■ Özel sektörde çalışanın, kaç yıldan sonra istifa sonucu kıdem tazminatı hakkı vardır?
Kıdem tazminatına ilişkin düzenlemeler gereği, iş sözleşmesini kendi isteğiyle fesheden işçinin (istifa), herhangi bir tazminat hakkı oluşmamaktadır.
Çalışma süresinin belirli bir süreyi aşması, bu konudaki genel uygulamayı değiştirmemektedir. Öte yandan; iş sözleşmesini feshetmek isteyen işçi (istifa), feshi yazılı olarak ve çalışma süresine göre 2 ile 8 hafta arasında değişen sürelerle uygulanan bildirim süresine bağlı kalarak işverenine iletmekle yükümlüdür. Fakat yasalarımızda istifa ederek tazminat alma imkanları da vardır. Bunların istisnaları, kadınlar için evlilik, erkekler için askerlik, emeklilik ve 8 Eylül 1999 öncesi sigortalılarda 3600 gün sonrasında ise 7 bin gün prime ulaşmak olarak sıralanabilir.
■ Bir firmada süreli sözleşme karşılığı çalışıyorum. Sözleşmem bitmeden işverenin çıkartması ya da sözleşmem bittikten sonra işten ayrılmam durumunda işe iade veya tazminat gibi bir hak talebimiz olabilir mi? Ahmet H.
İş Kanunu'na göre işe iade hakkından yararlanmak için, 30 veya daha fazla işçi çalıştıran iş yerlerinde en az 6 aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesinin feshedilmesi gerekmektedir. Belirli süreli iş sözleşmelerinde işe iade hakkı bulunmamaktadır.
Dolayısı ile sizin işe iade hakkınız bulunmuyor.
Ancak iş sözleşmeniz süresinden önce haklı bir nedene dayandırılmadan sona erdirilmiş ya da erdirilecekse aradaki sürenin ücretini tazminat olarak işverenin ödemesi gerekmektedir.
■ Hamilelik veya doğum nedeniyle ayrılan işçi, kıdem tazminatı alır mı?
İşten kendi isteğiyle (istifa) ayrılan işçinin, herhangi bir tazminat hakkı oluşmamaktadır. Yasal düzenleme açısından hamilelik veya doğum nedenine dayalı işten ayrılmalar istifa olarak değerlendirildiğinden, bu nedenlerle işten ayrılan işçi tazminat haklarından vazgeçmiş sayılmaktadır.
■ Şu an kendi iş yerimden Bağ- Kur'luyum, sigortaya geçmek istiyorum. Kendi iş yerimden sigortaya geçebilir miyim? F.S.
Bağ-Kur sigortalılık şartlarını taşırken SSK'lı çalışmanızda herhangi bir sakınca yok.
Yani Bağ-Kur'luyken SSK primi ödeyebilirsiniz. Ancak, SSK primini kendi iş yeriniz üzerinden gösteremezsiniz.
Kimse kendine ait iş yerinde SSK kapsamında çalışıyor gösterilemez. SSK'lı olabilmek için işveren ile iş akdi yapmak gerekir. Kimse de kendisi ile iş akdi yapamayacağından kendine ait iş yerinden SSK kapsamında çalışamaz. Bu nedenle SSK kapsamında prim ödeyebilmeniz için başkasına ait işyerinde fiilen çalışmalısınız.