Rusya ile yapılan S-400 anlaşması ne anlama geliyor?Buna tarihi bir anlaşma diyebiliriz. Türkiye, S-400 Füze Savunma Sistemi ile stratejik olarak çok büyük bir güç elde edecek.
S-400, kısa-orta-uzun hava savunma sistemidir. Bu sistem, Türkiye'nin güvenliğini kontrol etmesi, hava sahasını güvenli hale getirmesi için iyi bir enstrüman olacak. Türkiye bölgedeki ülkeler ile daha rahat bir ortamda konuşabilir ve diyalog kurabilir.
Bu anlaşma, NATO ile soruna neden olur mu?Zannetmiyorum. Hatırlarsanız, Yunanistan S-300 Füzeleri'ni Rusya'dan satın almıştı. Yunanistan NATO üyesi olarak Rusya'dan aldığında sorun olmuyorsa, Türkiye'nin böyle bir anlaşma ile S-400 füzelerini satın alması da sorun olmamalı. S-400 savaşmak için bir sistem değil, sadece savunma sistemidir.
Son dönemde Türkiye'nin NATO'dan çıkması konusu tartışılıyor. Bu gerçekleşir mi?Türkiye, kısa vadede bu sistemden çıkmaz. NATO için Türkiye, çok önemli bir ülke. Türkiye, NATO'dan çıkarsa bu olay Rusya için iyi bir hediye olur.
S-400 anlaşmasının ardından Türkiye, NATO ile farklı şekilde konuşmaya başlayacaktır. Konumu değişmiştir.
NATO'da ilerleyen dönemde sorun Yaşanır mı?NATO'nun birinci amacı savaşmak değil, güvenliktir. Her ülke kendi güvenlik sistemini kuruyor. Ülkeler arasında karşılıklı olarak anlaşmalar olabilir, oluyor. Bu tartışmalar, askeri ve güvenlikle ilgili değil daha çok politik ve ekonomiktir.
ABD bu anlaşmaya karşı Türkiye'ye tavır alır mı?Bu olay sadece politik değil, güvenlik alanında bir konudur. ABD, bu gibi konularda Türkiye ile pazarlık yapıyor. İlk başta Türkiye, S-400'leri ABD'den almak istedi. Fakat fiyatlar hem çok pahalıydı hem de üretim konusunda Türkiye ile birlikte çalışmak istemedi. Daha sonra Çin ile anlaşma yapmayı deneyen Türkiye, füzeleri Rusya'dan aldı.
Türkiye ve Rusya nasıl bir birlikteliğe doğru gidiyor?90'lardan sonra Türkiye ile Rusya arasında ekonomik ilişkiler oldu. Ancak anlaşmalar sadece ekonomi ile ilgiliydi, askeri ve teknik anlaşmalar yoktu. Bu da stratejik işbirliği anlamına gelmiyordu.
Uçak krizinin ardından askeri teknik olarak da anlaşmalar yapılınca stratejik ortaklık başlamış oldu. Türkler'in sözü var, "Ev alma komşu al" diye. Bunu çok seviyorum. Sadece iki ülke arasında değil bölgesel anlamda da, yani Suriye konusunda da iyi anlaşmalar yapılacağını düşünüyorum.
Türkiye Batı ile ciddi sorunlar yaşıyor. Türkiye'nin bu ortamda Rusya ile yakınlaşmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?Bu anlaşma, Türkiye'nin dış politikasının yüzde yüz değiştiği anlamına gelmiyor. Türkiye, kendisini güçlendirip güvenli olmaya çalışıyor. Bu çok önemli. Bu olaylara eski paradigma ile bakmamak gerekir. Eskiden iki kutuplu dünya vardı. Şimdi çok kutuplu bir dünyada yaşıyoruz.
Paradigma değişince Batı ile gerilim mi yaşanıyor?Eskiden Türkiye, NATO üyesi olduğu için bir taraf ile çalışabilirdi. Bu olay İkinci Dünya Savaşı'ndan önce yaşanıyordu. Atatürk ile Türkiye sadece Batı ile ilişki içine girdi. Ama bugün Türkiye'nin Hindistan, Şangay Organizasyonu, Çin, Rusya gibi ülkeler ile çalışmasının önünde hiçbir engel kalmadı. Yeni durumda bunlar engel olamaz.
