takvim.com.tr
Titanik'in enkazına turist taşıdığı sırada Atlantik Okyanusu'nda kaybolan küçük denizaltı Titan dünya gündemini sarstı. Aralarında İngiliz milyarder Hamish Harding'in de bulunduğu denizaltını arama çalışmaları acı bir sonla sonuçlandı.
ABD Sahil Güvenlik Teşkilatı, Titanik'in enkazına turist taşıyan ve Atlas Okyanusu'nda kaybolan denizaltıda bulunan 5 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı.
ABD Sahil Güvenliğinden yapılan açıklamaya göre Atlas Okyanusu'nun derinliklerindeki Titanik'in enkazı yakınlarında bazı parçalar bulundu. Parçalar, 3 bin 800 metre derinlikteki Titanik'in enkazının 488 metre uzağında uzaktan kumanda edilen araç ile tespit edildi
Bunların ABD'li OceanGate Expeditions firmasına ait 'Titan' isimli denizaltının dış gövdesine ait olduğu anlaşıldı.
"BASINÇ KAYBI SONUCU PATLAMIŞ OLABİLİR"
Yapılan ilk değerlendirmelere göre, denizaltıda basınç kaybı sonucu içe doğru patlama meydana geldi. Dış basın, yolcuların zaten ölümcül patlama nedeniyle daha ilk baştan ölmüş olduğunu iddia etti.
OceanGate'den de hayatını kaybeden 5 kişi için açıklama yapıldı.
Yapılan yazılı açıklamada, "CEO'muz Stockton Rush, Şehzade Davut ve oğlu Süleyman Davut, Hamish Harding ve Paul-Henri Nargeolet'in ne yazık ki öldüğüne inanıyoruz." ifadesine yer verildi.
Denizaltıda bulunan 5 kişinin "gerçek birer kaşif" olduğuna işaret edilen açıklamada, "Bu trajik vakitte, kalplerimiz bu 5 ruh ve ailelerinin her bir üyesiyle." denildi.
Firmanın, arama kurtarma çalışmalarına katılan herkese müteşekkir olduğu vurgulanan açıklamada, "Bu, tüm kaşif topluluğu ve yakınlarını denizde kaybeden tüm aileler için çok üzücü bir an. Bu acılı zamanda ailelerin gizliliğine saygı duyulmasını rica ediyoruz." ifadeleri kullanıldı.
PATLAMA SESİ DUYULMUŞ
Yabancı basında yer alan haberlere göre, donanmanın Titan'la yaklaşık 2,7 kilometre derinlikte iletişimin kaybedildiği andan itibaren, ABD donanmasının denizaltına ait olabilecek sesleri dinlemeye başladığını ve "patlama" sesi olduğundan şüphelenilen sesi tespit ettiği belirtildi.
İsminin açıklanmasını istemeyen ABD savunma yetkilileri, denizaltının kaybolmasından kısa bir süre sonra bir patlama duyulduğunu kaydederek, sesin dün bulunan enkaz alanının yakınlarında duyulduğunu ve bulguların ABD Sahil Güvenlik yetkililerine bildirildiğini ifade etti.
Yetkililer ayrıca, duyulan sesin Titan'dan geldiğinden emin olunamadığını ancak yine de bu bilginin denizaltının bulunması için yürütülen arama- kurtarma çalışmalarına faydası olduğunu kaydetti.
SORUŞTURMA YÜRÜTÜLECEK
Sesin Titan'dan gelip gelmediğinden emin olunması için bir soruşturma yürütülmesi bekleniyor.
Güvenlik kaygıları sebebiyle adı açıklanmayan gizli askeri akustik arama sisteminin İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Atlantik ve Pasifik Okyanuslarında faaliyet gösteren düşman denizaltılarını saptamak için geliştirdiği ifade edildi.
KATASTROFİK PATLAMA NEDİR?
Katastrofik patlama, genellikle büyük bir enerji birikimine sahip bir sistemin ani ve şiddetli bir şekilde patlamasıdır. Bu tür patlamalar, endüstriyel tesislerde, kimyasal reaktörlerde, petrol rafinerilerinde, depolama tanklarında, maden ocaklarında ve diğer benzer ortamlarda meydana gelebilir. Patlama genellikle ani bir basınç artışı, yüksek sıcaklık, ateş, ses dalgaları ve patlama ile birlikte serbest kalan parçacıkların hızla yayılmasıyla karakterizedir.
