Çin'in Wuhan kentinde ortaya çıkan ve tüm dünyaya yayılarak küresel bir krize neden olan Coronavirüs, tüm hayatı, dünya ekonomilerini ve iş yapış biçimlerini kökten etkiledi. İçinden geçtiğimiz bu süreçte tüm sektörler değişti, dönüştü. Turizmden otomotive, perakendeden sağlığa aslında tüm sektörlerde bir dönüşüm söz konusu. Coronavirüs'ten en çok etkilenen sektörler hangileri, yeni yol haritaları ve tüketicinin yeni dönemden beklentileri neler? Peki, bu dönüşüme şirketler nasıl ayak uyduracaklar, hangi önlemler alınıyor? Salgından çok etkilenen sektörlerden biri turizm. Coronavirüs'le birlikte tatilde trendler değişti, en çok tercih edilen tatil seçeneklerinde değişikliğe gidildi. Bir yandan da turizm sektörünün yeni döneme hızlı bir şekilde hazırlandığını gördük. Sağlıklı turizm sertifikası için başvurular arttı, aynı zamanda sosyal mesafe planına uygun düzenlemeler yapıldı. Pandemiyle birlikte üretimin durduğu bir diğer sektör ise otomotiv oldu. Sadece ülkemizde değil tüm dünyada üretim çarklarının durması, ciddi stok sıkıntılarına yol açtı. Üretimin talebi karşılamaması nedeniyle araç siparişlerinde gecikmeler yaşandı; sektör beklentisi ise bu yıl geçen yılki satış rakamlarının yakalanacağı yönünde. Perakende tarafında da yeni normal için tüm hazırlıklar tamamlandı. 1 Haziran itibariyle mağazalar açıldı, hem AVM hem mağazalar tarafında çok ciddi çalışmalar yapılarak önlemler alındı. Markalar bu sürecin değerlendirilebileceğini ve gelecek dönemde Türkiye'nin üretim konusunda öncü ülkelerden biri haline gelebileceği değerlendirmelerini yapıyor. Jolly Tur Yönetim Kurulu Başkanı Mete Vardar, Orka Grup Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Orakçıoğlu, Kiğılı CEO'su Hilal Suerdem, Reckitt Benckiser Türkiye Hijyen Pazarlama Direktörü Tarık Bayar, Türkiye Turizm Yatırımcıları Derneği Başkanı Oya Narin, Toyota Türkiye CEO'su Ali Haydar Bozkurt, Gürmen Group Markalardan Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi Zeynep Doğan ve Ela Quality Resort Belek Hotel Genel Müdürü Ufuk Gezgin pandemi dönemini, yeni döneme nasıl hazırlandıklarını, bundan sonra nasıl yol haritası izleyeceklerini anlattı.
"BU KRİZDEN GÜÇLENEREK ÇIKACAĞIZ"
Mete VARDAR / Jolly Tur Yönetim Kurulu Başkanı
SEKTÖRÜMÜZ bugüne kadar pek çok sıkıntı yaşadı, ancak hep ayakta kalmayı bildik. Seyahat acentaları, otelciler, havayolu şirketleri hep birlikte hareket edeceğiz. Devletimizin de katkılarıyla beraber umut ediyorum ki bu krizi dünyada en doğru şekilde atlatacak ülke biz olacağız. 15 gün öncesine göre rezervasyonlarda neredeyse yüzde 100'e yakın artış var. Türkiye dünyada çok önemli bir turizm ülkesi, özellikle Avrupa'da yaşayan misafirler Türkiye'den başka bir yere gitmek istemiyor. Çok iyi ve profesyonelce yönetilen otellerimiz var. Burada bakanlıklarımız ve turizmciler birlik olacağız ve bu dönemi en güçlü şekilde atlatacağız. Dünya turizminde altıncı sırada olan ülkemizi daha da yukarılara taşıyacağız.
"TÜRKİYE'YE YÖNELİŞ OLACAK"
Süleyman ORAKÇIOĞLU / Orka Grup Yönetim Kurulu Başkanı
1 HAZIRAN itibariyle mağazalarımızı açtık ve Birleşmiş Markalar Derneği olarak çok güzel bir kampanyaya başladık: "İhtiyacını erteleme, ekonomiye sahip çık". Biz yurt içi ve dışı perakendede faaliyet gösteriyoruz. Aktif olarak üretimin de içindeyiz. Firmalar tedarik ve hammadde anlamında tek bir ülkeye bağımlı olmak istemiyor. Burada tek bir ülke dediğimiz Çin... Tedarikle ilgili bir çeşitlendirmeye gidildiği zaman ilk akla gelen ülkelerden biriyiz. Önümüzdeki dönemlerde Türkiye'ye bir yöneliş olacağını düşünüyorum. Pandemi bize çok önemli mesajlar verdi. Her şeyden önce standartlar değişti ve bu standartlara göre dünyanın kaynaklarını daha az tüketmek çok daha önemli hale geldi.
