■ Amirlerinden izin almadan sık sık devamsızlık yapan işçiye ne yapılabilir?
İş Kanun 25'inci maddesinin II numaralı bendi işverene, işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışları nedeniyle kıdem tazminatı ödemeksizin derhal fesih imkânı vermektedir. Buna göre, işçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki işgünü yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi halinde işçinin iş sözleşmesi derhal ve kıdem tazminatı ödenmeksizin fesih edilebilmektedir.
■ Kadın işçilere hamilelik ve doğum hallerinde ne kadar süre izin verilir?
İş Kanunun 74'üncü maddesine göre kadın işçilerin doğumdan önce 8 ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere, toplam 16 hafta çalıştırılmamaları esastır. Çoğul gebeliklerde doğum öncesi izin süresine 2 hafta eklenmektedir.
İşçinin isteğine ve doktor raporuna dayalı olması koşulu ile doğuma 3 hafta kalana dek çalışılabilmekte, bu durumda doğum öncesi kullanılmayan izin süresi doğum sonrasına aktarılabilmektedir.
Bu iznin bitiminde yazılı talepte bulunan işçiye, 6 aya kadar ücretsiz izin verilmektedir.
■ Ali Bey, 3,5 yıldır bir firmada çalışıyorum. 24 saat çalışıp 24 saat izin yapıyorum. Bunun haricinde hiçbir iznimiz yok. Senelik izin kullanmadan kullanılmış gibi işveren imza attırıyor. Kendi isteğimle işten ayrılsam haklarımı nasıl arayabilirim? İşten çıkarılma korkusuyla şikayet edemiyorum.
İsmi Saklı Sayın Okurum, işten kendi isteğiniz ile ayrılmanız halinde tazminat alamazsınız. Ancak haklarınızı alabilmek için önce arabulucuya, sonuç alamazsanız iş mahkemesine dava açmanız veya Çalışma Bakanlığına şikayette bulunmanız gerekmektedir.
Çalışırken yani işten çıkmadan ayrılmadan şikayet etmek istiyorsanız şikayet dilekçenizde isminizin gizli tutulmasını talep edebilir veya somut deliller ortaya koyarak isimsiz şikayette de bulunabilirsiniz. İşveren senelik izinleri kullandırmak zorundadır. Sizde kullanmadığınız ya da almadığınız haklar için imza atmamalısınız. Korkup imza atarsanız kabullenmiş sayılır haklarınızı alamamış olursunuz.
■ Ali Bey, özel bir şirkette çalışıyoruz. İşveren maaşlarımızı ödeyemiyor geciktiriyor. İki aylık maaşımız içerde. İşten ayrılırsak tazminat alabilir miyiz? Nasıl bir yol izleyelim? D.K.
Sevgili Okurum, iş kanununa göre; işçiye ücreti kanun hükümleri veya sözleşme hükümlerine uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse işçinin iş sözleşmesini bildirimsiz olarak fesh etme ve tazminatını alma hakkı vardır. Bu durumda işçi bu nedenle iş sözleşmesini fesh ettiğini noterden göndereceği ihtarname ile işverenliğe bildirerek tazminatını talep etmesi gerekir. İşveren bu ihtarnameye rağmen tazminatını ödemez ise ya İş mahkemesine dava açacaksınız ya da Çalışma Bakanlığı 'na konuyla ilgili şikayet dilekçesi vereceksiniz.