KATASTROFİK PATLAMANIN BİRKAÇ NEDENİ OLABİLİR
Katastrofik patlamaların birkaç nedeni olabilir. Katastrofik patlama nedenlerinin bazıları şu şekilde:
Kimyasal tepkimeler: Yanıcı veya patlayıcı maddelerin birleşmesi veya bozunması sonucunda kimyasal tepkimeler gerçekleşebilir. Bu tepkimeler, kontrolden çıkarak patlamalara yol açabilir.
Yanıcı gazlar: Sızıntılar, kaçaklar veya gaz birikimleri, hava ile karıştığında patlayıcı bir atmosfer oluşturabilir. Bu tür bir atmosferde meydana gelen bir ateşleme kaynağı, katastrofik bir patlamaya neden olabilir.
Basınçlı sistemler: Basınçlı sistemlerdeki hatalar, örneğin basınç tahliye valflerinin çalışmaması veya aşırı basınç birikimi, patlamalara yol açabilir.
Yanıcı tozlar: İnce partiküller halinde bulunan yanıcı tozlar, havada asılı kalarak patlayıcı bir karışım oluşturabilir. Bu tozların yanıcı bir kaynağa temas etmesi durumunda patlamalar meydana gelebilir.
ENKAZ 5 PARÇAYA AYRILMIŞ
ABD Sahil Güvenlik yetkilileri, Titanik'in enkazına dalış yaparken kaybolan turistik amaçlı Titan denizaltısının "katastrofik" şekilde patlayarak parçalara ayrıldığını ifade etti.
Sahil Güvenlik yetkilisi Tuğamiral John Mauger, Boston'da yaptığı basın açıklamasında, "Enkaz, su aracının katastrofik bir şekilde patlamasıyla tutarlı. Bu yüzden çalışmaya ve aşağıdaki bölgeyi aramaya devam edeceğiz." dedi.
Mauger, kazanın, Titan denizaltısının dalışa geçmesinden 1 saat 45 dakika sonra, araçla iletişimin koptuğu anda gerçekleştiğini ifade etti.
Denizaltında bulunanların tamamının öldüğüne inandıklarını belirten Tuğamiral, turistik denizaltının enkazını, yaklaşık 100 yıl önce batan Titanik'in pruvasına 488 metre uzaklıkta ve yüzeyden 4 kilometre derinlikte bulduklarını kaydetti.
Denizaltı uzmanı Paul Hankin de enkazın 5 parçaya ayrıldığını, bunun "olayın ne kadar feci olduğunun ilk göstergesi" olduğunu ifade etti.
Denizaltı, pazar günü 5 yolcusuyla Titanik'in enkazına turistik amaçlı seyahat düzenlemek üzere dalışa geçti. Dalıştan 1 saat 45 dakika sonra iletişim kesildi, havadan ve karadan ABD ve Kanada ordusunun da katılımıyla arama kurtarma çalışmaları başlatıldı.
YÜREK SIZLATAN DETAY
Keşif gezisinde babasına eşlik eden 19 yaşındaki üniversite öğrencisi Suleman hakkında ortaya çıkan bir detay herkesin yüreğini sızlattı.
Suleman'ın halası Azmeh Dawood, yeğeninin okyanus altına inmekten çok korktuğunu belirterek, "Bu yolculuğa hazır olmadığını söyledi. Ancak okyanusun dibine yapılacak yolculuk babalar gününe denk geliyordu ve Suleman babasını mutlu etmek istiyordu" dedi.
KEŞİF TUTKUSU SONUNU GETİRDİ
Başka bir kaynak ise Şehzade Davud'u oğlu ile birlikte okyanusun dibine gitmeye iten şeyin keşif tutkusu olduğunu söylerken, Davud'un bir gazeteye konuşan arkadaşı Ahsen Uddin Syed,"Bilim ve seyahat onun DNA'sının bir parçası" dedi.
Azmeh, Şehzade'nın genç yaştan itibaren Titanik'e "kesinlikle takıntılı" olduğunu söyledi. Pakistan'da çocukken,sürekli olarak bir yolcu gemisinin batmasını konu alan bir İngiliz draması olan 1958 yapımı "A Night to Remember" filminini izlediğini ifade etti.
Azmeh, Şehzade'nin ayrıca enkazdan çıkarılan eserlerin yer aldığı müze sergilerini görmeye gitmeyi sevdiğini de paylaştı.
