ödedi. Ancak ihbar tazminatımı ödemedi. İhbar tazminatı hakkım var mı? N.U.
İhbar tazminatı İş Kanununun 17'nci maddesine uyarak yapılan geçerli nedenle fesihlerde fesih ihbar süresi tanımaksızın sözleşmenin işverence feshedilmesi durumunda ödenmesi gerekir. Bu bakımdan emekli yahut emekli olmayan işçi ayrımı yapılamaz. Keza iş sözleşmesinin haklı neden olmaksızın işçi tarafından işverene ihbar süresi tanımaksızın derhal feshedilmesi durumunda da bu defa işçi tarafından işverene ödenmesi gerekir ki bu bakımdan da işçinin emekli olup olmadığını önemi bulunmamaktadır. Bu nedenle eski işvereninizin size ihbar tazminatını ödemesi gerekir.