Kısa çalışma ödeneği neden gecikti? İşçi, işveren, SGK'lı, Bağkur'lu milyonlarca kişi merak ediyor...

İşçi, işveren, SGK'lı, Bağkur'lu milyonlarca kişi merak ediyordu. Yaşanan yeni süreçte çalışanlar sahip oldukları hakları tam olarak bilmiyor. Herkesin merak ettiği sorular yanıtlandı. Kısa çalışma ödeneği; Genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır.

Soru: Lokantada çalışıyordum, 20 Mart'ta dükkân kapandı ve 27'sinde kısa çalışma ödeneğine başvuruldu. Dükkânda tüm çalışanlar halen ödemelerimizi alamadık. Bu kadar gecikmesi normal mi? Servet Firil

Cevap: Martın sonunda kısa çalışma ödeneğine başvurulmuş. Asıl ödemeniz nisan ayından itibaren başlayacak. Bu şekilde olan işyerlerinde çalışanların kısa çalışma ödemeleri 5 Mayıs'ta ödenmeye başladı. Gecikmenin nedeni ya işvereniniz İŞKUR'a yanlış başvuruda bulunmuştur ya çalışanlar olarak sizler ödenek almaya hak kazanmıyorsunuzdur ya da kısa çalışma ödeneğiniz kabul edilmemiştir. Bunu ancak işvereniniz takip edebilir.

ÜCRETSİZ İZİN DESTEĞİ

Soru: 1 Nisan'da ücretsiz izine ayrıldım. 17 Nisan'da ücretsiz izin desteği çıktı. Muhasebeci yasanın 17 Nisan'da çıktığını 13 günlük ücret alacağımı, mayıs ayı için de tam yatacağını söyledi. Bu konu ile ilgili bilgi verir misiniz? Hatice Orhan

Cevap: Ücretsiz izin nakit desteği 17 Nisan'dan itibaren ödenecek. Siz 1 Nisan'da da izni çıkmış olsanız, 17 Nisan tarihinden sonra ödeme alacaksınız ve nisan ayına ait sadece 13 günlük ödeme alacaksınız. Mayıs ayında ise tam ödeme alacaksınız.

MAAŞI GEÇ YATAN İŞTEN AYRILABİLİR

Soru: Son yedi sekiz aydır maaşlarımız gecikmeli parça parça ödenmekte. Koronavirüs öncesinde de bir kaç ay geriden gelmekteydi. Haklarımız nelerdir? Mehmet Buldak

Cevap: Maaşların geç ödenmesi, çalışanın, iş sözleşmesini haklı olarak feshetme nedenidir. Sözleşmenizi fesh edip, tazminatınızı alabilirsiniz.

ÜCRETSİZ İZİNDE SİGORTA PRİMİ YATMAZ

Soru: Ücretsiz izin desteğinde SGK primleri de eksik bildirim mi yapılacak? Eser Şengil

Cevap: Prim hizmet beyannamelerinde '28-Pandemi Ücretsiz İzin' olarak seçilmesi gerekiyor. İşveren, işçinin ücretsiz izne ayrıldığı gün sayısını, SGK başvuru ekranı üzerinden bildirecek, dolayısıyla eksik gün bildirimi yapılacak.

KISA ÇALIŞMA ÖDEMELERİ 5 MAYIS'TA BAŞLAMIŞTI

Soru: Çalıştığım işyeri kısa çalışma ödeneğine Mart 20'de başvurmasına rağmen e-devlet de de 20 Mart yazmasına rağmen neden 10 günlük değil de 5 günlük yatacak görünüyor. Biz bu paraları haziran ayında mı alacağız, yoksa mayıs ayı içerisinde mi alacağız? Cafer Ören

Cevap: Kısa çalışma ödeneğine başvurulduğunda ilk haftasını işveren öder. 20 Mart'ta başvurulmuşsa, 27 Mart tarihinden itibaren kısa çalışma ödeneğinden yararlanılmaya başlanır. Bu durumda olanların kısa çalışma ödemeleri 5 Mayıs'ta ödenmeye başladı. Mart ayından 5 günlük ve Nisan ayında da tam ücretlerinizi 5 Mayıs'tan itibaren almanız gerekiyor. Mayıs ödemelerinizi ise 5 Haziran'dan itibaren alacaksınız.

İŞE GERİ DÖNEMEZSİNİZ

Soru: Ablam 15 Mart'tan sonra işten çıkarıldı, tazminatını aldı işsizlik maaşını da alıyor. 15 Mart'tan sonra kimse işten çıkarılmayacak deniyor. Bu durumda işe geri iade hakkı olur mu? Ümit Kalan

Cevap: Yasa, 17 Nisan'da Resmi Gazetede yayımlandı ve bu tarihten sonrası için işverenler, üç ay boyunca çalışanlarını işten çıkartamayacak. Dolayısıyla bu yasa sizi kapsamıyor.

