ANKARA Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Taner Demirer, Kovid-19 konusunda Türkiye'de en yetkin bilim insanlarından biri. Demirer'e göre virüse çare olacak aşı en geç 2021 yılının bahar aylarında bulunacak. O güne kadar yapmamız gereken şey ise.. Kontrollü sosyal yaşama adapte olmak.. Taner Hoca'nın Korona notlarını özetleyerek aktarıyorum.
HEDEFLERİMİZİN GERİSİNDEYİZ
Bazı vatandaşlarımızda sanki salgının bittiği gibi bir algı oluştu. Bu rehavet ve gevşeme havası iyiye işaret değil.
Kovid-19 için test yapılanlar arasında testi pozitif çıkanların oranı Mayıs sonu- Haziran başında yüzde 2 civarındaydı.
Bu oran yüzde 3-3.5'lara çıktı. Şu anda hedeflerimizin gerisindeyiz. Haziran sonlarında günlük vaka sayımızın 300- 400'lü rakamlara inmesi lazımdı. Eğer tüm vatandaşlarımız maske, sosyal mesafe ve hijyen kurallarına sıkı sıkıya uyarlarsa bu rakamlar 3 hafta gibi bir sürede 200-300' lü rakamlara düşer.
VİRÜS ETKİSİNİ KAYBETMEDİ
Virüsün ölümcül etkisinin azaldığı iddiaları doğru değil. Tam tersine yakın zamanda bazı viroloji uzmanları tarafından yapılan gözlemler özellikle Avrupa ve Amerika'da koronavirüsün spike proteininde oluşan bazı mutasyonların virüsün hem infeksiyon yapma hem de yayılma hızını daha da arttırdığını gösteriyor. Unutmayalım ki bu virüsün bulaşı hızı çok yüksek ve hızla yayılıyor. Kovid-19'a yakalananların yüzde 80'i bu hastalığı belirtisiz geçiriyor ve bulaşların yaklaşık yüzde 45-50'sinden bu grup sorumlu.
SÜRÜ BAĞIŞIKLIĞINI UNUTUN
Bir enfeksiyonda sürü bağışıklığı insanların yaklaşık yüzde 60'ının bu hastalığa karşı bağışıklık geliştirmesiyle olur. Ben Kovid-19'da sürü bağışıklığı kavramına inanmıyorum. Sürü bağışıklığı amacı ile Koronavirüsü ve insanları kendi haline bırakmanın maliyeti tüm dünyaya çok ağır olurdu. En az 3 milyon insanın ölebilirdi. Yapılan çalışmalar ve antikor taramaları gösteriyor ki Kovid-19'a karşı bağışıklık oranları genelde çoğu ülke de yüzde 3-5'ler oranında. Bizde yapılan antikor tarama testlerinde ilk 120 bin testte oranın yüzde 1'lerin altında kaldığı görüldü.
Hastalığı geçirenlerde Koronavirüse karşı oluşan pasif bağışıklığın süresi sadece 2-3 ay. Hatta bazılarında bu süre daha da kısa. Hastalığı geçiren bazı sağlık personelimizin tekrar virüse yakalandığını bile gördük.
AŞI ŞART
Koronavirüs bir RNA virüsü ve bu tür virüslere karşı aşı üretmek kolay değil.
Ama salgından kurtulmanın ve eski yaşantımıza dönmenin tek yolu etkin ya da hastalığı hafif geçirmemizi sağlayacak bir aşının bulunmasından geçiyor. Bu zamana kadar yapılan aşı çalışmalarının 10'unda hayvan aşaması tamamlandı ve insanlarda faz çalışmalarına geçildi.
Oxford Üniversitesi, Amerikan Sağlık Enstitüsü ve Çin'de ki çalışmalar etkin ya da hastalığı hafif geçirmemizi sağlayacak bir aşının en geç 2021' in ilkbaharında insanlığın kullanımına hazır hale geleceğini gösteriyor.
Bizde de aşı konusunda çok olumlu ve yoğun çalışmalar yapılıyor. Ülkemizde hayvan çalışmalarının sonbaharda tamamlanması ve insan çalışmalarına geçilmesi planlanıyor. Asya'da insanların vahşi yaşam hayvanlarını yeme ve bunların doğal yaşamlarına müdahale etme alışkanlıkları devam ettiği sürece gelecekte Korona ve benzeri virüsler hep karşımıza çıkacak. Bu nedenle sayın Cumhurbaşkanımızın defalarca işaret ettiği gibi milli ve yerli aşı Türkiye için elzem olup, ekonomik ve stratejik bir öneme sahip.
KASIM AYI
Normal de Kasım'a kadar bizim salgını tamamen kontrol altına almamız gerekir. Vatandaşlarımız eğer kontrollü sosyal yaşamın kurallarına tam uyarlarsa bunu başarırız. Havaların soğuması insanların kapalı mekanlarda bir araya gelme oranını yükseltecek.
Bu da hem mevsimsel gribin hem de Kovid-19 hızla yayılmasına ve hatta ikinci dalganın oluşmasına yol açabilir.
Bu nedenle sonbahara girmeden önce vaka sayılarımızı mutlaka yüzde 0.5-1 oranlarına çekilmeli.