Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), kaldıraçlı işlemlerde 1'e 100 olarak uygulanan kaldıraç oranını 1'e 10 olarak değiştirirken, 50 bin TL alt limit getirdi.
1'e 10 kaldıraç uygulaması ve 50 bin TL başlangıç teminatı bulundurma yükümlülüğü 10 Şubat itibariyle yürürlüğe girdi. Aracı Kurumlar nezdindeki mevcut açık pozisyonların yeni düzenlemeyle uyumlu hale getirilmesi için 45 gün geçiş süresi verildi. Foreks'in küçük yatırımcı için nasıl bir kabusa dönüşmeye başladığına bir bakalım.
Esas itibariyle Foreks, bir ülkenin para birimi karşılığında başka bir ülke parasının alımı yada satımı olarak tanımlanmaktadır. En basit ifadesiyle, 1 ABD Doları=2 TL kurundan 200 TL karşılığı 100 ABD Doları alınması bir foreks işlemidir. Son yıllarda geleneksel kullanımdan farklı olarak yatırımcılara yatırdıkları teminatın belirli katına kadar işlem yapma olanağı verilmektedir. Kaldıraç oranı olarak adlandırılan bu oran, 1'e 50, 1'e 100 hatta daha büyük oranlara kadar ulaşabilmektedir. Kaldıraç oranı, foreks işlemlerinin cazibe noktasıdır.
Bunu bir örnekle açıklamak gerekirse; kaldıracın olmadığı bir foreks işleminde 1 ABD Doları=2 TL ise, elinizde 200 TL ile 100 dolar alırsınız. Dolardan kâr etme düşüncesiyle bu işlemi yaparsanız, beklentiniz doların TL karşısında değer kazanmasıdır. Dolar 2.50 olursa, o zaman elinizdeki 100 dolarla 100x2.5=250 TL almanız mümkün hale gelir. Yani 50 TL kâr elde etmiş olursunuz. Kaldıracın varlığında ise;
1'e 100 kaldıraç oranıyla Foreks işlemi yaptıran kuruluş yatırımcısına şöyle bir teklifte bulunur. 1000 TL karşılığında ben sana 100.000 TL'lik işlem yaptırıcam ve döviz satacağım. Ama dövizi banknot olarak vermeyeceğim.
İşlemi yaptığın kur üzerinde meydana gelen değişiklikler neticesinde kâr olursa sana ödeyeceğim. Yani 100.000 TL'yi vermiş ve karşılığında 1 ABD doları=2.00 TL'den 50.000 dolar almış gibi olacaksınız, Kur 2.50 olursa o zaman 50.000 dolar karşılığında 125.000 TL alacaksınız. Yani 1000 TL'lik teminatla 25.000 TL kâr elde etmiş olacaksınız.
Aksi durumda
Verdiğimiz örnekten hareketle, 1000 TL teminat ile, 1'e 100 kaldıraç oranıyla 1 ABD Doları=2.00 TL'den yapılan 100.000 TL'lik bir dolar alım işleminde, fiyatın 1.50 seviyesine düşmesi durumunda 25.000 TL zararla karşılaşılacaktır. Kurdaki düşüşün kademeli olduğunu göz önüne alırsak, yatırımcının teminat pozisyonu fiyat 1.50'ye dahi ulaşmadan 1000 TL'lik teminatın tükendiği seviyede kapatılacak, yatırımcı tüm parasını kaybedecektir.