Emekliden memura, yaşlıdan engelliye, işçiden stajyere kadar hemen herkesin maaşı Ocak ile birlikte değişti. Yeni asgari ücret ile işçilerin ve işsizlerin ödenekleri yükseldi. Vergisiz asgari ücret uygulaması da başladı. Enflasyon verilerinin açıklanmasıyla emeklilerin ve memurların maaşları artarken, sosyal yardımlarda da yükseliş yaşandı. SSK ve Bağ-Kur emeklileri için taban maaşın 2 bin 500 liraya çıkarılması, memur ve memur emeklileri için toplu sözleşme zammının 2.5 puan artırılması da tüm hesapları değiştirdi. Milyonların kafasında birçok soru da var. Özellikle yeni zam oranlarının nasıl uygulanacağı konusunda tereddütler bulunuyor. Asgari ücretten gelir ve damga vergisinin kaldırılması sonrasında, AGİ de tartışma konusu oldu. Yeni dönemle ilgili çalışanların tüm soruları ve cevapları şöyle:
1- SSK ve Bağ-Kur emeklisiyim. Zam oranım ne oldu?
SSK ve Bağ-Kur'lular 6 aylık enflasyon kadar zam alıyor. Temmuz-Aralık enflasyonu yüzde 25.47 oldu. Bu durumda tüm SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin maaşı bu ay yüzde 25.47 oranında artacak. Başkan Recep Tayyip Erdoğan, en düşük SSK ve Bağ-Kur emekli maaşının bin 500 liradan 2 bin 500 liraya yükseltildiğini açıkladı. Böylece oransal zamdan sonra 2 bin 500 liranın altında kalan maaşlar seyyanen zam ile 2 bin 500 liraya tamamlanacak.
2-Maaşım 2 bin 250 TL. Ben şimdi 250 TL mi zam alacağım?
Maaşınız önce yüzde 25.47 artırılacak. Ortaya çıkan rakam 2.500 liranın altında kalsaydı, üstü tamamlanacaktı. Yeni maaşınız şöyle olacak: Maaş: 2.250 TL Zamlı maaş: 2.250 x % 25.47 = 2.823,07 TL Ödenecek tutar: 2.823,07 TL
3-Maaşım 1.800 TL. Yeni maaşım nasıl hesaplanacak?
Artık maaşınız 2 bin 500 liranın altında olmayacak. Size önce yüzde 25.47 enflasyon artışı yansıtılacak. Çıkan miktar 2 bin 500 liraya tamamlanacak. Maaş hesabınız şöyle olacak: Maaş: 1800 TL Zamlı maaş: 1.800 x % 25.47 = 2.258,46 TL İlave ödeme: 2.500 - 2.258,46 = 241,54 TL
Ödenecek tutar: 2.500 TL
4- Yüzde 66.6 artış hangi emeklilere yapıldı?
Ek ödeme dahil bin 500 lira alanın eline 2 bin 500 lira geçecek. Bu yüzde 66.6 artış anlamına geliyor. Bin 500 liraya önce yüzde 25.47 artış yansıtılacak. Çıkan bin 882 lira 5 kuruşluk yeni maaş, 617,95 lira Hazine desteğiyle 2 bin 500 liraya tamamlanacak.
5- Memur emeklisiyim. Maaş artışımız nasıl hesaplandı?
Memur emeklileri toplu sözleşme ile maaş artışı alıyor. Ocak'ta toplu sözleşme artışı yüzde 5 olarak belirlenmişti. Buna oluşan 6 aylık enflasyona göre fark da eklenecekti. Başkan Erdoğan, yüzde 5'lik toplu sözleşme artışını yüzde 7.5 olarak yükselttiklerini açıkladı. Enflasyon farkı ile birlikte memur emeklilerinin Ocak artış oranı yüzde 30.95 oldu. En düşük memur emeklisinin maaş hesabı da şöyle oldu: En düşük maaş: 3.275,90 TL Zamlı maaş: 3.275,90 x % 30.95 = 4.289,80 TL
6- Memur zamları neye göre belirlendi?
Memur zamları da toplu sözleşme ve enflasyon farkı olarak hesaplandı. Toplu sözleşme zammı yüzde 7.5 olarak uygulanırken, buna enflasyon farkı da eklenerek zam oranı yüzde 30.95'e çıkmış oldu. Aile yardımı hariç en düşük memur maaşı da şöyle hesaplanıyor: Mevcut: 4.330,42 TL Yeni: 5.651,20 TL
7- Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın genelgesinde artış oranı yüzde 27.91 olarak yazılmış, bunun anlamı nedir?
Bakanlık kamu çalışanlarının sosyal ve mali haklarındaki değişiklikle ilgili her Ocak ve Temmuz ayında genelge yayımlıyor. Bu yılki genelgenin ön yazısında bu oranların içinde Başkan Tayyip Erdoğan'ın açıkladığı ek 2.5 puanlık artışın olmadığı, Meclis'te görüşmeleri başlayan yasanın çıkması sonucu ayrıca ilave edileceği de belirtildi. O yüzden söz konusu 2.5 puanlık artış da 27.91 puanlık zamma ilave edilecek ve artış oranı kümülatif olarak yüzde 30.95 olarak uygulanacak.