HANEDANIN MİRASÇILARIYDILAR
48 yaşındaki iş insanı ve oğlu, Pakistan'ın ünlü Dawood hanedanının mirasçılarıydı. Hepsi İngiliz vatandaşlığı alan aile İngiltere'de yaşıyordu. Ailenin tarım, sağlık sektörü ve diğer sektörlerde yatırımları olduğu biliniyor.
Öte yandan Titan'ın içine dair görüntüler sosyal medyada dolaşmaya başladı.
Söz konusu bu görüntüler Titan'ın geçmiş seferlerine ait.
Denizaltının oldukça küçük olması ve oturacak yerin bile bulunmaması görüntülerde dikkat çeken bir detay olarak yer aldı.
DAHA ÖNCE UYARILMIŞTI
Belgelere göre, kayıp denizaltının sahibi OceanGate şirketi, denizaltı aracının geliştirilme biçiminden kaynaklı güvenlik sorunları yaşanabileceği konusunda defalarca uyarıldı.
Şirketin eski denizcilik operasyonları direktörü David Lochridge, 2018'de Seattle Bölge Mahkemesinde görülen bir davaya göre, geliştirilmekte olan denizaltının daha fazla test edilmesi gerektiğini ve "aşırı derinliğe" ulaştığında yolcuların tehlikeye girebileceğini belirten bir rapor yazdı.
Lochridge, OceanGate'in seçimlerinin, "yolcuları potansiyel bir aşırı tehlikeye maruz bırakacağını" kaydetti.
OceanGate, Lochridge'i gizlilik anlaşmasını ihlal etmekle suçlayarak karşı dava açtı ve 2018'de işten çıkardı.
Şirket, Lochridge'in "bir mühendis olmadığını ve mühendislik hizmetleri vermesi için işe alınmadığını" belirtti.
Şirketten yapılan açıklamada da kayıp denizaltının yapımının 2020-2021'de tamamlandığı, dolayısıyla davada atıfta bulunulan gemiyle aynı olmayacağı kaydedildi.
DENİZ TEKNOLOJİSİ TOPLULUĞU DA UYARMIŞTI
OceanGate, 2018'de Deniz Teknolojisi Topluluğundan başka bir uyarı daha aldı.
Uyarıda, şirketin, yolcuları korumak için dalıştan önce denizaltı prototipini uzman bir üçüncü tarafça denetlenen testlere tabi tutmasının kritik önem taşıdığı ifade edildi.
250 BİN DOLAR KARŞILIĞINDA TEHLİKELİ YOLCULUK
Titanik'in batığına 2021 yılından bu yana üç yıldır tur düzenliyor. 2021'deki ilk seferi için kişi başına 100 ila 150 bin dolar ücret alan firma, 2023 fiyat tarifesini kişi başı 250 bin dolar olarak duyurmuştu.
Hamish, sosyal medya hesabından keşif gezisine çıkmadan önce bir paylaşım yapmış ve heyecanını dile getirmişti.
KIL PAYI KURTULMUŞ
61 yaşındaki bir kişi talihsiz yolculuğa çıkmak için depozito ödedi. Ancak gemide kullanılan teknoloji ve malzemelerin kalitesinden endişe duyduktan sonra fikrini değiştirdi.
Denizaltı için eski iskele direkleri kullandıklarını öğrendiğini söyleyen 61 yaşındaki Chris Brown'un iddiaları ihmalkarlık iddialarını güçlendirdi.
Titan gemisi, yolcular kapalı alanda nefes verdiğinde oluşan fazla zehirli gazı gidermek için karbondioksit yıkayıcıya sahip. Ancak okyanusun derinliklerindeki düşük sıcaklıklar nedeniyle hipotermi ve panik atakların neden olduğu hiperventilasyon riski gemideki oksijenin tükenmesine neden olabilir.
ABD Donanması'nın eski deniz altı tıbbı ve radyasyon sağlığı direktörü Dr. Dale Molé, konuya ilişkin olarak, basınç nedeniyle ölmemişlerse eğer kurtarmak için zamana karşı çok ciddi bir yarış olduğunu kaydetti.
74 yaşındaki Marc Hagle ve 73 yaşındaki eşi Sharon, Mart 2022'de Blue Origin'in dördüncü yolculuğunda uzaya gittiler. OceanGate ile Titanik batığını ziyaret etmeyi planladılar ve 2017'de ödeme yaptılar, ancak bu yıl Şubat ayında Stockton Rush'ı programa uygun olmadığını bile bile satmakla ve paralarını iade etmeyi reddetmekle suçlayarak dava açtılar.
