Dünyanın üçüncü büyük ekonomisi Japonya'nın en uzun süre başbakanlık koltuğunda oturan ismi Şinzo Abe, 67 yaşında sokak ortasında uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetti.
Abe, saldırının gerçekleştiği sırada başkent Tokyo'nun yaklaşık 450 kilometre güneybatısındaki Nara kentinde, pazar günü yapılacak parlamento seçimleri için partisi adına konuşma yapıyordu. Dün yerel saatle 11.30 civarı iki el silah sesi duyulduğunda, Abe, kentteki tren istasyonu önündeki konuşmasına başlayalı henüz bir dakika olmuştu. Şok gelişme sonrası Japon gazeteleri gün ortasında ek baskı yaptı.
Saldırgan böyle ateş etti
ARKASINDAN ATEŞ ETTİ
2005'te ayrılana kadar donanmada 3 yıl görev aldığı ortaya çıkan 41 yaşındaki saldırgan Tetsuya Yamagami, dünyanın en sıkı silah kontrol yasalarına sahip ülkede "ev yapımı" tüfeğiyle Abe'ye iki el ateş açtı. Abe'nin hemen arkasında duran ve saldırı sonrası kaçmaya çalışmayan Yamagami, eski Başbakanın takım elbiseli korumalarınca derdest edildi.
Korumalar müdahale etti
100 ÜNİTE KAN
Anında yere yığılan Abe, helikopterle Nara Tıp Üniversitesi Hastane'sine kaldırıldı. Polis, sedyenin helikoptere taşınması sırasında görüntü alınmasını engellemek için yoğun çaba gösterdi. Hastaneden yapılan açıklamada, başbakanın göğsü ve boynuna yakın bir noktadan vurulduğu, kurşunun kalbine kadar ulaştığı belirtildi. Ameliyatına 20 doktorun girdiği, tam 100 ünite kan nakli yapılan Abe'nin, yaklaşık beş saatlik müdahalenin ardından 17.03'te öldüğü açıklandı. Hastane yönetimi, Abe tesise geldiğinde kalbinin durmuş olduğunu, ölüm nedeninin ise kan kaybı olduğunu bildirdi. Bu arada doktorlar, açık yaralara rağmen kurşunları bulamadıklarını kaydetti.
Fail yakalandı
AKLA YAKUZA GELDİ
Japonya'da silahlı saldırı oldukça nadir bir durum. Polis kayıtlarına göre geçen yılın tamamında 10 silahlı şiddet vakası meydana geldi ve bunlarda sadece bir kişi yaşamını yitirdi. Bu saldırılardan sekizinin ünlü Japon mafyası Yakuza ile bağlantılı olması Abe suikastında da akıllara bu ihtimali getirdi. Ancak saldırganın gerçek silah yerine, iki metal boruyu siyah bantla bir araya getirerek yaptığı düzeneği kullanması mafya ihtimalini zayıflatıyor. Görgü tanıkları ve kamera kayıtları da tesir gücü zayıf olabilecek silahın, ancak çok yakın mesafeden ateşlendiği için ölümcül olduğuna işaret ediyor. Nitekim, silahtan ateşlenmesiyle birlikte yoğun bir duman çıkarken, sesi "oyuncak" gibi tanımlandı. Görgü tanıkları, çıkan sesin gerçek bir silahtan gelen kadar güçlü olmaması nedeniyle ilk anda ne olduğunu anlamadı. Silahın sadece iki mermi ateşleyecek şekilde tasarlandığı değerlendiriliyor.
