İhbar hakkı 1.5 maaşa kadar
Kanuna göre; işveren işçisini işten çıkarmadan önce bunu işçisine bildirmek zorunda. İşçinin çalışma süresi 6 aydan kısaysa 2 hafta, 6 ay ile bir buçuk yıl arasındaysa 4 hafta, bir buçuk yıl ile 3 yıl arasındaysa 6 hafta, üç yıldan fazla olursa 8 hafta (56 gün) önce haber vermek zorunda. Buna 'ihbar süresi' deniyor. Haber vermeden işten atanlar kıdemin yanında ihbar tazminatını da öder.
Tavan yok
10 gün çalışan bir işçi de ihbar tazminatına hak kazanır. İşçi de çıkmadan önce işverene ayrılacağını önceden haber vermek zorunda. İhbar tazminatının hesabında da brüt ücret dikkate alınır. Ama bunda 'tavan sınırı' yok. Ancak, taban asgari ücrete göre değiştiğinden asgari ücretin brüt tutarının 2.558 liradan 2.943 liraya çıkması ihbarın da zamlanması anlamına geliyor. 5 yıl çalışan asgari ücretliye ihbar dahil 19.239 lira ödenecek.
3600, 4500 veya 7000 günle istifayla hak
Tazminat sadece işten çıkarılma durumunda değil bazı istifa hallerinde de alınabiliyor. Örneğin; erkek işçi askerlik, kadın çalışan evlilik nedeniyle işten ayrılırsa (1 yıl içinde) kıdemini alabiliyor. Emekli olmak için işten çıkanlar kıdem tazminatı alır. 8 Eylül 1999'dan önce işe girip de 15 yıl sigortalı olan ve en az 3600 günü olanlar ile 1999'dan sonra ilk defa işe başlayıp 25 yıl sigortalı olup 4500 gün prim ödeyenler istifa edince kıdeme hak kazanıyor.
Yazı alınmalı
7.000 günü tamamlayan kadınsa 58, erkekse 60 yaşını tamamlamak koşuluyla emekli olabiliyor. Dolayısıyla burada sigortalılık süresi aranmıyor. Bir başka deyişle 19 yıl 5 ay 10 gün prim ödeyenler SGK'dan yazı alarak çalıştığı yerden istifa ederek kıdem tazminatını yasal olarak alabilir. Bunun için SGK'dan 'Yaş dışında emeklilik şartlarını yerine getirmiştir' yazısı alınmalı. Fazla mesai nedeniyle ayrılan işçi de kıdem alır.
Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Yukarıda kıdem tazminatının alınabilme durumlarını sıraladık. Akıllara alacağım kıdem tazminatı sorusu nasıl hesaplanır sorusu geliyor. İşçi işe başladığı tarihten itibaren brüt ücreti üzerinden kıdem tazminatı hesaplanır. İşe başlama tarihinden çıkış tarihini yazıp brüt ücretinizi belirttiğiniz anda alacağınız kıdem tazminatı hesaplayabilirsiniz.
Kıdem tazminatı nedir?
Kıdem tazminatı, çalışanın 4857 sayılı İş Kanunu gereğince işten çıkarılması durumunda işveren tarafından çalıştığı yıllar için ödediği ücrettir. İşçi çalıştığı her bir yıl için bir maaşı kadar kıdem tazminatı alır. Çalışan bu tazminatı alabilmek için en az bir yıl aynı kurumda çalışmış olmalıdır. Aynı kuruma bağlı farklı işyerleri için de bu şart geçerlidir.
Ayrıca çalışanın işten çıkarılmış olması da kıdem tazminatı alabilmenin şartlarından biridir. İşçi kendi isteğiyle yani istifasıyla ancak belirli sebeplerden dolayı kıdem tazminatına hak kazanabilir. Öte yandan kıdem tazminatı işçileri ilgilendirir ve memurlar kıdem tazminatı alamazlar.
Kıdem tazminatı kimlere verilir?
Kıdem tazminatına hak kazanmanız için aynı işverene bağlı olarak en az 1 yıl çalışmış olmanız gerekmektedir. Eğer kendi isteğinizle işten ayrılırsanız kıdem tazminatı alamayacaksınız. Ancak, erkekler askerlik hizmeti için ve kadınlar da evlilik nedeniyle işten ayrılmak zorunda kalırsa, tazminata hak kazanıyor.
Ayrıca, emeklilik için gerekli süreyi ve prim ödeme gün sayısını doldurmuşsanız kendi isteğinizle işten ayrılırsanız dahi kıdem tazminatı alabileceksiniz.
