Azerbaycan ve Ermenistan güç kullanmaktan kaçınma, sorunları egemenlik, toprak bütünlüğü ve sınırların dokunulmazlığının tanınması temelinde çözme konusunda anlaştı.
Azerbaycan ve Ermenistan güç kullanmaktan kaçınma, sorunları egemenlik, toprak bütünlüğü ve sınırların dokunulmazlığının tanınması temelinde çözme konusunda anlaştı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Soçi kentinde yaptığı üçlü görüşmenin ardından ortak bildiriyi kabul etti.
Kremlinin internet sayfasında yayımlanan bildiride, üç liderin 2020 ve 2021'de kabul edilen bildirilerin uygulanması sürecini görüştüğü belirtilerek, "tarafların, Azerbaycan-Ermenistan ilişkilerinin kapsamlı şekilde normalleştirilmesi, Güney Kafkasya'nın barış, istikrar, güvenlik ve sürdürülebilir ekonomik kalkınmasının sağlanması amacıyla tüm bu anlaşmalara sıkı sıkıya bağlı kalma taahhütlerini yinelediği" kaydedildi.
Rus barış gücünün, bölgede güvenliğinin sağlanmasına önemli ölçüde katkısı ve bölgedeki durumu istikrara kavuşturma çabalarının önemi vurgulanan bildiride, "Güç kullanmaktan veya güç kullanma tehdidinden kaçınma, sorunları Birleşmiş Milletler Tüzüğü ile 1991 tarihli Almatı deklarasyonuna uygun olarak egemenlik, toprak bütünlüğü ve sınırların dokunulmazlığının karşılıklı tanınması temelinde çözme konusunda anlaşmaya varıldı." ifadelerine yer verildi.
"Bölgede sürdürülebilir ve uzun vadeli barışın sağlanması için Azerbaycan ile Ermenistan arasında bir barış anlaşmasının imzalanmasına yönelik aktif hazırlığın önemi" vurgulanan bildiride, karşılıklı olarak kabul edilebilir çözümlerin arayışına devam edilmesi konusunda mutabık kalındığı aktarıldı.
Rusya'nın yardımıyla iki ülkenin dini liderleri, uzmanlar ve halk temsilcileri arasında olumlu bir atmosfer yaratma ve halklar arasında güvenin güçlendirilmesi amacıyla üç ülkenin parlamentoları arasında temasların başlatılmasının önemine dikkat çekilen bildiride, Aliyev ve Paşinyan'ın, Rusya'nın Güney Kafkasya'da istikrar ve refahın sağlanmasına, ilişkilerin normalleşmesine katkıda bulunmaya hazır olmasından memnuniyet duyduğu kaydedildi.
PUTİN SORULARI YANITLADI
Putin, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile Soçi'de gerçekleştirdiği görüşmenin ardından basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
Soçi'deki üçlü zirve sonucunda bazı konularda anlaşma sağlanmadığına işaret eden Putin, "Basının ve kamuoyunun, anlaşma sağlanamayan konulara odaklanmasının gerekli olmadığını düşünüyorum. Sakince ve özel bir şekilde anlaşma sağlamalıyız. Her iki taraf için de hassas konular ve ortaklarımızın onayı olmadan bu konulara ışık tutmaya hakkım olduğuna inanmıyorum." diye konuştu.
"SÜRECE İLİŞKİN KONUŞMAK İÇİN ERKEN"
Azerbaycan ve Ermenistan arasında olası bir barış anlaşmasıyla ilgili sürece ilişkin konuşmak için erken olduğunu anlatan Putin, "İki ülke arasındaki sınırların belirlenmesi en önemli konu. Zirvenin ardından yayımlanan bildiride ön anlaşmalar olmasa da bu anlaşmaların sağlanabileceği ön koşullar bulunuyor." dedi.
Rusya'nın, askıya aldığı Ukrayna tahıl çıkışını sağlayan anlaşma kapsamında gönderilen tahılların yoksul ülkelere gitmediğini belirten Putin, "Ancak askıya alınmasının ana sebebi bu değil. Sebebi, Ukrayna tarafından Rusya'nın Karadeniz'deki filosunun gemilerine karşı başarısız da olsa başlatılan saldırıdır. Hem su altındaki hem de havadaki insansız araçlar, Ukrayna tahılının taşındığı koridoru kısmen kullandılar." diye konuştu.
Putin, söz konusu durumun Rus savaş gemileri ve sivil gemilere yönelik tehlike oluşturduğunu vurgulayarak, "Tahıl anlaşmasına katılımımızı durdurduğumuzu söylemiyoruz, hayır. Ara verdiğimizi söylüyoruz. Birleşmiş Milletler bu anlaşmanın taraflarından. Ukrayna ile çalışsınlar ve Ukrayna, sivil gemilere veya Rus tedarik gemilerine herhangi bir tehdit yaratmayacağını garanti etmelidir." dedi.
"CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN SÖZÜNÜN ERİ"
Rusya'nın Türkiye'de doğal gaz merkezi kurulmasına yönelik teklifiyle ilgili gelişmeleri de değerlendiren Putin, "Neden Avrupa'ya gaz sevkiyatları için Türkiye'de olası bir merkez kurulmasını teklif ettiğimizin açık olduğunu düşünüyorum. Çünkü Avrupalı ortaklarla doğrudan çalışmak çok zor. Ayrıca, boru hatlarının bombalanmasıyla ilgili trajik olayları da biliyoruz. Avrupalılar, neredeyse her zaman olduğu gibi çıkarlarına temelden zarar veriyor olsa da sessiz kalıyorlar." diye konuştu.
Kuzey Akım boru hattında yaşanan patlamayı bir terör saldırısı olarak niteleyen Putin, "Tüm bunlar Danimarka, İsveç ve Almanya'nın münhasır ekonomik bölgesinde yaşandığı için bunları kontrol etmemiz zor. Bu anlamda Türkiye ile çalışmak bizim için daha kolay. Birincisi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan sözünün eri olduğu için anlaşmamız belki bazen zorlu olsa da onunla eğer bir konuda anlaşırsak, gerçekleştirmeye çalışırız. İkincisi ise Karadeniz sularını kontrol etmemiz daha kolay." değerlendirmesinde bulundu.
Putin, Türkiye'de bir doğal gaz merkezi kurulması halinde söz konusu gaz için alıcılar bulunacağından emin olduğunu vurgulayarak, "Bakalım bu kış ve önümüzdeki kış neler olacak. Ama yeni sözleşmelerin imzalanacağından eminim." dedi.
SOÇİ'DE KRİTİK TEMES GERÇEKLEŞMİŞTİ
Aliyev ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya'nın Soçi kentinde bir araya geldi. Görüşmenin basına açık kısmında konuşan Aliyev, Putin ile bölgesel konuları ele alacaklarını dile getirerek, "Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki ilişkilerin iyileştirilmesi yönünde konuşma ve hareket etme zamanı geldi." dedi.
Aliyev, Karabağ meselesinin iki yıl önce çözüldüğünü belirterek, "Bu hususta istişare edeceğimiz konu yok. Ancak, Azerbaycan-Ermenistan ilişkilerinin iyileştirilmesi, ciddi adımlar gerektiren bir formattır. Bu hedeflere ulaşmada aktif kişisel rolünüze ve Rusya'nın rolüne güveniyoruz." diye konuştu.
Ermenistan ile ilişkilere de değinen Aliyev, "Azerbaycan, daha önce 5 temel prensip teklif etti. Azerbaycan-Ermenistan arasındaki ilişkilerin bu prensipler doğrultusunda normalleştirilmesi gerekiyor. Bunlar uluslararası hukukun temel ilkeleridir. Bu temelde ilişkiler iyileştirilebilir." ifadelerini kullandı.
"GÖRÜŞMENİN AMACI, YAPTIĞIMIZ ANLAŞMALARIN UYGULANMASINI SAĞLAMAK"
Rusya Devlet Başkanı Putin de görüşmenin önemine işaret ederek, "Bu görüşmenin amacı 2020 ve 2021'de yaptığımız anlaşmaların uygulanmasını sağlamaktır." dedi. Karabağ'da bulunan Rus barış güçlerinin görevini uygun şekilde yerine getirdiğini belirten Putin, şu şekilde devam etti:
"Bugün ise mevcut durumu ve sorunların çözüm yollarını ele alacağız. Bu bağlamda, ekonomik konuların önemini de vurgulamak isterim. Başbakan yardımcılarının başkanlığında üçlü çalışma grubu oluşturduk. Bu grup, iki yıl öncesi ele aldığımız konuların çözümünde yeterince ilerleme kaydetti. Buna ek bir ivme kazandırmamız gerekiyor. Azerbaycan tarafının bu yönde aktif şekilde çalıştığını biliyorum."
AZERBAYCAN'IN TEKLİFLERİ
Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov, mart ayında Azerbaycan'ın Ermenistan'a ilişkilerin normalleşmesine ilişkin 5 maddeden oluşan belge gönderdiğini bildirmişti.
Bu belgede, devletlerin karşılıklı olarak birbirlerinin egemenliğini, toprak bütünlüğünü, uluslararası sınırların dokunulmazlığını ve siyasi bağımsızlığını tanıması, birbirlerine karşı toprak iddiası bulunmadığının karşılıklı olarak teyidi ve gelecekte böyle bir talepte bulunulmayacağına dair yasal taahhüt alınması yer alıyor.
Devletlerarası ilişkilerde birbirlerinin güvenliğini tehdit etmekten, siyasi bağımsızlık ve toprak bütünlüğüne karşı tehdit ve güç kullanmaktan, BM Şartı'nın amaçlarına aykırı diğer durumlardan kaçınmanın vurgulandığı belgede, devlet sınırlarının belirlenmesi ve çizilmesi, diplomatik ilişkilerin kurulması, ulaştırma hatlarının açılması, diğer ilgili iletişimlerin kurulması ve diğer karşılıklı çıkar alanlarında iş birliğinin kurulması şartı ortaya konuyor.
