■ Hamilelik veya doğum nedeni ile işten ayrılan işçi, kıdem tazminatı alır mı?
İşten kendi isteğiyle (istifa) ayrılan işçinin, herhangi bir tazminat hakkı oluşmamaktadır. Yasal düzenleme açısından hamilelik veya doğum nedenine dayalı işten ayrılmalar istifa olarak değerlendirildiğinden, bu nedenlerle işten ayrılan işçi tazminat haklarından vazgeçmiş sayılmaktadır.
■ Annem, ölen babam üzerinden ölüm aylığı almaktadır. Annemin işe girerek sigortalı olarak çalışması durumunda ya da kendi çalışmasından dolayı emekli olması durumunda babamdan aldığı aylık kesilir mi?
Ölüm aylığı alan eşlerin aylığı iki durumda kesilir.
Birincisi ölüm aylığı alırken evlenmeleri, ikincisi ise vefat etmeleri halinde aylıktan düşerler. İşe girip çalışmaları veya emekli olmaları halinde eşlerden alınan aylık kesilmez, sadece aldıkları oran düşer.
Örneğin; annenizin eşinden aldığı aylıkta başka bir çocuğu yoksa yani aylıkta tekse maaşın yüzde 75'i oranında aylık almaktadır.
İşe girmesi halinde bu oran yüzde 50'ye düşecektir. Eğer bir çocuğu varsa aldığı aylık yine yüzde 50'dir ve işe girmesinde herhangi bir düşüm yaşamayacaktır.
■ 1983 doğumluyum. Sigorta girişim 17.03.2005, ayrıca 1996'da çıraklık okulundan girişim var, etkisi olur mu? Ne zaman emekli olurum? E.G.
1996 yılındaki çıraklık okulundan aldığınız girişin emekliliğinize faydası olmaz.
Yine bu süreleri borçlanma gibi bir durum şu anda söz konusu değildir. Ancak aynı sigorta sicil numarasını ömür boyu kullanabilirsiniz.
Ayrıca bayanlarda doğum borçlanması yapacaklar için aranan ve birinci şart olan doğumdan önce tescili yapılmış olmak şartının oluşmasında işe yaramaktadır.
Yani stajyerlikten dolayı girişi yapılmış olan bayanlar bu girişten sonra doğum yapmışlarsa doğum borçlanması hakları bulunmaktadır. Siz 2005 yılındaki girişinizden dolayı 60 yaş ve 7000 prim günden tam emeklilik, en az 4500 prim gün, 25 yıl ve 60 yaştan kısmi emeklilik şartlarına tabisiniz.
■ İşçi olarak çalışan birisinin aynı anda ikinci bir işte çalışması İş Kanunu bakımından bir engel doğurur mu? İkinci işte çalışmak yasak mı?
Adıma iki yerden sigorta primi yatsa sakıncası var mı? Ali Ç.
İş sözleşmesinde başka bir işte çalışma yasağı yoksa veya işveren işçinin başka bir işte çalışmasına izin vermiş ise işçi başka bir işte de çalışabilir.
Adınıza iki yerden prim yatmasında SGK açısından sakınca yok. Ancak işverenin ikinci işinizi yapmanıza izin vermesi gerekir. Böyle bir izni yoksa işveren bunu öğrendikten itibaren 6 iş günü içinde işçinin iş sözleşmesini tazminatsız olarak sona erdirebilir. Yasal olarak ikinci işte çalışmanın ya da iki yerden prim yatmasının sakıncası yok ama işverenin izni şarttır.