TAZMİNAT ALIP YİNE ÇALIŞABİLİRSİNİZ
3600 günü doldurup tazminat aldığım zaman tekrar işe başlamam mümkün mü? Yoksa 3600 gün ve 60 yaşımı beklemem mi gerekiyor? Tekrar işe başlayıp normal prim günümü doldurabilir miyim?
İş sözleşmesinin işçi tarafından emeklilik sebebiyle feshedilip feshedilmediği ve buna göre kıdem hakkının doğup doğmadığı konularında taraflar arasında uyuşmazlık söz konusudur. 1475 sayılı İş Kanunu uyarınca işçiye, emeklilik konusunda yaş hariç diğer kriterleri yerine getirmesi halinde kendi isteği ile işten ayrılma imkanı tanınmıştır. Sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayan işçi, yaş koşulu sebebiyle emeklilik hakkını kazanmamış olsa da, işyerinden anılan bent gerekçe gösterilmek suretiyle ayrılabilecek ve kıdem tazminatına hak kazanabilecektir.
Ancak belirtilen şekilde işten kıdem tazminatı alarak ayrılıp kısa bir zaman sonra başka bir işyerinde çalışmaya başlamak risk taşımaktadır.
Çünkü eski işveren dava açıp tazminatı isteyebilir. İş yargıya taşınırsa Yargıtay'ın karar verirken bakacağı kriter, başka bir işe girmek için mi kıdem tazminatı istenmiş yoksa gerçekten emeklilik yaşını beklemek için mi ona dikkat edecektir. Tazminat alarak işten ayrıldıktan sonra çalışmanın yasal sakıncası yok ama SGK'dan alınacak belgenin bir örneği yine SGK dosyanızda mevcut olacağından ikinci bir kez aynı şekilde tazminat alamazsınız. Ekonomik şartlar nedeniyle tekrar çalışmanızda ve normal prim gününüzü tamamlamada sakınca yok.
ARA BOŞLUK ÖDEME YOK
1983 yılından girişi bulunan 1963 doğumlu sigortalıyım. Halen çalışmaktayım. Fakat 1994 ile 2006 yılları arasında prim boşluğum var. Bu arayı ödeme şansım var mı?
Yasalarda geriye dönük borçlanma veya ara boşlukları borçlanarak ödeme gibi bir düzenleme bulunmamakta. Bu nedenle ara boşlukları ödeme imkanı yok. Ancak, 1983 yılındaki SSK girişinizden sonra doğum yapmışsanız ve doğumdan sonraki günlerde adınıza prim yatmamış ise en fazla 3 çocuğa kadar toplamda 6 yıl borçlanabilirsiniz. Bunun dışında borçlanıp ara boşluk ödeme söz konusu değil.
YIL İLE BRÜT MAAŞINIZI ÇARPIN
Son 5 yıldır aynı işyerinde asgari ücret ile çalışıyorum. Şu an işten çıkarılsam ne kadar tazminat alırım?
Tam 5 yıl üzerinden hesaplanırsa şu anki asgari ücretin brüt rakamını yani 2.558,40 liraya 5 ile çarpmamız gerekecek. Bu da 12 bin 800 lira civarında bir para yapar. Eğer 5 yıldan fazla gününüz varsa ya da örneğin 2 ay 5 gün daha çalışmışsanız bunlarda hesaba katılır.
PRİM DEĞİL MAAŞ ÖNEMLİ
1965 doğumlu emekliyim. 1981 sigorta giriş tarihim. 9250 gün primim var. 2010'da emekli oldum. Fazla ödenen primler emekli maaşıma etki eder mi? Fazla primler geri iade olur mu?
Fazla ödenen primlerden ziyade yüksek gösterilen kazançlar emekli maaşını artırıyor. Yani sizin çok gününüz olması değil maaşınızın yüksek olması önemli. Emekli olduktan sonra primlerin iadesi söz konusu değil. Emekli maaşınız bu primlere göre hesaplanmıştır.
EMEKLİLİK HESABI
Şubat 1971 doğumluyum. 1988 sigorta girişim var. 6500 günüm var.
İşe giriş tarihinize göre priminiz ve yılınız tamamlanmış. Yaşınızın 50 ya da 51 olmasını bekleyeceksiniz. İşe girdiğiniz aya göre değişecek. Bundan sonra prim yatırmasanız da olur. Ancak çalışıp yüksek maaştan prim yatırılırsa emekli maaşınız da artar.
