Türkiye Uzay Ajansı, Cumhuriyet'in 100. yılında Ay'a imza atmak için düğmeye bastı. Yerli ve milli hibrit roketle Ay'a iniş gerçekleştirileceği açıklandı. Bu gelişme herkesi heyecanlandırdı. Ancak bu Ay-Yıldız için tanıdıktı.
Türkiye Uzay Ajansı, Cumhuriyet'in 100. yılında Ay'a imza atmak için düğmeye bastı. Yerli ve milli hibrit roketle Ay'a iniş gerçekleştirileceği açıklandı. Bu gelişme herkesi heyecanlandırdı. Ancak bu Ay-Yıldız için tanıdıktı.
Çünkü Türkler, astronomi, matematik ve tıp gibi temel bilimlere öncülük etmiş, çığır açmış bir medeniyetin mirasçıları olduğunu bir kez daha hatırlattı. İşte o çığır açan isimlerden ilki Türk astnomon Er Fergani.
Tam adı Ebû'l Abbâs Ahmed b. Muhammed b. Kesîr el-Fergânî olan Türk alim, Milattan Sonra 800'de Özbekistan'ın Fergana kentinde dünyaya geldi. İlk bilgilerini ünlü bilginlerin yetiştiği Fergana'da aldı. Astronomi konusundaki bilgilerini de babasından öğrendi. Ardından Bağdat'a gitti. Kısa sürede matematik ve astronomideki bilgisini bilim çevresine kabul ettirdi.
Abbasi halifelerinden Me'mun ve el-Mütevekkil dönemlerinin en ünlü bilginleri arasına girdi. Astronomi, matematik, coğrafya ve mekanik alanlarında çalışmalar yaptı. Bunların arasında astronomiye daha çok ağırlık verdi. Gök cisimlerinin hareketleri üzerine çalıştı.
Gök cisimlerinin akıldışı kimi ruhî cisimler değil, onların aklî, katı, homosentetik daireler biçiminde devinimlere sahip olduklarını ispatladı. Evrenin ve gezegenlerin oylum ve büyüklükleri ile birbirlerine uzaklıklarını araştırdı.
Yaptığı hesaplamalar, Batı astronomisinde yüzyıllarca kullanıldı. Fergani'nin bir başka eseri "el-Kâmil fi şan'a-ti'l-usturlâb"dır. Geometri, yıldız hesapları, usturlap ve matematik teorilerinden söz eder.
ALFRAGANUS KRİTERİ
Ay'da bulunan "Alfraganus" kraterinin ismi ilk Türk astronot olan El Fergani'ye ithafen verilmişti.
ES SUFİ'NİN ÖZEL HESABI
ABDURRAHMAN ES-SUFI: 1903'te İran'ın Rey şehrinde doğdu. 975'te Adudüddevle'nin oğlu Şerefüddevle'nin Bağdat'ı ele geçirmesinden sonra büyük bir ilim merkezi haline gelen bu şehre gitti. Batlamyus'tan sonra sabit yıldızların incelenmesi ve bunların kozmografik katalogunun hazırlanmasında önemli rol oynadı. 48 yıldız takımındaki yıldızları inceledi.
Gök cisimlerinin uzaklığını geliştirdiği bir hesapla ölçtü. Ayın bir krateri, modern astronomi literatüründe onun adıyla anılmaktadır. Abdurrahman Sufi ve batı dünyasında 'Azophi' olarak da bilinir; Ay krateri Azophi ve küçük gezegen 12621 Alsufi onun adına isimlendirilmiştir.
GÖKYÜZÜNÜN GÖZLERİ
EL-BİRUNİ: Gökbilim, matematik, doğa bilimleri, coğrafya ve tarih alanındaki çalışmalarıyla tanınır. 973 yılında bugünün Özbekistan'ı sayılan Harezm'de doğdu. 1017-1030 yılları arasında Hindistan'da yaşadı ve bu dönemde meşhur kitabı Kitab'üt-Tahkik Ma li'l- Hind'i yazdı. Bîrûnî, İslam'ın Altın Çağı'ndaki çalışmaları ile bilinen hezârfen. Tam adı Ebu Reyhan Muhammed bin Ahmed el- Birûnî'dir. Batı dillerinde adı Alberuni veya Aliboron olarak geçer. Gökbilim, matematik, doğa bilimleri, astroloji, coğrafya ve tarih alanındaki çalışmalarıyla tanınır.