Türkiye'nin ekonomik olarak güçlenmesi ile mi değişim oldu?Türkiye güçlendi, büyüdü. 1980'lerden sonra Türkiye, dünyaya açık ekonomi uygulamaya başladı. Eskiden Almanya'da 2 milyon Türk yaşadığı için politikalar ona göre şekillenirdi. İşlerin çoğu Almanya ile yapılırdı. Fakat şimdi değişti. Türkiye her istediği yerle çalışabiliyor.
Batı ile sorun neden çıkıyor?Türkiye'nin çok merkezli çalışmaya başlamasından dolayı sorunlar çıkıyor. Eskiden sadece Batı ile çalışıyordu, şimdi çok farklı ülkelerle çalışıyor. Eski dönemde olsaydı Türkiye, S- 400 Füze Savunma Sistemi anlaşmasını yapamazdı. Ama bugün yapabiliyor. Türkiye güçlendi, gücünü göstermek istiyor ve gösteriyor da...
Rusya ile Türkiye, ileriye dönük neler yapabilirler?Daha derin bir birliktelik olacaktır. S-400 Füze anlaşmasından sonra çok farklı ve büyük projeler çıkabilir. Türk Akımı ve Nükleer santral konusunda anlaşmalar var, başka konular neden olmasın. Bunu biz ilk adım olarak görüyoruz.
Türkiye Batı bloğundan kopup Doğu'ya dönebilir mi?Türkiye'nin, Avrupa Birliği'ne diğer üyeler gibi girmesine gerek olmadığını düşünüyoruz. Gümrük Birliği Anlaşması, Türkiye'ye yeterli olabilir. Çünkü Türkiye kültürel ve din olarak Avrupa'dan farklı bir yapıda. Türkiye, Avrupa ile de çalışabilir Avrasya ile de partnerlik yapabilir. Çünkü stratejik olarak böyle bir konumu var.
Nina Beylokova
TÜRKİYE ENERJİ MERKEZİ OLACAK
Türkiye Rusya'dan gaz alıyor. Türk Akımı Pr ojesi de inşa edilmekte. Bu Türkiye'ye nasıl pozisyon kazandırır?
Türkiye, Rusya'nın gazını boru hatları ile alıyor. Yeni inşa edilmekte olan Türk Akımı Projesi de var. Türk Akımı iki boru ile inşa ediliyor. Birisi Türkiye'nin iç tüketimine, diğeri ise Avrupalı tüketicilere gidecek. Ayrıca TANAP Projesi ile de Hazar Bölgesi'nin gazını alacak. Bütün bunlar Türkiye'yi, gaz servisinin merkezi yapacak. Türkiye, bölgenin enerji merkezi olacak. Stratejik olarak önemli bir konuma gelecek. Avrupa Birliği'nin, bir ülkeye bağımlı kalınmaması gerektiği konusunda pozisyonu var. Bu anlamda Türkiye enerjileri farklı ülkelerden alarak bunu farklılaştırıyor.
ERDOĞAN PUTİN GİBİ
Rus halkı Erdoğan konusunda ne düşünüyor?
Erdoğan ile Putin'in aynı şekilde görüyorlar. Ülkelerini güçlendirmek için çalışan liderler olarak görüyorum. Erdoğan ve Putin çok güçlü liderler. Türkiye, Rusya ile birçok konuda anlaşırken bir de Suriye konusu var. Rusya, bundan sonra Esad ile birlikte devam mı edecek? Henüz bu konuda kesin bir karar vermedi. Öncelikli olarak Suriye'deki savaşın bitmesi, sonra da seçimlerin yapılması gerekiyor. O zaman Esad'ın devam edip etmeyeceği belli olacaktır.
FETÖ ABD İLE ÇALIŞIYOR
15 Temmuz darbesini FETÖ yaptı. FETÖ-ABD ilişkisi konusunda Moskova ne düşünüyor?
Rusya, 15 Temmuz darbe girişimi konusunda Türkiye'ye açık destek verdi. FETÖ lideri, Amerika'da yaşıyor. FETÖ ve ABD politik alanda birlikte çalışıyorlar. Biz bu olayı şöyle değerlendiririz: Bir insan Amerika'da yaşarsa, oraya yerleşirse yüzde 99.9 Amerikan hükümeti ile çalışıyor demektir. Hangi konularda çalışıyorlar bilemeyiz, ama birlikte çalışmakta olduklarını biliyoruz.
RÖPORTAJ:ALİ DEĞERMENCİ