03.02.1950 doğumluyum. 1972-1979 arası devlet memuru olarak çalıştım. Toplamda 2887 günüm var. Malulen emekli olmak istiyorum. Ahmet KARA
Malulen emeklilik için belli şartlar var bunları taşımanız lazım. Prim tamam ama rapor da gerekiyor. En az yüzde 60 ve üzeri maluliyet gerekir.
1994 yılında Bağ-Kur'a girişim oldu. Ticaretim devam etti ama sadece 1 ay prim ödedim. Emekli olabilir miyim?
1 aylık primle emekli olmanız mümkün değil. Bağ-Kur'dan en az 25 yıl, yani 9000 gün prim ödemeniz gerekiyor.
HER KURUM GEÇERLİ
Emekli hangi sigorta kurumuna (SSK, Bağkur, Emekli Sandığı) tabi olursa olsun, vefat eden eşinden dul aylığı yani ikinci bir maaş alıyor. Örneğin; kadın SSK emeklisi, eşi vefat etmiş Bağkur emeklisi ise dul aylığı alıyor. Vefat eden eş SSK veya Bağkurlu ise dul emekli eş, maaşın yüzde 50'sini, eş Emekli Sandığı'na tabi (memur) ise maaşın yüzde 75'ini alıyor.
KADINLAR AVANTAJLI
Bazı durumda emekli kadının üç farklı emekli maaşı alma hakkı doğuyor. Peki nasıl oluyor? Kendi çalışmasından dolayı SSK emeklisi olarak maaş alırken, vefat eden Bağkur emeklisi kocasının ölümünden sonra dul aylığı alan kadın, Emekli Sandığı'ndan emekli olmuş babasının vefatından sonra yetim aylığı da alabiliyor. Yani üç maaşa da hak kazanıyor.
MEMUR DERTLİ
İkinci maaş için SSK ve Bağkurlular şanslı gibi gözüküyor. Ancak yasal olarak birçok kişiye, dul ve yetime sağlanan bu haktan memur emeklileri mahrum. Kendilerini üvey evlat gibi hissettiklerini belirten memur emeklileri devlet büyüklerinden bu konuda bir çalışma yapılmasını talep ediyor.
Dul ve yetim aylığı alabilmek için resmi talepte bulunulması şart. Bunun için ölüm aylığı talep belgesi il ve ilçelerde bulunan sigorta müdürlüklerine teslim edilmeli.
Dul ve yetim aylığı ödemeleri sigortalının ölüm tarihini izleyen ilk aybaşında yapılmaya başlar.
BUNLARI BİLMEK GEREK
Eşini kaybeden bir kişinin dul aylığı alabilmesi, başka bir evlilik yapana ya da ölene kadar devam eder. Baba veya annesini kaybeden bir erkek, 18 yaşına kadar kesintisiz, öğrenciliği devam ederse 25 yaşına kadar kesintisiz yetim aylığı almaya hak kazanır.
Eğer erkek çocuğunun çalışmasına engel olacak bir malul durumu mevcut ise o zaman yaşına bakılmaksızın ömür boyu yetim aylığı alabilir.
Baba veya annesini kaybeden bir kız çocuğu, evlenene kadar ve sigortalı bir işe girene kadar yaşı ne olursa olsun ömür boyu yetim aylığı alır.
Evlenirse ya da bir işe girerse aylık kesilir. Boşandığında ya da işten ayrıldığında aylık yeniden kendisine bağlanır.
Hiçbir geliri, mal varlığı bulunmayan ve sigortalının ölmeden önce bakmakla yükümlü olduğu 65 yaş üzeri anne ve babası, ölüm aylığı adı altında maaşa bağlanabilir.
TARİHE DİKKAT!
Kesin ödeme tarihini Sosyal Güvenlik Kurumu duyuracak. İkramiyeden sadece mevcut emekliler değil, yeni emekliler de yararlanacak. İkramiyenin ödeneceği tarihe kadar emekli aylığı bağlananlar, bin liralık bayram ikramiyesini cebine koyabilecek. Yasaya göre, ikramiyeden yararlanmak için ödemenin yapılacağı tarihte gelir ve aylık alıyor olmak gerekiyor. Kurban Bayramı ikramiyesini almak için, bunun ödeneceği tarihe kadar emekli aylığının bağlanması gerekiyor.
DUL VE YETİMLER DE ALACAK
Bayram ikramiyesinden, vefat eden emeklilerin hak sahibi yakınları da yararlanabilecek.
