■ Ölen babamdan maaş almaktayken evlendim ve tarafıma toplu para verildi. Daha sonra boşandım ve babamın maaşını almaya devam ediyorum. Şimdi yeniden evleneceğim. Acaba tekrar evlenme yardımı alabilir miyim? B.A.
Çeyiz yardımı, yetim maaşı almakta iken evlenen kız çocuklarına bir defaya mahsus olmak üzere verilen ödemedir.
Siz ilk evlendiğinizde çeyiz yardımı aldığınızdan, tarafınıza ikinci kez çeyiz yardımı yapılmaz.
■ Rahmetli babamdan dolayı ölüm aylığı alıyordum. Eylül 2022'de evlendim ve SGK bana çeyiz parası verdi. Ancak evliliğim yoluna gitmedi ve geçen ay eşimden boşandım. SGK'ya babamın aylığının yeniden bağlanması için başvurdum ancak evliliğimin üzerinden 2 yıl geçmesi gerektiğini söylediler. Boşandığım için yeniden hak sahibi olmuş olmuyor muyum?
5510 sayılı Kanun'un 37'nci maddesine göre evlenmeleri nedeniyle gelir ve aylıkları kesilmesi gereken kız çocuklarına evlenmeleri ve talepte bulunmaları halinde, almakta oldukları gelir veya aylıklarının (ek ödeme hariç) iki yıllık tutarı bir defaya mahsus olmak üzere evlenme ödeneği olarak peşin ödenmektedir. Evlenme ödeneği, hak sahibi kız çocuğunun son aylık tutarının 24 ile çarpılması suretiyle hesaplanır. Evlenme ödeneği alan hak sahibinin gelir ve aylığının kesildiği tarihten itibaren iki yıl içerisinde yeniden hak sahibi olması halinde, bu süre içinde tekrar gelir ve aylık bağlanmaz ve bu gibi durumlarda kız çocuklarına bağlanacak ölüm gelir ve aylıklarının başlangıcı, iki yıllık sürenin dolduğu tarihi takip eden ay başı olur. Bu açıklamalar çerçevesinde, evlenmeniz nedeniyle size 2 yıllık aylığınız, evlenme ödeneği adı altında peşin olarak ödenmiştir. Bu peşin ödeme nedeniyle, aylığınızın kesildiği tarihten itibaren 2 yıl içinde boşanmış olmanız nedeniyle yeniden hak sahibi olsanız bile, 2 yıllık süre dolmadan yeniden ölüm aylığı bağlanmayacaktır. Bu sürenin dolmasını beklemeniz gerekiyor.
■ Bir şirkette 10 yıldır çalışıyorum. Her yıl yıllık iznimin hepsini kullandırmıyorlar. İzinlerim her yıl birike birike şu an itibariyle 150 gün oldu.
Bu bana haklı fesih hakkı verir mi? Çünkü yıllık izin kullanamadığım bir yerde çalışmak istemiyorum.
İşçinin hak kazanmış olduğu haklarını işverenin kullandırmaması çalışma hukukuna aykırıdır. Şöyle ki; Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin 2001/17459 esas numaralı kararında; "Hak kazandığı izni çalışmakta iken işverenden isteyen işçi kendisine böyle bir iznin kullandırılmayacağı açık ve kesin şekilde ifade edildiği takdirde İş Kanunu'nda tanınmış olan haklarını kullanabilir" denilmektedir.
Bu nedenle sizin içinde bulunduğunuz durum da buna örnek teşkil etmektedir. Bu da size sözleşmenizi haklı bir nedenle feshetme yetkisi veriyor demektedir.