Whittall Ailesi'nin film gibi hikayesi: Sansaryan Han’da bir İngiliz tüccar

Whittall Ailesi, İzmir’den sonra İstanbul’u ikinci adres yaptı. James William Whittall, ilk ofisini Eminönü’ndeki Sansaryan Han’da açtı. Ardından günümüzde de hala ayakta duran 3 hanın daha temelini attı. Marmara Denizi’ni bir kule gibi gören köşkü ise Anadolu Yakası’nda, Moda’daydı...

Kaynak GAZETE
Giriş Tarihi :27 Mart 2021
Whittall Ailesi’nin film gibi hikayesi: Sansaryan Han’da bir İngiliz tüccar

İÇİNDEKİLER

Charlton Whittall tarafından 1812'de İzmir'de kurulan Whittall and Co, hızla büyüyordu. Whittall bir süre sonra da JC Harter & Co adlı aile işletmesini hayata geçirmişti. İşte burada sahneye James William Whittall çıkıyordu. James Whittall dedesi Charlton Whittall tarafından şirketi yönetmesi için İngiltere'ye gönderildi. Ancak Türkiye'ye döndükten sonra İzmir'e gitmek istemedi. İstanbul Kadıköy'deki Moda semtine yerleşti. Edit Baker'le evlendi. Çift, Kadıköy Moda'da Kule denilen büyük bir köşk yaptırdı.

Çocuklarının her birine bir ev alan Sir James Whittall, her gün Galata'daki ofisine gidiyordu. İngiliz Ticaret Odası'nı kuran James Whittall; JW Whittall & Co. Ltd. adlı şirketin sahibiydi. Ticaret, bankacılık, nakliye acentesi, sigorta, madencilik ve maden cevherinin pazarlanmasıyla uğraşıyordu. Ayrıca JW Whittall & Co. Ltd., Royal Mail Steam Packet Co., Pacific Steam Navigation Co., The Moss Steamship Co. Ltd., Khedivial Mail Line'ın da Türkiye temsilcisiydi. Bunun yanı sıra Royal Exchange Assurance Corporation, Phoenix Assurance Co. Ltd., London Salvage Association, Osaka Marine & Fire Insurance Co., Japanese Steamship Lines de şirketleri arasındaydı.

Sansaryan Han, 1895'te Mıgırdiç Sanasaryan adlı bir Ermeni tüccar tarafından yaptırıldı. Bina şu anda otel olarak hizmet veriyor.

Gıda maddeleri, deri, fındık, madencilik, tarım ve hayvansal ürünler ihracatı yapmaktaydı. James W. Whittall, Whittall Han, Bahçekapı, Eminönü merkezli Moss Steamship Company'nin temsilcisiydi. JW Whittall & Co. Ltd.'nin merkezi ise Sirkeci'de Sansaryan Han'da bulunuyordu. Sir James Whittall, 1910 yılında Moda'daki çok sevdiği malikanesinde 72 yaşında öldü. Haydarpaşa'daki İngiliz Mezarlığı'na gömüldü. Eşi Edit Baker da vefat ettikten sonra varisleri Moda'daki bütün hisselerini satıp Türkiye'den ayrıldı.


James Edit Whittall çiftinin 11 çocuğu oldu. Aile, Moda'daki onlarca köşkte yaşıyordu...


ADETA HANEDANLIK KURDU
İstanbul'a yerleşen James Whittall, diğer Levanten şirketlerinin aksine Avrupa yakasında, Eminönü'ndeki yatırımlarını artırıyordu. Burada 3 büyük hanı vardı. En önemlisi Eminönü Hobyar-Sururi Mahallesi Aşirefendi Caddesi'nde, Hanımeli Sokak ile Köprücü Sokak arasındaki arsa üzerinde yer alan Whittall Han'dı. İkinci han Yeni Postane Caddesi'ndeydi. Üçüncüsü ise Tahtakale Deveoğlu Yokuşu üzerindeki Kondakçı Han'dı.


KİLİSE BİLE YAPTIRDI
İngiliz tüccar Whittall'den kalan bir yapı da Moda'daki kilise. Kilise, Whittall Ailesi'nin sahip olduğu arazi üzerinde yükseliyor. Bu nedenle hala Whittal Ailesi'ne ait... Avrupa Episkoposluğu altında İstanbul Anglikan Kilisesi'nin gözetimindedir. Doğu-batı eksenindeki küçük boyutlu yapı, dışta çift meyilli bir çatı sistemine sahiptir. Binanın mimarı aynı zamanda Beyoğlu'ndaki Kırım Kilisesi'nin de mimarı olan G.E. Street'tir. Kilisenin farklı üslup ve dönemlerde yapılmış Gotik tarzdaki vitrayları, ailenin bir üyesi öldükten sonra, ailesi tarafından o kişinin anısına yaptırılmıştır. İbadetler ağırlıklı Türkçe olmak üzere, İngilizce ile birlikte yapılmaktadır. Şabat ibadetinin gerçekleştirildiği kilise, cemaat dışından katılımcılara da açıktır. Kilisede sanat etkinlikleri ve konserler de düzenlenmektedir.


YARIN: MODASI GEÇMEYEN KÖŞKLER
TAKVİM UYGULAMASINI İNDİRMEK İÇİN TIKLAYIN