YAŞTAN EMEKLİLİK
Kısmi emeklilik oldukça bilinen bir kavramdır. Yaştan emekli olma durumuna kısmi emeklilik denilmektedir. Kısmi emeklilikte yaştan emekli olabilmek için belirli bir prim gününün, sigortalılık süresinin ve yaşın doldurulması gerekmektedir. Yaştan emeklilikte 3600, 4500 ve 5400 prim günü ile emekli olabilirsiniz. Mesela erkeklerde aşağıda ilk sigorta başlangıç tarihinizden itibaren 15 yıl ve 3600 günü tamamlamış olduğunuz tarihe göre yaş şartlarına bakabilirsiniz.
24.05.2002-23.05.2005 tarihleri arasında yerine getirenler 56 yaşında
24.05.2005-23.05.2008 tarihleri arasında yerine getirenler 57 yaşında
3.24.05.2008-23.05.2011 tarihleri arasında yerine getirenler 58 yaşında
24.05.2011-23.05.2014 tarihleri arasında yerine getirenler 59 yaşında
24.05.2014 tarihinden sonra yerine getirenler 60 yaşında
Aynı durum için kadınlarda;
24.05.2002-23.05.2005 tarihleri arasında yerine getirenler 52 yaşında
24.05.2005-23.05.2008 tarihleri arasında yerine getirenler 54 yaşında
3.24.05.2008-23.05.2011 tarihleri arasında yerine getirenler 56 yaşında
24.05.2011 tarihinden sonra yerine getirenler 58 yaşında emekli olabiliyorsunuz.
EVLAT EDİNMİŞ KADINLAR
Evlat edinen kadınlar da doğum borçlanması yaparak erken emekli olma şansını elde edebilecekler. Sigortalı olarak çalışan kadınlar 2 yaşından daha küçük olarak evlat edindikleri çocuklar üzerinden erken emekli olmaya hak kazanıyorlar. Borçlanma çocukların evlat edinildiği tarihten itibaren başlıyor. Diğer şekilde ise yine doğum yaptıktan sonra çocuğunu başka bir aileye veren kadınlarda doğum borçlanması yapabiliyorlar. Çocuğunu başka ailelere evlatlık olarak veren kadınların doğum borçlanma süresi ise yalnızca 6 ay olarak belirlenmiştir.
ENGELLİ ÇOCUK SAHİBİ OLANLAR
Erken emeklilikten yararlanabilecek olan diğer insanlar ise sürekli olarak başkasının bakımına muhtaç olan ve ağır bir engeli bulunan çocukların anneleri. Engelli çocuğu olan kadınların çalışma günleri 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren 1.25 gün olarak hesaplanmaya başlamıştır. Bu hesaplama ile birlikte emeklilik yaşı da daha erkene çekiliyor.
Aynı şekilde bu tarihten itibaren prim gün sayılarının da dörtte biri indirilmiş oluyor. Bu yasadan tüm kadın çalışanlar yararlanabiliyor. Erken emekliliğe başvuracak olan kadınların çocuklarının ağır engelini tespit ettirmesi gerekiyor. Engelli çocuğu olan insanların erken emekli olabilme avantajları oldukça yüksektir.
DİĞER HİZMET BORÇLANMASI SÜRELERİ NELERDİR?
Kamu görevlisi personelin aylıksız izin süreleri,
Yurt içi ve yurt dışında geçirilen doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri,
Avukatlık stajını tamamlayanların normal staj süreleri,
Sigortalı olarak çalışırken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanların burada geçirdiği süreler,
Kanuni grev ve lokavtta geçen süreler,
Hekimlerin fahri asistanlık süreleri borçlanılabilir.
ERKEN EMEKLİLİK FORMÜLLERİ NELERDİR?
Erken emeklilik denildiğinde aklımıza ilk hizmet borçlanması ve prim günü ile emeklilik gelmektedir. Aynı zamanda kişilere yıpranma payı ile erken emeklilik hakkı da verilmiştir. Geliştirilen erken emeklilik formülleri ile eksik olan prim miktarları tamamlanır. Prim ve hizmet sürelerine dair şartlarının tamamlanmasından sonra kişilerin yaş kriterlerini de doldurması şarttır.
Doğum borçlanması kadın sigortalılara özel olarak tanınan bir haktır. Doğum öncesindeki ve sonrasındaki dönemi kapsayacak şekilde iki yıllık prim geriye dönük olarak ödenebilir. Doğum borçlanmasıyla en fazla üç çocuk için olmak üzere toplam 6 yıl daha erken emekli olmanın yolu açılmıştır.
Doğum borçlanmasının geçerli olması için sigorta başlangıç tarihinden sonra doğumun gerçekleşmesi gerekir.
Askerlik borçlanmasından yararlanmak için erkek sigortalıların er, erbaş olarak silah altına alınması ya da yedek subaylık okulunda eğitim görmesi gerekir. Askerlik borçlanması ile sigorta başlangıcı öne çekilebilir ya da eksik primler tamamlanabilir.
Kısmi emeklilik için kişilerin sigorta başlangıç tarihi oldukça etkilidir. 1999 tarihi ve öncesinde SGK'ya sigortalı olarak bildirilen kişilere 3600 prim günü (10 yıl) ve 15 yıllık hizmet süresi şartlarını tamamlaması durumunda erken emeklilik hakkı verilmiştir.
Yıpranma hakkı ile erken emeklilik ise; çalışma koşulları ağır olan meslek gruplarına verilen bir haktır. Özel olarak verilen yıpranma süreleri yaş haddinden düşürülerek erken emeklilik imkanı sağlanır. Yıpranma hakkından yararlanacak meslek grupları arasında; su altında çalışanlar, emniyet ve MİT mensubu, itfaiyeci, gazeteci, madenci ve demir-çelik çalışanları yer almaktadır. Bu meslek grupları içinde yer alan kişilere 3600 prim günü şartını tamamlaması durumunda 1 yıllık süre için 60-180 gün arasında değişen fiili hizmet süresi zammı verilmektedir.
Çalışma hayatının büyük bir bölümünü yurt dışında geçiren Türk vatandaşları erken emekli olabilmek için bu süreyi belgeler. Belgelenen süreyi kişilerin borçlanabilmesine imkan verilmiştir.
Kadın çalışanlarda:
24 Mayıs 2002 ve 23 Mayıs 2005 tarihleri arasında gerekli şartları tamamlayanlar 52 yaşında,
24 Mayıs 2005 ve 23 Mayıs 2008 tarihleri arasında gerekli şartları tamamlayanlar 54 yaşında,
24 Mayıs 2008 ve 23 Mayıs 2011 tarihleri arasında gerekli şartları tamamlayanlar 56 yaşında,
24 Mayıs 2011 tarihinden sonra gerekli şartları tamamlayanlar 58 yaşında emekli olabilirler.
Erkek çalışanlarda:
24 Mayıs 2002 ve 23 Mayıs 2005 tarihleri arasında gerekli şartları tamamlayanlar 56 yaşında,
24 Mayıs 2005 ve 23 Mayıs 2008 tarihleri arasında gerekli şartları tamamlayanlar 57 yaşında,
24 Mayıs 2008 ve 23 Mayıs 2011 tarihleri arasında gerekli şartları tamamlayanlar 58 yaşında,
24 Mayıs 2011 ve 23 Mayıs 2014 tarihleri arasında gerekli şartları tamamlayanlar 59 yaşında,
24 Mayıs 2014 tarihinden sonra gerekli şartları tamamlayanlar 60 yaşında emekli olmaya hak kazanırlar.
