AA muhabirinin derlediği bilgiye göre, yaklaşık 45 yıldır Suriye'de hüküm süren Esed yönetimi, 2011 Mart'ında başlayan muhalif gösterileri dağıtmak için ağır silahlarla müdahale etmesi, aynı yılın temmuz, ağustos aylarında muhaliflerin de silahlı direnişe geçmesine neden oldu. Ordudan ayrılan askerlerin de direniş gruplarına katılmasıyla Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) kurulurken, ilerleyen süreçte çatışmalar, iç savaşa dönüştü.
Bu gelişmelerin ardından muhalifler, irili ufaklı gruplar arasındaki parçalanmışlığı bitirmek için çatı yapılanmalar altında toplanmaya başladı. 2013'e gelindiğinde bu çerçevede, Özgür Suriye Ordusu, İslami Cephe ve Nusra Cephesi ön plana çıktı.
Muhalifler kıskaca alındı
Muhaliflerden kontrol alanı en geniş olan İslami Cephe, Halep kent merkezinin doğusunu, vilayetin kırsalının ise batısını elinde bulunduruyor. Azez, Maarratul Numan, Cisr eş-Şuğur kırsalı gibi Türkiye sınırına yakın bölgelerin güvenliğini de İslami Cephe sağlıyor.
İslami Cephe'nin yanı sıra ÖSO ve Nusra Cephesi ise Humus kırsalındaki Hula ve Rastan bölgelerini, Golan Tepeleri sınırında yer alan Kuneytra ve Der'a kırsalını elinde bulunduruyor.
Suriye Genel Devrim Konseyi (SRGC), ÖSO ve Nusra Cephesi'nin, İdlib kent merkezine düzenlediği ani taarruz ile şehir merkezini ele girdiğini duyurdu. İdlib kent merkezindeki, çatışmalar ise devam ediyor. Muhalifler İdlib'i tamamen ele geçirebilirse Esed güçleri bölgedeki önemli bir kalesini kaybetmiş olacak.
Muhalif gruplar ayrıca başkent Şam şehir merkezinin doğu kısmı ile Şam kırsalındaki banliyölerde de hakim konumlarını koruyor. Muhalifler ayrıca Suriye-Lübnan sınırındaki Kalamun bölgesinde Esed güçlerine ağır kayıplar verdiriyor.
Daha önce Irak'ta kurulan terör örgütü IŞİD'in Suriye'de ön plana çıkmaya başlamasının ardından bu örgütün saldırılarıyla da baş etmek zorunda kalan muhalifler, durumdan faydalanan Esed güçlerinin artan saldırıları karşısında da direnmeye ve kazanımlarını korumaya çalışıyor. Bu çabalar esnasında da güç toplayarak ilerleyişe devam etmeyi hedefliyor.
"IŞİD muhalifleri durdurdu"
Nisan 2013'te Suriye'nin kuzeyinde hızlı bir şekilde askeri güç kazanmaya başlayan terör örgütü IŞİD, muhaliflerin kontrol altında tuttuğu Halep'in doğu kırsalını ele geçirdi. Örgütün bu dönemde aldığı Rakka ise adeta kalesi haline geldi. Böylelikle muhaliflerin Esed güçlerinden aldığı bölgelere saldıran IŞİD, aynı zamanda muhaliflerin Esed kontrolündeki bölgelerdeki ilerleyişini de durdurmuş oldu.
IŞİD, şu anda Halep kent merkezinden çekilse de Deyru'z-Zor ve Ebu Kemal kentlerini kontrolü altında tutuyor. Örgüt Kuzey bölgesinde Tel Abyad'ı ele geçirdikten sonra Kobani (Ayn el Arap) cephesini açtı. IŞİD Kobani cephesi dışında PYD ve bazı Kürt gruplarla Kamışlı kırsalındaki Tel Hamis ve Mebruka cephelerinde de savaşıyor.
Bu cepheler dışında Halep kırsalında da IŞİD ile muhalifler arasında zaman zaman şiddetli çatışmalar çıkıyor.
Esed güçleri mevzilerini koruyor
Ekim ayı itibariyle Esed güçleri Lazkiye kent merkezi ve kırsalında, Tartus, Hama, Humus ve Şam kent merkezlerinde etkinliğini sürdürüyor. Suriye rejimi savaşta kritik öneme sahip olan Hama-Şam hattını elinde bulundurarak, muhaliflerin saldırılarına karşı en önemli mevzisini elinde bulunduruyor.
"Esed'in adacıkları"
Suveyda ve Tedmur gibi nüfusun az olduğu çöl arazilerinde de halen otoritesi bulunan Esed rejimi ayrıca hava yoluyla takviye destek sağladığı "adacık" şeklinde kalmış küçük bölgeleri de kontrolü altında tutuyor. Bu bölgeler arasında Halep kent merkezinin batı kısmı ve Sefira bölgesi, Halep'in batı kırsalındaki Nubl, İdlib kırsalındaki Vadiu'd-Dayf ve Ebu'z-Zuhur askeri hava üsleri ve IŞİD kuşatması altında kalan Haseke ve Deyru'z-Zor askeri hava üsleri yer alıyor.
Kürt nüfusun yoğunlukla yaşadığı Haseke kırsalı ve Kamışlı kenti ile ülkenin kuzeybatı ucunda bulunan Afrin bölgesi Kürt silahlı grupların kontrolü altında bulunuyor. Söz konusu gruplar halen Kobani'yi IŞİD'e karşı savunuyor.
Sınır Kapıları
Suriye-Türkiye sınırında yer alan Keseb ve Kamışlı kapısı ile Irak sınırındaki El-Velid ve Ürdün'le Nassib ve Lübnan'a açılan Masnaa kapıları, Esed yönetiminin elinde bulunurken, Türkiye'ye açılan Babu'l Hava, Babu's-Selame ile Golan Tepelerindeki Kuneytra ve Ürdün'e sınırındaki Der'a kapıları muhaliflerin kontrolünde bulunuyor.
Terör örgütü IŞİD ise Suriye-Irak sınırındaki Ebu Kemal, Türkiye sınırında ise er-Rai, Cerablus ve Tel Abyad kapılarını elinde tutuyor.
Türkiye sınırındaki Darbasiya, Irak'a açılan Simalka ve Yarubiya kapıları ise Kürt grupların kontrolünde bulunuyor.
