■ Ben eşi vefat etmiş bir dul kadınım, SSK'dan kendi adıma emekliyim. Babam da SSK'dan emekli idi, vefat etti. Babamdan ayrıca SSK maaşı bağlanabilir mi? Ek olarak onun emekli maaşını alabilir miyim? D.K.
Kız evlatlarının anne veya babadan yetim maaşı alabilmeleri için bazı şartlar vardır. Bunlar, evli olmamak, kendi adına sigortalı çalışıyor olmamak ve yine kendi çalışmalarından dolayı emekli aylığı almıyor olmak. Bakıldığında her ne kadar eşinizin ölümünden dolayı evli olmasanız da kendi çalışmalarınızdan dolayı emekli olduğunuzu belirtmişsiniz. Kendi emekliliğinizden ötürü babanızdan ya da annenizden ölüm aylığı alamazsınız. Ölmüş olan eşinizden dolayı eğer bağlanmış ya da bağlanacak ölüm aylığı varsa, bundan yararlanabilirsiniz. Ölen eşten dolayı ölüm aylığı almaya, çalışmak ya da kendi çalışmalarından dolayı emekli olmak engel teşkil etmemektedir.
■ Asgari ücretten daha yüksek maaş alıyorum. İşverenim "Maaşlarınızı düşürdüm, asgari ücret yaptım. Bir süre böyle ödeme yapacağım" diyebilir mi? Böyle bir uygulama hakkı var mı?
S.Altın İş Kanunu, işçi ücretinin azaltılamayacağına yönelik "Her türlü işte uygulanmakta olan çalışma sürelerinin yasal olarak daha aşağı sınırlara indirilmesi veya işverene düşen yasal bir yükümlülüğün yerine getirilmesi nedeniyle ya da bu kanun hükümlerinden herhangi birinin uygulanması sonucuna dayanılarak işçi ücretlerinden her ne şekilde olursa olsun eksiltme yapılamaz" hükmünü getirmiştir.
İş Kanunu hükmü gereği; ücreti ödeme gününden itibaren 20 gün içinde mücbir bir neden dışında ödenmeyen işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir. Bu işçilerin bu nedenle iş sözleşmeleri çalışmadıkları için feshedilemez ve yerine yeni işçi alınamaz, bu işler başkalarına yaptırılamaz.
■ 2.5 yıldır döküm işleri yapan bir firmada çalışıyordum. "İş çok ağır" diye kendi isteğimle işten ayrıldım. İşin ağır olduğunu belirtip mahkemeye versem kazanabilir miyim? A.D.
İş Kanunu'na göre işin ağır olmasından dolayı kendi isteğiyle işten ayrılmak tazminat hakkı doğurmaz.
Bunu mahkemeye taşısanız da bir sonuç alamazsınız. Ancak işverenin sizi iş sözleşmesinde belirtilen işler dışında işler vererek çalıştırmış veya kasıtlı olarak yıldırma ve bezdirme uygulamak için fazla ve ağır iş vermiş olması durumunda mahkemeye başvurup dava açarak tazminat talep etme hakkınız olabilirdi.