Rio Tinto, Afrika merkezli dünyaya yayılma politikalarını izledi. Günümüzde Afrika'da 2.5 milyon dönümlük arazinin yeraltı zenginliklerini elinde bulunduran Rio Tinto, kendisini 'küresel vatandaş' olarak tanımlıyor.
Merkezi Birleşik Krallık'ta bulunan Rio Tinto, Avustralya ve Kuzey Amerika'da madenleri aldıktan sonra Asya, Avrupa ve Afrika'ya odaklandı. Afrika'da alüminyum, demir, bakır, uranyum, kömür ve elmas gibi birçok zenginliği ele geçiren Rio Tinto bunu nasıl başardı?
HARİTA ELLERİNDE
Öncelikli olarak Afrika ülkeleri; Benin, Fildişi Sahili, Çad, Gabon, Gambiya, Gana, Nijerya, Sierra Leone, Gine, Orta Afrika Cumhuriyeti, Güney Afrika, Lesoto, Namibya gibi ülkelere Rio Tinto ajanları gönderildi.
10 bin dolarlık takım elbise giyen bu özel yetenekli adamlar, yeraltı madenleri için arama izni istedi. Aslında aramaya gerek yoktu.
Nokta atışı yapılacak yerlerdeki madenlerin haritası Rio Tinto'da vardı. Küresel anlamda büyük bir yokluk yaşayan, açlık sınırında olan Afrika ülkeleri bu ajanlara karşı koyamadı. Çünkü çantalarında dolar vardı.
Ülkelerin içinde bulunduğu mali sıkıntıları bir nebze çözecek anlaşmalar hemen yapıldı. Gana, Benin ve Orta Afrika Cumhuriyeti, Rio Tinto'nun tekliflerini kabul etmedi.
Etmeyen hükümetler tesadüf gibi bir bir iktidardan düştü. Elbette tesadüf değildi. Ancak 'Küresel Vatandaş' Rio Tinto, o ülkelerde devletlerden bile güçlüydü.
Birkaç yıl içinde 2 milyon 500 bin dönümlük arazi Rio Tinto'nun çalışma sahası ilan edildi. Kimi açıklamalara göre Afrika'daki çalışma sahasının büyüklüğü 6 milyon dönümü aştı.
Tabii bu konuda net bir rakam verilmiyor. Çünkü Rio Tinto, alt şirketleriyle de Afrika'da ciddi yatırımlar yaptı. 46 bin çalışanı olan bir maden şirketinden söz ediyoruz.
50 YILLIK DEVİR TESLİM
Elbette Afrika'nın tek Küresel Vatandaş'ı olan Rio Tinto, gelirin yüzde 15'ini Afrika ülkelerine teslim ediyor.
Anlaşmaların 50 yıllık olması da aslında tüm madenlerin Rio Tinto'ya teslim edildiğinin de bir kanıtı. Örneğin Rio Tinto'ya bağlı Richards Bay Minerals, Güney Afrika'da bazı anlaşmazlıklar nedeniyle üretime ara verdi.
Hükümeti tehdit eden Richards Bay Minerals, Afrika'nın patronu olduğunu ima etti.
Sadece Richards Bay Minerals, mı? Westpac Custodian Nominees Ltd, National Nominees Ltd, Citicorp Nominees Ltd. ve HSBC Custody Nominees Ltd. de mantar gibi Afrika'nın birçok ülkesinde ortaya çıktı.
YARIN: ÇiN VE RUSYA