■ Ben vergi indiriminden faydalanıp emekli oldum. Emekli olduktan sonra bir firmada iki yıldır çalışıyorum. Çalıştığım firma eleman çıkarmayı düşünüyor. Ben emekli olduğum için de en başta beni işten çıkartacaklarını söylediler. Ben çıkış aldıktan sonra mahkemeye versem işe iade alabilir miyim? Emeklilerin işe iade hakları var mı? E.P.
4857 sayılı İş Kanunu'nun 18'inci maddesine göre 30 veya daha fazla işçi çalıştıran iş yerlerinde en az 6 aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, iş yerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır. Salt işçinin emekli olarak çalıştığını sebep göstererek işveren iş akdini fesh edemez.
Bunun üzerine işçi işverene karşı işe iade davası açabilir.
■ Ben eşi vefat etmiş dul bayanım. SSK'dan kendi adıma emekliyim. Babam da SSK'dan emekli idi, vefat etti. Babamdan ayrıca SSK maaşı bağlanabilir mi? Ek olarak onun emekli maaşını alabilir miyim? Y.K.
Kız evlatlarının anne veya babadan yetim maaşı alabilmeleri için bazı şartlar vardır. Bunlar, evli olmamak, kendi adına sigortalı çalışıyor olmamak ve yine kendi çalışmalarından dolayı emekli aylığı almıyor olmak. Bakıldığında her ne kadar eşinizin ölümünden dolayı evli olmasanız da kendi çalışmalarınızdan dolayı emekli olduğunuzu belirtmişsiniz.
Kendi emekliliğinizden ötürü babanızdan ya da annenizden ölüm aylığı alamazsınız. Ölmüş olan eşinizden dolayı eğer bağlanmış ya da bağlanacak ölüm aylığı varsa onu alabilirsiniz. Ölen eşten dolayı ölüm aylığı alınmasında çalışmak ya da kendi çalışmalarından dolayı emekli olmak engel teşkil etmemektedir.
■ Kendime ait bir bakkal dükkanı işletiyorum ve dükkanda yalnızca eşimle birlikte çalışıyoruz. Eşime herhangi bir ücret de ödemiyorum ama eşim her gün bakkala benimle birlikte geliyor ve bana yardım ediyor. Bu durumda eşim bakkal dükkanında bana yardım ettiği için dükkan iş yeri sayılır mı ve bunun için İş yeri Bildirgesi vermeli miyim? Sonradan herhangi bir ceza ile karşılaşmak istemiyorum. N.Y.
5510 sayılı Kanun'a göre bir faaliyetin yürütüldüğü yerin iş yeri sayılabilmesi ve iş yeri dosyası açtırılması için, orada en az bir sigortalının çalışıyor olması, diğer bir ifadeyle, o yerde sigortalılık niteliğini taşıyan en az bir çalışanın bulunması gerekir. Bir gerçek kişinin yanında ücretsiz çalışan eşin ise sigortalılık niteliği bulunmamaktadır.
Eğer bakkal dükkanınızda çalışan eşinizden başka kimse yoksa, gerçek kişiye ait iş yerinde ücretsiz çalışan eş sigortalı sayılmayacağına göre, ortada sigortalı ve işveren sıfatını gerektiren bir durum olmadığından, dükkanınızın iş yeri sayılması söz konusu olmaz ve İş yeri Bildirgesi verilmez.