Milyonlar emeklilik için EYT düzenlemesini bekliyor. 8 Eylül 1999'den önce sigortalı olanlara düzenlemeyle emeklilik yolu açılıyor. Ancak bu tarihten sonra sigortalı olanlar için de bir imkan var...
■ EYT'li olup olmadığımı nasıl anlayabilirim?
e-Devlet sistemi üzerinden çalışma hayatım bölümüne girerek sigorta bilgilerinize bakabilirsiniz. Eğer 8 Eylül 1999 öncesinde sigorta girişiniz yapılmış ve prim yatırılmışsa siz EYT'lisiniz.
Primlerinin uzun vadeli sigorta kollarından olması ve fiili çalışma gerekiyor.
■ Farklı kurumlarda çalışmaları olanların şartları nasıl belirlenecek?
Farklı kurumlarda çalışanlar için uygulanan bir kural var. Son 7 yıllık sigortalılık süresine bakılıyor. Burada son 7 yıl değil son 7 yıllık sigortalı olarak çalışılan süre önemli. Burada 3.5 yıl yani 1261 gün hangi kurumdaysa o kurumun şartları uygulanıyor. Yeni yasada bunu değiştiren bir düzenleme olmaz ise aynen uygulanacak.
■ Staj ile başlayan sigortalılık EYT kapsamına alınacak mı?
Mevcut düzenlemelere göre staj ya da çıraklık için yapılan sigortalar sağlık sigortaları olarak primlendiriliyor. Bu yüzden şu anki mevzuata göre staj ya da çıraklık başlangıç olarak sayılmadığı gibi, burada ödenen primler de emeklilik hesabında kullanılmıyor. O yüzden staj ve çıraklık ile başlayanlar EYT kapsamına giremiyor. Bu başlangıçların tescil edilmesi için yasal düzenleme gerekiyor.
■ 8 Eylül 1999'dan kısa süre sonra sigortalı olanlar için bir hak var mı?
Burada yasanın çıktığı 8 Eylül 1999 tarihi bir sınır olarak belirleniyor.
Sonrasında ise yeni emeklilik şartları uygulanıyor. Bu tarihten önce işe girenler için yaş şartı bulunmuyordu. Ancak bu tarihten sonra işe girenler yaş şartı olduğunu bilerek işe başlamış oldu. Ancak sürenin 31 Aralık 1999'a uzatılması ya da sonrası için bir kademeli emeklilik getirilmesi gibi talepler de bulunuyor.
■ 1999 sonrası sigortalı olanlar için hiç mi imkan bulunmuyor?
8 Eylül 1999 sonrasında sigortalı olanlar için bazı istisnalar bulunuyor.
Bunlardan birisi askerlik, birisi fiili hizmet süresi zammı ve bir diğeri ise staj sonrası doğum yapmak.
5510 sayılı yasanın 41'inci maddesinde belirtildiği üzere borçlanılan süreler sigorta olunan tarihten önceki zamana rastlarsa işe giriş tarihi aynı gün sayısınca geri çekiliyor. Askerliğini sigortadan önce yapanlar borçlandıkları gün kadar işe giriş tarihini öne çekebiliyor. Böylece 8 Eylül 1999 öncesine çekilen işe giriş tarihleri EYT kapsamına girmiş oluyor.
Yine staj sonrası doğum yapan anneler de borçlanarak işe giriş tarihlerini her bir çocuk için 2 yıl geri çekebiliyor. Yıpranma bulunan mesleklerde çalışanlar açısından da bazı durumlarda işe giriş tarihleri geri çekilebiliyor.
Bu durumda EYT düzenlemesinden yararlanmak mümkün olabiliyor.
■EYT ile emeklilik zorunlu olacak mı?
Emeklilik işlemleri yasalarımıza göre re'sen yapılan bir işlem değil. Yani kurum şartları tamamlananları emekliye sevk etmiyor. Burada başvuru şartı aranıyor. Yani kişi istemese şartları taşısa da emekli olmayabiliyor. Bu kural EYT için de geçerli olacağından sadece başvuranlar emekli olacak. Dolayısıyla zorunlu bir emeklilik bulunmuyor.
Kamu işçilerinin zorunlu emeklilik kuralı ise bu yasanın kapsamında kaldırılmış olacak.
ENFLASYON FARKI, REFAH PAYI VERİLECEK
Sigortalının gün ve kazançlarında bir değişiklik olmasa da her yılın TÜFE, gelişme hızı, aylık artışı verileri farklı olduğundan talep yılına göre aylık miktarı değişebiliyor. EYT kapsamındaki sigortalılar için farklı bir aylık hesabı yapılmayacak, TÜFE ve refah payı dikkate alınarak aylıklar ödenecek."