DUL VE YETİME DE ARTIŞ YAPILACAK
8-Eşten ve babadan maaş alanların artışı nasıl hesaplanıyor?
Eşinden ve babasından dolayı maaş alan SSK ve Bağ-Kur'lular yüzde 25.47, Emekli Sandığı'ndakiler yüzde 30.95 zam alacak. Alt sınır aylığındaki 2 bin 500 lira sınırı ise dosya bazında uygulanacak. Ölen sigortalıdan dolayı dul veya yetim aylığı alanlar, bu uygulamadan hisseleri oranında yararlanacak. Örneğin; yüzde 50 hissesi olan dul eşin ölüm aylığı bin 250 liradan, yüzde 75 hissesi olan dul eşin ölüm aylığı da bin 875 liradan az olamayacak. Örneğin; SSK'dan yüzde 50 oranında ölüm aylığı alan ve eline 750 lira geçen kişiye, önce yüzde 25.47 (750 x % 25 = 941) zam yansıtılacak. 941 liralık aylık ödemesi 309 lira ilave ile bin 250 liraya tamamlanacak.
9-Memurlara uygulanacak ek protokol, memur emeklileri için de geçerli olacak mı?
Toplu sözleşme zammının yüzde 5'ten 7.5'e çıkarılması ile oluşan yeni zam oranı hem memurlara hem de memur emeklilerine uygulanacak.
10- Emeklilerin, memurların yeni maaşları ne zaman ödenecek?
Zamlar ve ek iyileştirmeler bu ay maaşlara yansıtılacak. SSK ve Bağ-Kur emeklileri 17 Ocak'tan itibaren maaş günlerinde yeni ücretlerini alacak. Memur emeklileri maaşlarını ay başında aldığı için zam farkları Ocak ayı sonuna kadar hesaplarına yatacak. Memurlar ise 15 Ocak'ta yeni maaşlarını alacak.
11- İşçilerin asgari ücreti ne zaman yatacak?
Asgari ücret Aralık ayında yapılan rekor zam ile yüzde 50'nin üzerinde artırılarak 4 bin 253 lira 40 kuruşa çıkarıldı. Yeni maaşlar 1 Şubat itibariyle işçilerin hesabında olacak.
TAVAN NE OLDU?
12-Kıdem tazminatı artırıldı mı? Farklı rakamlar var, nasıl hesaplanıyor?
2021 yılının ikinci yarısında 8 bin 284 lira 51 kuruş olan kıdem tazminatı tavanı Ocak ayı itibariyle artırıldı. Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın tebliğinde 2.5 puanlık ek protokol henüz eklenmediği için kıdem tazminatı tavanı 10 bin 596 lira olarak açıklandı. Ancak oran yüzde 30.95'e çıktığında kıdem tazminatı tavanı 10 bin 848 lira 56 kuruşa yükselecek. Bu rakam Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın açıklayacağı yeni tebliğ ile kesinlik kazanacak.
BİR ZAM DAHA VAR
13-Maaşlara Temmuz'da da zam var mı?
SSK ve Bağ-Kur emeklilerine 2022'nin ilk yarısında gerçekleşen enflasyon oranında zam yapılırken, memurlara ve memur emeklilerine yüzde 7 zam ve bu yılın ilk yarısında enflasyon yüzde 7.5'i aşarsa fark yansıtılacak.
YENİ AGİ UYGULAMASI BAŞLADI
14-Asgari Geçim İndirimi (AGİ) kalktı mı? Farklı iddialar var. Alınacak mı?
Torba kanun ile birlikte 2022'de asgari ücretten alınan gelir ve damga vergisi kaldırıldı. Böylece sadece asgari ücretlilerin değil, tüm çalışanların maaşındaki asgari ücret kadar kısımdan vergi alınmayacak. Böylece daha önce apartman görevlileri için uygulanan vergisiz asgari ücret herkes için geçerli oldu. AGİ çalışanlara ödenen bir vergi iadesi. Yani devlet maaşlardan alınan gelir vergisinin bir kısmını medeni durum ve çocuk sayısına göre hesaplayıp çalışana geri vermekteydi. Ancak şimdi maaşlardan vergi kalktığı için, olmayan bir verginin iadesi de ortadan kalkmış oldu. Dolayısıyla asgari ücret ile çalışanlar artık AGİ alamayacak. Asgari ücretin üzerinde maaş alanlar için de farklı bir uygulama olmayacak. Çünkü AGİ hesaplaması maaş ne olursa olsun asgari ücretten yapılıyor. Bu yüzden asgari ücret üzerinde maaş alanlar için de vergi kalktığı için bir vergi iadesi olmayacak. Bu durumda tüm çalışanlar için AGİ uygulaması kalkmış oldu.
15-İşveren isterse AGİ ödeyebilir mi? İşçinin kaybı önlenir mi?
İşverenler çalışanların AGİ'den doğan kayıplarını kendi inisiyatifleriyle karşılayabilir. Bunun adı AGİ olmaz ama aile yardımı gibi bir sosyal ödeme olabilir. Çünkü özellikle net ücret üzerinden anlaşan çalışanlar için işverenin üzerindeki vergi yükü 676 lira azaldı.