İngiliz Casus
Gertrude Bell, kimine göre Çöl Tilkisi
kimine göre Çöl Kraliçe'siydi... Ömrünün sonuna kadar çok sevdiği çölleri gezdi! Ancak bunların hiçbiri masum seyahatler değildi!
Gertrude Bell, arkeolojik kazıların ardından
Osmanlı'nın en sancılı bölgelerine ziyaretler gerçekleştirdi.
Osmanlı Devleti'nin durumunu yakından inceledi. Halkın etnik kökenleri ve mezheplerinin raporlarını hazırlayıp
İngiltere'ye gönderdi.
Hangi aşiretlerin devletin yanında yer aldığı ve hangilerinin isyana meyilli olduğuna dair dosyalar derledi.
Suriye'de Dürzîlerle
Osmanlı'ya karşı işbirliği yaparak onları isyana teşvik etti.
CHURCHILL'IN YANINDA...
Musul-
Kerkük-
Erbil ve
Süleymaniye bölgesindeki aşiretleri dolaştı, bölgenin haritalarını çizdi.
Arap kabilelerini
Osmanlı'ya karşı isyan ettirmek istedi. Kendisi ve ülkesinin en büyük hedefi dünyanın sayılı petrol sahaları ve rezervlerine sahip Musul yani
Irak topraklarını ele geçirmekti. Irak ve
Hicaz petrollerini
İngiltere'ye kazandırmak için bu topraklara gelen
Gertrude Bell, bölgedeki zengin petrol yataklarının yerlerini tespit edip raporlar hazırlayarak ülkesine gönderdi. Bell ve İngilizler bununla da yetinmedi!
Ortadoğu'da sınırları çizdi. Kralları değiştirdi! Kral Faysal da Bell ve İngilizlerle hareket etti. Hicaz'ı yöneten
Mekke emirinin oğlu Faysal o dönem İngilizlerle anlaştı. Mart 1920'de
Suriye Kralı ilan edildi. Ancak dört ay sonra devrildi. Faysal bir kez daha İngilizler'den yardım istedi. O sırada Ortadoğu'yu yeniden şekillendirmek için İngiliz
Winston Churchill tarafından Kahire Konferansı düzenleniyordu. Bell de o konferansa katılan tek kadındı. Onun fikriyle yepyeni bir ülke kuruldu o toplantıda: Irak...
12 YIL SÜREN GÖREV
Babasına yazdığı bir mektupta "Ofiste tüm bir günü Irak'ın güneyindeki çöl sınırını belirlemekle geçirdim" diyecekti... Faysal ise Ağustos 1921'de Irak'ın kralı oldu. Görevde olduğu 12 yıl boyunca İngiltere ile ittifak yaptı. Savaş sonrası İngiltere'ye dönmeyen Bell,
Bağdat'ta yaşadı. Burada
Bağdat Müzesi'ni kurdu. 1926 yılına geldiğinde bunalıma girerek 58 yaşında intihar etti.
Geride binlerce mektubun yanı sıra Ortadoğu'da hâlâ süregelen etnik problemler ile kan, gözyaşı ve zulüm bıraktı.
BELL'İN MANEVİ OĞLU LAWRENCE
Arap aşiretlerinin isyanında bir başka casusu; "manevi oğlum" dediği Lawrence'ı kullandı. Lawrence de bazı Bedevî Arapları
Osmanlı Devleti'ne karşı ayaklandırarak, bölgeyi
İngiltere sömürgesi haline getirebilmek için çalıştı. Arapların davasını içtenlikle benimsemiş gibi görünerek, kendini bu çevrede kabul ettirdi.
SIR DOLU ÖLÜM
Gertrude Bell, 12 Temmuz 1926'da yüksek dozda uyku hapı alarak 58 yaşında intihar etti. Kimine göre de öldürülmüştü. Cenazesi
Bağdat'taki İngiliz Mezarlığı'na defnedildi. Geride özellikle tarihi eser ve gezilerini anlatan 9 kitap, 16 günlük, 7 bin fotoğraf ve bin 600 mektup b
ıraktı. Vasiyeti üzerine 1927'de Irak'ta Bağdat İngiliz Arkeoloji Enstitüsü kuruldu.
ÜVEY KARDEŞI ALDI
Gertrude
Bell'in kitap ve makaleleri, kız kardeşi Lady Richmond tarafından Newcastle Üniversitesi Kütüphanesi'ne verildi. Bunlar arasında Bell'in Diyarbakır, Mardin, Hatay, Urfa, Midyat, İstanbul, İzmir fotoğrafları var.
RABUN GÜRBÜZ ARAŞTIRDI - İNGİLİZ KADIN CASUSUN SIRA DIŞI HİKAYESİ
- BİTTİ -