Kısa Çalışma Uygulaması nedir?

Genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır.

Kısa çalışma uygulaması bakımından "Genel Ekonomik" kriz

Ulusal veya uluslararası ekonomide ortaya çıkan olayların, ülke ekonomisi ve dolayısıyla işyerini ciddi anlamda etkileyip sarstığı durumlardır.

Kısa çalışma uygulaması bakımından "Bölgesel Kriz"

Ulusal veya uluslararası olaylardan dolayı belirli bir il veya bölgede faaliyette bulunan işyerlerinin ekonomik olarak ciddi şekilde etkilenip sarsıldığı durumlardır.

Kısa çalışma uygulaması bakımından "Sektörel Kriz"

Ulusal veya uluslararası ekonomide ortaya çıkan olaylardan doğrudan etkilenen sektörler ve bunlarla bağlantılı diğer sektörlerdeki işyerlerinin ciddi anlamda sarsıldığı durumlardır.

Kısa çalışma uygulaması bakımından "Zorlayıcı Sebepler"

İşverenin kendi sevk ve idaresinden kaynaklanmayan, önceden kestirilemeyen, bunun sonucu olarak bertaraf edilmesine imkân bulunmayan, geçici olarak çalışma süresinin azaltılması veya faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması ile sonuçlanan dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumları ya da deprem, yangın, su baskını, heyelan, salgın hastalık, seferberlik gibi durumlardır.

Kısa Çalışma Kapsamında;

- İşçilere kısa çalışma ödeneği ödenmesi,

- Genel Sağlık Sigortası primleri ödenmesi,

hizmetleri sağlanmaktadır.

İşyerinde Kısa Çalışma Uygulanabilmesi için;

İşverenin; genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki çalışma süresinin önemli ölçüde azaldığı veya durduğu yönünde İŞKUR'a başvuruda bulunması ve İş Müfettişlerince yapılan uygunluk tespiti sonucu işyerinin bu durumlardan etkilendiğinin tespit edilmesi gerekmektedir.

İşçinin Kısa Çalışma Ödeneğinden Yararlanabilmesi İçin;

İşverenin kısa çalışma talebinin iş müfettişlerince yapılacak inceleme sonucu uygun bulunması,

İşçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte, çalışma süreleri ve prim ödeme şartlarını sağlamış olması,

İş müfettişlerince yapılacak inceleme sonucu kısa çalışmaya katılacaklar listesinde işçinin bilgilerinin bulunması, gerekmektedir.

Kısa Çalışma Talebinde Bulunulması ve Talebin Değerlendirilmesi

İşverenler, genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle Kısa Çalışma Talep Formunu ve kısa çalışma yaptırılacak işçilere ilişkin bilgileri içeren listeyi tanzim ederek kısa çalışma başvurusunda bulunulabilir.

Kısa çalışma başvuruları, işçiler adına işverenler tarafından yapılır. İşçiler kısa çalışma talebinde bulunamaz.

Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlardan ileri gelen zorlayıcı sebeplerin varlığının işçi ve işveren sendikaları konfederasyonlarınca iddia edilmesi veya bu yönde kuvvetli emarenin bulunması halinde konu, İŞKUR Yönetim Kurulunca değerlendirilerek karara bağlanır. Deprem, yangın, su baskını, heyelan, salgın hastalık, seferberlik gibi durumlar için diğer zorlayıcı sebep gerekçesiyle yapılan başvurular için Yönetim Kurulu Kararı aranmaz.

Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlardan ileri gelen zorlayıcı sebeplerle ilgili Yönetim Kurulunca alınmış bir karar bulunmuyorsa işverenlerce yapılan başvurular Kurum birimi tarafından reddedilir.

İş müfettişlerince yapılacak inceleme sonucu uygunluk tespiti tamamlandıktan sonra, kısa çalışma uygulanacak işçi listesinin değiştirilmesine ve/veya işyerinde uygulanan kısa çalışma süresinin arttırılmasına yönelik işveren talepleri, yeni başvuru olarak değerlendirilir.

Yeni Tip Koronavirüs (Covid-19) Etkili Kısa Çalışma Talebinde Bulunulması ve Talebin Değerlendirilmesi,

Çin Halk Cumhuriyeti'nin Vuhan kentinde ortaya çıkan ve birçok ülkede tesirini gösteren yeni tip Koronavirüsün (Covid-19) olası etkileri dikkate alınarak "dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlardan ileri gelen zorlayıcı sebep" kapsamında kısa çalışma uygulaması başlatılmıştır.

