Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumundan (BDDK) yapılan açıklamaya göre bankaların yurt dışı yerleşiklerle yaptıkları bir bacağı döviz diğer bacağı TL olan para swaplarından, işlemin başlangıç tarihinde spotta yurt içi bankaların TL verip, döviz aldıkları swap işlemleri ile yine bu mahiyetteki swap benzeri (spot + vadeli döviz işlemi) işlemler toplamı bankaların en son hesapladıkları yasal öz kaynaklarının yüzde 50'sini geçemeyecek.
Bu minvalde mevcut aşımlar giderilinceye kadar yeni bir işlem yapılamayacak ve bu mahiyetteki vadesi gelen işlemler yenilenemeyecek. Söz konusu oran günlük olarak solo ve konsolide bazda hesaplanacak.
"TL SPEKÜLASYONUNU SINIRLAYACAK HAMLE"
Karara ilişkin acıklamada bulunan AA Finans Analisti ve Ekonomist Haluk Bürümcekçi, bu tür para swap işlemlerinin genelde yabancı yatırımcının TL pozisyon alımlarıyla ilgili olduğunu belirterek, "Buna kısıtlama gelmiş. BDDK'nın bahsettiği spot ayakta yabancı yatırımcı TL borç alıp, sonra TL'yi açığa satıyor. Buna artık öz kaynak sınırı gelmiş. BDDK'nın bu açıklamasına TL spekülasyonunu sınırlayacak bir hamle denebilir." ifadelerini kullandı.
"KARAR, YATIRIMCI ALGISI AÇISINDAN KRİTİK OLUMLU"
Turkey Macro View Consulting Yönetici Direktörü İnanç Sözer de, bankaların ihtiyaç duydukları dolar likiditesini artırabilmek için sahip oldukları TL'yi dolara dönüştürmeye imkan tanıyan swap sözleşmelerine sınır getirilmesinin herşeyden önce yatırımcı algısı açısından kritik olumlu ederi bulunduğunu vurguladı.
BDDK'nın salt bu kararı dikkate alındığında, Türkiye'nin halihazırda yaşanılan zorluklara karşı, önyargıların aksine sermaye kontrolünü düşünmediğini ancak büyümede daha fazla erozyona yol açmamak için de faiz dışı araçları daha etkin kullanmayı değerlendirdiğini ifade eden Sözer, şunları kaydetti:
"Swap işlemlerinde doları halihazırda iki kaynak vermektedir. TCMB ve yurt dışı. Son günlerde TL faizi TCMB'de yüzde 17,75 olduğu, yurt dışında ise yüzde 25'lere ulaştığı için işlemler yurt dışına kaymıştı. TCMB'den bankalar 7,5 milyar dolarlık swap işlemi limit bulunmakta iken, cuma günü itibarıyla sadece 0,4 milyar dolar kullanılıyordu. BDDK'nın bu adımı ile bankalar faize bakmaksızın TCMB'den daha fazla swap işlemi yapmak zorunda kalacak. BDDK'nın bu olumlu adımını, diğer paydaşların makroekonomik istikrarı güçlendirmeye yönelik tedbirleri takip edebilirse, Türkiye'nin bu zorlu süreçten de görece daha az hasarla çıkmasının mümkün olabileceğine inanıyoruz."
SWAP İŞLEMLERİ NASIL OLUYOR?
İki tarafın belirli bir zaman dilimi içinde farklı faiz ödemelerini ve/veya farklı para birimlerini karşılıklı olarak değiştirdikleri bir takas sözleşmesine swap sözleşmesi deniyor. Swap piyasasında ağırlıklı döviz swapları ile faize dayalı swap sözleşmeleri işlem görüyor.
Faiz swapında biri sabit faizle, diğeri değişken faizle borçlanan iki taraf faiz ödemelerini birbirleriyle değiştirirler, ancak anapara hiçbir şekilde el değiştirmez.
Çapraz döviz swapında, iki farklı para birimindeki kur riski belli bir süre bertaraf edilerek, faizi yüksek olan para biriminin faiz getirisinden yararlanma adına yapılan işlemdir. Böylece kur riski taşımadan, yüksek getiriye sahip diğer kur birimine geçilmektedir.
BDDK'NIN SWAP AÇIKLAMASI
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun açıklaması şu şekilde:
"Bankaların yurtdışı yerleşiklerle yaptıkları bir bacağı döviz diğer bacağı TL olan para swaplarından, işlemin başlangıç tarihinde spotta yurtiçi bankaların TL verip döviz aldıkları swapişlemleri ile yine bu mahiyetteki swap benzeri (spot + vadeli döviz işlemi) işlemler toplamı bankaların en son hesapladıkları yasal özkaynaklarının %50'sini geçemeyecek olup, bu minvalde mevcut aşımlar giderilinceye kadar yeni bir işlem yapılamayacak ve bu mahiyetteki vadesi gelen işlemler yenilenemeyecektir. Söz konusu oran günlük olarak solo ve konsolide bazda hesaplanacaktır.
Kamuoyuna saygı ile duyurulur."
SWAP İŞLEMİ NEDİR?
Swap kelime anlamı olarak "değiş tokuş etmek, takas etmek, değiştirmek" gibi anlamlara gelmektedir. Swap; İki tarafın belirli bir zaman dilimi içinde bir varlık ya da yükümlülüğe bağlı olan farklı faiz ödemelerini veya döviz cinsini karşılıklı olarak değiştirdikleri bir takas sözleşmesidir diye tanımlanabilmektedir.
Örneğin on yıllık sabit faizli borca sahip bir firma ile benzer ancak dalgalı faizli borca sahip bir firma birbirlerinin yükümlülüklerini değiştirebilir. Swap işlemlerinde, faiz oranları ile döviz kurlarındaki değişmeler sonucunda ortaya çıkan riski en aza indirmek amaçlanmaktadır.