■ Yeni işe başladım. İşverenim beni önce deneyeceğini ve memnun kalırlarsa işe devam edebileceğimi söyledi. Beni ne kadar süre deneyebilir? N.U.
İş kanununa göre Taraflarca iş sözleşmesine bir deneme kaydı konulduğunda, bunun süresi en çok iki ay olabilir.
Ancak deneme süresi toplu iş sözleşmeleriyle dört aya kadar uzatılabilir. Deneme süresi içinde taraflar iş sözleşmesini bildirim süresine gerek olmaksızın ve tazminatsız feshedebilir.
İşçinin çalıştığı günler için ücret ve diğer hakları saklıdır.
■ Bir giyim mağazasında satış elemanı olarak çalışmaktayım. Mağazada tek tip elbise giymek zorunda bırakılıyoruz.
İşverenin bu şekilde dayatma yapması doğru mudur? H.Şen
İş kanununa göre işçinin işverenin emir ve talimatlarına uyma borcu bulunmaktadır. İşyerinin özelliğinden dolayı belli bir kıyafet giyme zorunluluğu kuralı varsa buna herkes uymak zorundadır. Bu dayatma olarak kabul edilmez. Ancak kıyafeti işveren verir bunun ücretini ödemek zorunda değilsiniz.
■ Yıllık iznimizi hesaplarken cumartesi gününü çalışma yapmadığımız için hesaba katacak mıyız? H.K.
İş Kanunun "Çalışma Süresi" başlıklı 63. maddesinde özetle;
"Genel çalışma süresi haftada en çok kırk beş saattir. Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır" Şeklinde düzenleme yapılmıştır.
Haftalık 45 saatlik çalışma süresi haftada 5 gün yahut 6 gün çalışmak sureti ile tamamlanabilir. Haftanın 5 günü çalışılan işyerinde Cumartesi gününün çalışma gününden sayılmaması mümkün değildir. Yargıtay kararları ışığında hafta tatili sadece Pazar günüdür. Bu sebeple, haftanın 5 günü çalışılan işyerlerinde de Cumartesi çalışma gününden sayılmaktadır.
■ İşçi olarak çalışan birisinin aynı anda ikinci bir işte çalışması bir engel doğurur mu? İkinci işte çalışmak yasak mı? Adıma iki yerden sigorta primi yatsa sakıncası var mı? Ali Ç.
İş sözleşmesinde başka bir işte çalışma yasağı yoksa veya işveren işçinin başka bir işte çalışmasına izin vermiş ise işçi başka bir işte de çalışabilir. Adınıza iki yerden prim yatmasında SGK açısından sakınca yok.
Ancak işverenin ikinci işinizi yapmanıza izin vermesi gerekir. Böyle bir izni yoksa işveren bunu öğrendikten itibaren 6 iş günü içinde işçinin iş sözleşmesini tazminatsız olarak sona erdirebilir. Yasal olarak ikinci işte çalışmanın ya da iki yerden prim yatmasının sakıncası yok ama işverenin izni gerekir.