Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının etkilerini azaltmak için alınan tedbirler kapsamında kısa çalışma ödeneği hem işverene hem de işçilere önemli avantajlar getiriyor. Hürriyet Gazetesi Yazarlarından Noyan Doğan konuya ilişkin merak edilen sorularını yanıtladı.
60 GÜN ŞARTINI TAŞIYAN KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ ALIR
Soru: 19 Mart itibariyle işten çıkarıldım. Son 3 yılda 600 gün sigortam var. İşyerine bir ay önce girdim, 120 gün sigortam yok. Kısa çalışma ödeneği alabiliyor muyum? Hande Bal
Cevap: Ödenekten, kısa çalışma başlama tarihinden önceki 60 gün hizmet akdine tabi olanlar ve son 3 yılda 450 gün süreyle prim ödemiş olma şartını taşıyanlar yararlanabiliyor. Aynı işyerinde olmanıza gerek yok, kısa çalışma ödeneği başlamadan önce 60 gün sigortalı çalışıyorsanız, kısa çalışmadan siz de yararlanabilirsiniz. Ancak son 60 gün sigortalı çalışmamışsanız, yararlanamazsınız.
SOSYAL YARDIM DESTEĞİ ALAMAZSANIZ
Soru: Eşim kısa çalışma ödeneğinden yararlanıyor. Ben devlet memuruyum. Eş parası yani aile yardımından yararlanabilir miyim? Ali Rıza Takkaç
Cevap: Sosyal yardım desteğinden bahsediyorsunuz. Kısa çalışma ödeneği, işsizlik maaşı alanlar, emekliler ve ücretsiz izne çıkartılıp da devletten aylık 1.177 lira ödenek alanlar, çalışanlar sosyal yardım desteğinden yararlanamaz.
EMEKLİ OLANLARA NAKİT DESTEĞİ ÖDENMEZ
Soru: Emekli çalışanım. 23 Mart'tan beri, kronik rahatsızlığım nedeniyle sokağa çıkmam yasak. Birikmiş olan izinlerimi kullanıyorum. Bitince, ücretsiz izin kullanacağım. Benim durumumda olan insanlar ne olacak? Erdinç Yeşilbağ
Cevap: Emekli olup da emekli aylığı alanlar kısa çalışma ödeneğinden ve ücretsiz izin verilenlere devlet tarafından ödenen nakit desteğinden yararlanamaz.
ÜCRETSİZ İZİNDE İŞTEN AYRILAMAZSINIZ
Soru: Özel sektörde çalışıyorum, yıllık izne çıkarıldım. Şimdi iş başı yapmam gerekiyor. Beni ücretsiz izne çıkarma hakları var mı, benim bunu tek taraflı fesih sebebi kabul ederek ihbar ve tazminatımı almaya hakkım var mı? Kemal Bolcal
Cevap: Yeni yasa ile işveren isterse sizi ücretsiz izne ayırabilir. Yasayla işveren sizi işten çıkartamaz, siz de işten ayrılamazsınız ve ihbar, kıdem gibi haklarınızı alamazsanız. Ancak ücretsiz izin desteğinden yararlanabilirsiniz.
KISA ÇALIŞMAYA BAŞVURABİLİRSİNİZ
Soru: 10 günden fazla ev hizmetlisi çalışan kısa çalışma ödeneği alabilir mi? Ücretsiz izin hakkından yararlanılabiliyor ama kısa çalışmadan yararlanabilir miyiz? Batuhan Şakar
Cevap: Kanunda ev hizmetlerinde ayda 10 günden fazla çalışanların kısa çalışma ödeneğinden yararlanmama durumunda nakdi ücret desteğinden yararlanabileceği belirtiliyor. Buna göre ev hizmetlerindeki kişileri çalıştıranlar kısa çalışma ödeneğin başvurabiliyor. Ancak, hem çalışanın hem de işverenin kısa çalışma ödeneğinin şartlarını yerine getirmesi gerekiyor.
SOKAĞA ÇIKMA YASAĞI YILLIK İZİNDEN DÜŞÜLMEZ
Soru: 1 Nisan itibariyle yıllık izne ayrıldım. Ben yıllık izinde iken sokağa çıkma yasağı ilan edilen günler benim yıllık izin günlerimden düşer mi? Erkan Demirci
Cevap: Sokağa çıkma yasağı nedeniyle işe gelinemeyen günler yıllık izinden düşülemez. Ancak işveren çalışılmayan günler için telafi çalışması yaptırabilir.
FAALİYET DURMUŞSA KISA ÇALIŞMADA İŞÇİ ÇALIŞTIRILAMAZ
Soru: Kısa çalışma ödeneği onaylanan bir firma, çalışanlarına uzaktan da olsa halen iş vererek, çalıştırabilir mi? İskender Öztekin
Cevap: Koronavirüs nedeniyle işyerinin haftalık çalışma süresini geçici olarak üçte bir oranında azaltması ya da faaliyetini tamamen durdurması halinde kısa çalışma ödeneğine başvurabiliyor. Faaliyet tamamen durdurulmuşsa uzaktan da olsa işveren, çalışanı çalıştıramaz. Ancak üçte bir oranında azaltmışsa, çalışan da kısa çalışma ödeneği ücretini bu süreler için alır; geri kalan sürelerde işveren çalışanı çalıştırmaya devam eder ve çalıştırdığı sürelerin ücretini de öder.
ALACAĞINIZ İŞSİZLİK MAAŞI SÜRESİ KISALIR
Soru: Eski firmam kısa çalışma ödeneğine başvurmuş, orda son çalıştığım 11 günlük süre hesabıma yatmış. Fakat ben şu an yeni firmamda 6 ay sözleşmeli olarak çalışıp 6 ay sonra firma tarafından çıkarılacağım için işsizlik maaşına başvuru yapacaktım. Bu durum işsizlik maaşı hakkedişimi etkiler mi? Ali Türker
Cevap: 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olanlar 6 ay işsizlik maaşı alabiliyor. Sizin durumunuzda işsizlik maaşı alacağınız süre 11 gün eksilecek.
KISA ÇALIŞMA EMEKLİLERİ KAPSAMIYOR
Soru: Babam bir firmada emekli olarak çalışıyor. Kendisi 64 yaşında. Nisan başında şirketten aradılar ve bu ay gelme dediler, ortam riskli olduğu için. Emekli olduğu için kısa çalışma ödeneğine başvuramadığını öne sürerek, babamın yasal izninin kalmadığını da öne sürerek maaşını yatırmadı. Bu durumda hakkımızı nasıl aramalıyız? İsmail Yıldız
Cevap: Yasa gereği, emekliler kısa çalışma ödeneğinden ve ücretsiz izne ayrılanlara ödenen nakit ücret desteğinden de yararlanamıyor. Bu noktada yapılacak bir şey yok. Babanız kadrolu çalışıyorsa işverenin bu ay gelmeyin dediği dönemin bir şekilde yasa ile kayıt altına alınmış olması lazım. İzin verilmişse maaşının yatırılması gerekiyor. Ücretsiz izne çıkarttılarsa yapacak yine bir şey yok.
