Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili süreçte artık sona gelindi. Yasal düzenleme Meclis'e gelecek ve tasarı yasalaştıktan sonra da başvurular başlayacak. Bu aşamada EYT'li olan herkes yaş şartı olmadan emekli olacak. EYT'liler bu süreçle ilgili gelişmeleri ve kendi durumlarını merak ediyor. Sizlerin bu konuda sorduğunuz soruların cevapları şöyle...
● Kimler yasal düzenlemenin kapsamına girecek?
8 Eylül 1999 öncesinde bir sosyal güvenlik kurumunda sigortalı olmuş, çalışmaya başlamış ve primi yatırılmış tüm vatandaşlar Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) kapsamına giriyor. Burada EYT'li olmak için tek şart 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olup prim yatırmış olmak. Primlerin geçerli olması için fiili çalışma şartı da bulunuyor. Bu tarihten önce sigortalı olarak çalışmaya başlayanlar için 8 Eylül 1999 tarihinde çıkartılan yasa ile yaş şartı getirildi. Dolayısıyla bu tarihten önce sigortalı olan herkes yaş şartına takıldı, emekliliği gecikti. Yasa bu sorunu çözecek ve yaş sınırı olmadan her EYT'li emekli olacak.
● EYT'lilerde emeklilik için hangi şartlar gerekiyor?
EYT yasasından yararlanacaklar için yaş sınırı kaldırıldı. Ancak 8 Eylül 1999 öncesinde yaş şartı olmamasına rağmen prim ve yıl şartı vardı. Bu tarihten önceki yasal döneme dönüldüğünde SSK'lılar için kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıl şartı ve 5000 gün prim biriktirmek zorunluluğu bulunuyor. Bağ-Kur ve Emekli Sandığı'nda ise kadınlarda 7200 (20 yıl) erkeklerde ise 9000 (25 yıl) gün şartları bulunuyor. Dolayısıyla EYT'lilerden bu şartları yerine getirmiş olanlar yeni düzenlemeden yararlanabilecek.
● Bağ-Kur primlerinin düşürülmesi gündemde mi?
8 Eylül 1999 öncesinde olduğu gibi şu anda da Bağ-Kur'lular için prim şartları kadınlarda 7200, erkeklerde 9000 gün olarak uygulanıyor. Bu şartlar Emekli Sandığı'nda da aynı. Kurumların Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) çatısı altında birleşmesine rağmen şartlar eşitlenmedi. Bu konuda Çalışma Bakanı Vedat Bilgin'in 'eşitlenmeyle' ilgili açıklamaları olmuştu. Ancak şu anda bir netlik bulunmuyor. 1999 sonrasında SSK primleri 7000 ve 2008 sonrası için ise 7200 güne çıkartıldı. Bu noktada 9000 günün 7200 gün ile eşitlenmesi mümkün olabilir. Ancak 5000 güne indirilmesi ile ilgili yasanın içinde bir madde bulunması gerekiyor. Bu da Meclis aşamasında netlik kazanacak.
● İlk etapta emekli olacak 2 milyon 250 bin kişi kimlerden oluşuyor?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin yasa çıktığında ve yaş şartı kaldırıldığında hemen emekli olacakların sayısını 2 milyon 250 bin kişi olarak açıkladı. Bu sigortalılar prim ve yıl sayılarını doldurmuş kişilerden oluşuyor. Yani SSK'lılar için en az 5000 günü olan kadınsa 20 yıl (Bu süre doldu), erkek ise 25 yılını tamamlamış kişiler hemen emekli olacak 2 milyon 250 bin kişinin içinde bulunuyor. Yine Bağ-Kur ve Emekli Sandığı için de 7200 gün ve 9000 gün şartlarını tamamlamış olanlar bu grupta yer alıyor. Aralık ayında borçlanma için başvuran çok sayıda EYT'li de primlerini tamamlıyor. Bu EYT'liler de ilk emekli olacak vatandaşlar arasına katıldığında sayı daha da artacak.
● Sadece bu 2 milyon 250 bin kişi mi emekli olacak?
EYT'de bir süre sınırı var mı? 8 Eylül 1999 tarihinin öncesinde sigortalı olarak işe başlayan her EYT'li emeklilik hakkına kavuşacak. Ancak şartları tamamlamak gerekiyor. İlk etapta şartları tamamlamış 2 milyon 250 bin kişi emekli edilecek. Bunların dışında kalanlar yani henüz şartları tamamlanmamış olanlar ise istenen prim ve yıl şartını doldurduklarında emeklilik hakkına kavuşacak. Örneğin; primi tamamlanmış bulunan ama 1999 yılı içinde ilk kez sigortalı olan bir erkek EYT'linin emekli olabilmesi için 25 yılın geçmesi gerekiyor. Bu EYT'li ancak 2024'te 25 yılını tamamlayacağı için ilk etapta emekli olacak 2 milyon 250 bin kişinin arasında yer almayacak. Ancak şartları tamamladığında emeklilik hakkına kavuşacak. Böylece her EYT'li için yaş sınırı olmadan emeklilik bir kazanılmış hak haline geliyor.
● Bağ-Kur tescili olmayanlar ne yapacak?
Daha önce vergi mükellefi olup Bağ- Kur kaydı olmayanlar için geçmişe dönük bir borçlanma ve tescil işlemi bulunmuyor. Dolayısıyla bu günler emeklilik hesabında kullanılmıyor. Bunun için yasal bir düzenleme yapılması gerekiyor.