Koronavirüsten olumsuz etkilendiği gerekçesiyle kısa çalışma talep eden işveren; buna ilişkin kanıtlarla birlikte Kısa Çalışma Talep Formu ile kısa çalışma yaptırılacak işçilere ilişkin bilgileri içeren listeyi bağlı olduğu İŞKUR biriminin elektronik posta adresine, elektronik posta göndermek suretiyle kısa çalışmaya başvuru yapabilir.

Başvuruların işyerine gidilmeden de belge üzerinden hızlı bir şekilde sonuçlandırılabilmesi için koronavirüsten olumsuz etkilenildiğine dayanak teşkil eden belgelerin başvuruya eklenmesi önem taşımaktadır. Gerektiğinde işverenle irtibata geçilerek ilave belgeler talep edilebilecektir. İşverenlere başvurusunun alındığı yine aynı yolla en kısa sürede bildirilecek ve başvurular uygunluk tespiti amacıyla Rehberlik ve Teftiş Başkanlığına gönderilecektir.

Uygunluk Tespitine Yönelik Genel Bilgiler

Bakanlığımız Rehberlik ve Teftiş Başkanlığınca alınan kararlar uyarınca, Bakanlığımız İş Müfettişlerince Kurumumuz Yönetim Kurulunca alınan Covid-19 Sebebiyle Yapılacak Kısa Çalışma Uygulaması Kararı uyarınca yapılacak uygunluk tespiti incelemelerinde aşağıdaki hususlar dikkate alınacaktır;

Tüm incelemeler mahalline gidilmeksizin Rehberlik ve Teftiş Başkanlığında veya Grup Başkanlıklarında sadece ilgili başvuru evrakı ve ekleri üzerinden ve tespit tutanağı düzenlenmeksizin gerçekleştirilecektir.

İnceleme sürecinde başvuru evraklarında eksiklik olduğunun değerlendirilmesi halinde, ivedilikle işverenler ile irtibata geçilerek, söz konusu eksik evrakların elektronik ortamda intikal ettirilmesi istenecek ve inceleme evrak bazında ivedilikle tamamlanacaktır.

Cumhurbaşkanlığı, Bakanlıklar veya ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından faaliyeti durdurulan işyerleri ile ilgili olarak yapılan uygunluk tespiti incelemelerinde, işyerlerinin sadece bu kapsamda olup olmadığına ilişkin belgeler yeterli olacaktır.

İşverenlerin yönetimsel kararları çerçevesinde faaliyeti durdurulan veya azaltılan işyerleri ile ilgili olarak yapılan uygunluk tespiti incelemelerinde ise, durumu ortaya koyacak ilgili belgeler yeterli olacaktır.

Uygunluk tespitine ilişkin olarak Bakanlığımız İş Müfettişlerince rapor niteliğinde yazı düzenlenecektir. Söz konusu yazı ve ekleri, Kurumumuz İl Müdürlüklerine Kep adresi üzerinden elektronik ortamda gönderilecek olup ıslak imzalı hali ise işyerlerinin dosyasında muhafaza edilmek üzere bilahare gönderilecektir.

Cumhurbaşkanlığı, Bakanlıklar veya ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından faaliyeti durdurulan işyerleri ile ilgili olarak yapılan uygunluk tespiti işlemi, Kanunda düzenlenen asgari ve azami süreler ile birlikte, idari tasarrufun süresi ile sınırlı olup idari tasarrufun sona ermesi ile kısa çalışma uygulaması da kendiliğinden sona ereceği dikkate alınmalıdır.

İşverene Kısa Çalışma Talebinin Sonucunun Bildirilmesi

Genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerden dolayı işyerindeki çalışma süresinin önemli ölçüde azaldığı veya durduğu, İş Müfettişlerince yapılan uygunluk tespiti sonucu işverene, İŞKUR tarafından bildirilir. İşveren de durumu, işyerinde işçilerin görebileceği bir yerde ilan eder ve varsa toplu iş sözleşmesine taraf işçi sendikasına bildirir. İlan yoluyla işçilere duyuru yapılamadığı durumlarda, kısa çalışmaya tabi işçilere yazılı bildirim yapılır. Kısa çalışma talebi uygun bulunan işveren Kurumca bildirilen sürede Kısa Çalışma Bildirim Listesini güncelleyerek gönderir.

Koronavirüsten olumsuz etkilendiği gerekçesiyle kısa çalışma talep eden işverenlere başvurularının sonucu, elektronik posta yoluyla taleplerini gönderdikleri adrese yapılır. Talebi uygun bulunan işverenler, Kurumca bildirilen sürede Kısa Çalışma Bildirim Listesini güncelleyerek başvuru yaptıkları İŞKUR biriminin elektronik posta adresine gönderir.