Türkiye'de emeklilik sisteminde aylık ödenen dosya sayısı 16 milyona ulaşmış durumda. Bakıldığı zaman 1.8 çalışana bir emekli düşüyor. Bunun olması gereken oranı ise 4 çalışana bir emeklinin düşmesi. Dolayısıyla bu dengenin sağlanamaması hem sosyal güvenlik sistemini zora sokuyor hem de emeklilerin daha yüksek aylık almalarını önlüyor. Orta Vadeli Program'da (OVP) emeklilik sistemi ve maaş hesaplama yöntemlerini de içine alan bir dizi düzenlemenin yapılması öngörüldü. Buna göre sigortalıların daha çok sistemde kalmalarını sağlayacak modeller hayata geçirilecek. OVP'de yer alan bu model için "Sosyal güvenlik sisteminde kişilerin daha çok istihdamda kalmasını teşvik eden, hakkaniyeti ve aktüeryal dengeyi önceleyen düzenlemeler hayata geçirilerek sistemin mali sürdürülebilirliği güçlendirilecektir" denildi.
ÇALIŞMA SÜRESİ ÖNE ÇIKABİLİR
Yapılacak düzenleme ile çalışanlar için emeklilikte alacakları aylığı belirleyen parametrelerde de değişiklik öngörülüyor. Buna göre sadece yatırılan Prime Esas Kazanç miktarları değil çalışma gün sayıları da etkili olacak. Böylece emeklilikte daha çok aylık almak isteyenler sistemde daha çok kalmayı tercih edecek. Şu anda karma bir sistem olarak uygulanan aylık bağlama modelinde üç ayrı dönem ele alınıyor. 1999 öncesi, 1999 ile 2008 arası ve 2008 sonrası için ayrı ayrı hesaplamalar yapılıyor. Bu hesaplamalar dilekçe verilen tarihe göre belirlenen güncelleme katsayısı ile çarpılarak emekli aylığı belirleniyor.
MAAŞ HESABINDA KULLANILAN PARAMETRELER ŞUNLAR:
Sigortalının çalışırken ödediği primler (SPEK: Sosyal Güvenlik Prime Esas kazanç)
Üç dönem için aylık bağlama oranları
Önceki yılın güncelleme katsayısı
Önceki yılın enflasyon oranı
Önceki yıl büyümenin yüzde 30'u
İçinde bulunulan yılın enflasyon artışları
DİLEKÇE TARİHİ AYLIĞI DEĞİŞTİRİYOR
Maaş bağlanırken kullanılan güncelleme katsayısı yıldan yıla aylıkları da değiştiriyor. Yeni sistem ile bu güncelleme katsayılarında sabitleme düşünülüyor. Böylece yıldan yıla maaş farklılıkları da ortadan kalkmış olacak.
SİSTEM DEĞİŞMELİ
AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler, emeklilikle ilgili Avrupa ülkelerindeki örneklerin dikkate alınması gerektiğini belirterek, "Dünya ortalamasına baktığımızda 3 ila 4 çalışana karşılık bir emekli vardır. Ama şu an ülkemize baktığımızda halihazırda yaklaşık 32 milyon çalışan ve 16 milyon 100 civarında emekli olduğunu görüyoruz. Yani 2 çalışana 1 emekli olduğunu görüyoruz. Bizim bu manada mutlaka hem prim miktarını ve yaşı hem de ödenen süreyi esas alacak şekilde daha adil, daha dengeli ve sürdürülebilir mahiyette bir emeklilik sistemini inşa etmemiz lazım" dedi.
HANGİ KONULAR GÜNDEMDE
Yapılan çalışmalarda şu başlıklar öne çıkıyor:
Aylık bağlama sistemindeki karma yapının sadeleşmesi
Ocak ve Temmuz aylarında yapılan enflasyon artışlarının yeniden düzenlenmesi
Bozulan aktüeryal dengenin (Çalışan-emekli oranı) yeniden sağlanması
Sistemde kalmanın emekli aylığı açısından daha cazip hale getirilmesi
