■ Aldığımız maaşlar asgari ücretten yüksek. Patron işçilerin maaşlarını geriye çekebilir mi? İndirim yapabilir mi? Çekerse ne kadar çekebilir? Yani 'Ben size bundan sonra asgari ücret ödeyeceğim' diyebilir mi? D.D.
İş Kanunu, işçi ücretinin azaltılamayacağına yönelik "Her türlü işte uygulanmakta olan çalışma sürelerinin yasal olarak daha aşağı sınırlara indirilmesi veya işverene düşen yasal bir yükümlülüğün yerine getirilmesi nedeniyle ya da bu kanun hükümlerinden herhangi birinin uygulanması sonucuna dayanılarak işçi ücretlerinden her ne şekilde olursa olsun eksiltme yapılamaz" hükmünü getirmiştir.
İş Kanunu hükmü gereği; ücreti ödeme gününden itibaren 20 gün içinde mücbir bir neden dışında ödenmeyen işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir. Bu işçilerin bu nedenle iş sözleşmeleri çalışmadıkları için feshedilemez ve yerine yeni işçi alınamaz, bu işler başkalarına yaptırılamaz.
■ Kendime ait bir bakkal dükkanı işletiyorum ve dükkanda yalnızca eşimle birlikte çalışıyoruz. Eşime herhangi bir ücret de ödemiyorum ama eşim her gün bakkala benimle birlikte geliyor ve bana yardım ediyor. Bu durumda eşim bakkal dükkanında bana yardım ettiği için dükkan iş yeri sayılır mı ve bunun için İş yeri Bildirgesi vermeli miyim? Sonradan herhangi bir ceza ile karşılaşmak istemiyorum. D.A.
5510 sayılı Kanuna göre bir faaliyetin yürütüldüğü yerin iş yeri sayılabilmesi ve iş yeri dosyası açtırılması için, orada en az bir sigortalının çalışıyor olması, diğer bir ifadeyle, o yerde sigortalılık niteliğini taşıyan en az bir çalışanın bulunması gerekir. Bir gerçek kişinin yanında ücretsiz çalışan eşin ise sigortalılık niteliği bulunmamaktadır.
Eğer bakkal dükkanınızda çalışan eşinizden başka kimse yoksa, gerçek kişiye ait iş yerinde ücretsiz çalışan eş sigortalı sayılmayacağına göre, ortada sigortalı ve işveren sıfatını gerektiren bir durum olmadığından, dükkanınızın iş yeri sayılması söz konusu olmaz ve İş yeri Bildirgesi verilmez.
■ Babamı kaybedeli bir sene oldu, erkek kardeşim 19 yaşında, lise sona gidiyor ve staj görüyor. Kaç yaşına kadar yetim aylığını almaya devam edebilir?
Kardeşiniz lisede okuduğuna göre 20 yaşı dolana kadar yetim aylığı alabilecek. Üniversiteye devam ettiği takdirde 25 yaşına kadar aylık alabilecek. Ayrıca kardeşinizin sigortasının stajyerlik nedeni ile başladığını belirtmişsiniz. Stajyerlikten dolayı ödenen primler yetim maaşına engel teşkil etmemektedir.