Abe'ye ilk müdahale yapıldı
90 MÜFETTİŞ ATANDI
Polis, saldırganın aynı kentteki evinde arama yaparken, Yamagami ilk ifadesinde "Abe'yi öldürmek niyetiyle ateş açtığını, ondan memnun olmadığını" itiraf etti, ancak motivasyonu belirsiz kaldı. Saldırganın donanmada hangi pozisyonda görev yaptığı sorusu da şimdilik yanıtsız. Öte yandan Japon medyasına göre Abe'nin Nara'da konuşma yapacağı sadece bir gece önce belli olmuştu. Saldırganın bu kadar kısa sürede suikasta nasıl hazırlandığı tartışılıyor. Polis olay sonrası yaptığı ilk basın bilgilendirmesinde, soruşturmaya 90 müfettiş atandığını bildirdi. Silahın el yapımı olduğunu teyit eden polis, saldırganın işsiz olduğu bilgisini paylaştı. Polise göre Yamagami, Abe bağlantılı bir gruba öfke duyuyordu.
Hastaneye götürüldü
SİLAH EDİNMEK ÇOK ZOR
Japonya'da en son 2007 yılında Nagasaki Belediye Başkanı aşırı sağcı bir grup tarafından silahlı saldırıyla öldürülmüştü. Ülkede 12 aşamalı, katı bir silah düzenlemesi mevcut. Silah almak isteyenler akıl sağlığı, finansal durum gibi kriterlere göre incelenirken, 125 milyonluk ülkede sadece 192 bin ruhsat sahibi bulunuyor.
İKİ KEZ İSTİFA ETTİ
Şinzo Abe, ilk kez 2006 yılında 52 yaşındayken başbakan seçildi. Savaş sonrası dönemde ülkenin en genç lideri olan Abe, ertesi yıl sağlık durumunun kötüleşmesi gerekçesiyle istifa etti. 2012'de tekrar Liberal Demokratik Parti'den aday olup kazanan Abe, bu kez kesintisiz 2020'ye kadar görev yaptı. Gençliğinden beri bir bağırsak hastalığı olan "ülseratif kolit"ten muzdarip olan Abe, sürpriz bir anons yaparak, bir kez daha sağlık gerekçesiyle istifa etti.
Abe, ülke yönetimine aktif olarak katılmış bir aileden geliyor. Büyükbabası Kishi Nobusuke, 1957-1960 yılları arasında başbakandı. Babası dışişleri bakanlığı yapmıştı. Abe'nin küçük kardeşi Nobuo Kishi ise halihazırda ülkenin savunma bakanı.
EĞİTİMDEN ORDUYA YENİ YAKLAŞIMLAR
Milliyetçi bir isim olan eski Başbakan Şinzo Abe, görev süreci boyunca izlediği politikalarla savaş sonrası Japonya'nın en tartışmalı ismi oldu. Abe'nin öne çıkan politika ve uygulamaları şöyle:
SAVUNMA: Japonya'nın, İkinci Dünya Savaşı sonrası ABD tarafından yazılan pasifist anayasasını değiştirme girişimi en tartışmalı mirası oldu. İronik şekilde dönemin ABD Başkanı Donald Trump'ın bu yönde büyük baskı yaptığı Abe, yeterli halk desteği bulamayınca başarısız oldu ancak savaş sonrası ilk kez başka ülkelere barış gücü askeri göndermek, ordu bütçesini arttırmak gibi adımlar attı. Ülkenin mevcut anayasası, Japonların bir başka ülkeye savaş ilan etmesine ya da sınırları ötesine asker göndermesine izin vermiyor.
EKONOMİ: Abe'nin en önemli eseri, kendi adıyla anılan ekonomi programı oldu. "Abenomics", 2011 yılında Fukuşima'da yaşanan tsunami faciası sonrası, ülke ekonomisini durgunluktan çıkarmak için kamu harcamalarının arttırılması gibi önlemler içeriyordu. Ayrıca yaşlı ekonomiyi desteklemek için doğum oranlarını arttırmaya da çalıştı.
EĞİTİM: Abe, okullarda milliyetçi bir eğitim verilmesinden yanaydı. Hatta beslenme programını bile bu yönde düzenledi ve yerel kültürün hatırlanması için okul kantinlerinde balina eti servis edilmesinin yolunu açtı.