"MARKALI İHRACATI ARTIRMALIYIZ"
Hilal SUERDEM / Kiğılı CEO'su
BU dönemin bütün gerekliliklerini yerine getiriyoruz. Bunun içinde sağlık da var, müşterinin güvenini kazanmak da. AVM girişinden itibaren mağaza içlerinde de önlemleri almaya başladık. AVM yatırımcıları ve biz tüketicinin güvenini kazandık. AVM'lere giriş sayıları her geçen gün artıyor, bugün yüzde 40'lara gelmiş durumda. Biz de kampanyalarla müşterilerimizi destekledik. İhracata özellikle markalı ürün ihracatına çok önem veriyoruz. Salgından sonra Türkiye bir kere daha öne çıktı. Çok hızlı bir şekilde üretim yapabildiğimizi gösterdik. Türk insanı isterse başarabilir. Dünyanın bütün tekstil ihtiyacını karşılayabiliriz, yeter ki doğru sistemler kuralım. Konjonktür bizden yana. Bize düşen görev markalı ürün ihraç etmek.
"TÜRKİYE SUSUZLUK RİSKİYLE KARŞI KARŞIYA"
Tarık BAYAR / Reckitt Benckiser Türkiye Hijyen Pazarlama Direktörü
PANDEMİ dönemi hijyen için suyun kaçınılmaz olduğunu gösterdi. Ev temizlik ürünlerinde inanılmaz bir artış var. Bütün bunların temelinde su yatıyor ve Türkiye su zengini bir ülke değil. Türkiye önümüzdeki 10 yıl içinde susuzluk çekme riski ile karşı karşıya. Ne kadar tasarruf edersek, bu süreyi o kadar uzatırız. Tabii bu topyekün bir tasarruf olmalı, hane içinde, tarımda sulamada, sanayide kullanılan suyun geri dönüştürülmesi ve tasarrufu... Hızlı tüketim mallarına baktığımızda sektör yüzde 18 büyüyor, ev temizlik ürünleri yüzde 36 büyüyor. Önümüzdeki dönemde bakteri ve virüsleri yok etme konusunda formüllerin geliştirilmesi söz konusu. Bizim de bu yönde çalışmalarımız var, ürünlerimiz yakında raflarda yerini alacak.
"SEKTÖRE ÇOK CİDDİ DESTEKLER VERİLDİ"
Oya NARİN / Türkiye Turizm Yatırımcıları Derneği Başkanı
TURİZMDE hareketlilik başladı, tablo bizim için sevindirici. İvme yükselen bir trendle ilerleyecek. Temmuz ayı itibariyle hız kazanmayı ümit ediyoruz. Salgının ilk başladığı Mart ayındaki dönemde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan önderliğinde çok önemli tedbirler alındı. Bunlardan biri kısa çalışma ödeneğiydi, sektörün ekonomik olarak ayakta kalması için çok ciddi destekler verildi. Biz de işçi-işveren el birliğiyle devletimizin desteğiyle bu süreci güzel bir şekilde atlattık. Yeni bir düzene geçtik, bu düzen uzun bir süre geçerli olabilir. Yapılan araştırmalar denizde bir bulaşıcı ortam olmadığını söylüyor. Havuzlarda da yüksek oranda klor kullanıyoruz. Bireylerin de sosyal mesafe ve kurallara dikkat etmesi ile sıkıntı olmayacak.
"GEÇEN SENEKİ RAKAMLARA ULAŞABİLİRİZ"
Ali Haydar BOZKURT / Toyota Türkiye CEO'su
BU yıla başlarken, geçtiğimiz yıla kıyasla daha iyi bir pazar rakamına ulaşma beklentimiz vardı. Pandemi ile üretim durdu. Bugün geldiğimiz noktada pazarda ötelenmiş bir talep var, ancak buna yetecek kadar üretim ve araç stoğu yok. Alınan önlemlerle ve yaşanan süreçle üretim normal hızında yapılamıyor. Bu yıl sonuna kadar araç bulmak zor olacak gibi görünüyor. Bu yıl tablo böyle gidecek diye düşünüyoruz. Geçtiğimiz yılı 479 bin adetle kapattık, bu yılki beklentimiz 550-600 bin adet arasındaydı. Bunlar pandemi öncesi yapılan tahminlerdi. Şu anda satabilir miyiz sorusundan çok, satacak araç bulabilir miyiz sorusu gündemde. Yıl sonuna kadar geçtiğimiz yılki pazar büyüklüğüne ulaşabiliriz gibi görünüyor.
"DİJİTALE YATIRIMIN ÖNEMİNİ GÖRDÜK"
Zeynep DOĞAN / Gürmen Group Markalardan Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi
BU dönemde üretimimize bir süre ara vermek zorunda kaldık ve sağlık çalışanlarımıza destek olabilmek için maske üretimine geçtik. Yaklaşık 500 bin maskeyi Sağlık Bakanlığı'na hibe ettik. Maske ve hijyenik tulum üretimlerinin projeleri devam ediyor. Normalleşme sürecine geçiş başladı, önce üretimimizi tedbirlerle başlattık, mağazalarımızı açtık. Dijital mecralara yatırım yapmanın önemini gördük. Türkiye'de yüzde 5-6 olan 'online'ın payının kısa bir süre içerisinde gelişmiş ülkelerde olduğu gibi 15-20 seviyelerine çıkabileceğini gördük. Bu salgın süreci hayatımızda olan şeylerin adaptasyonunu çok hızlandırdı. Salgın tüketici alışkanlıklarındaki benimseme hızını artırdı.
"MIİSAFİRE ÖZEL MÜSTAKİL ALANLAR OLUŞTURUYORUZ"
Ufuk GEZGİN / Ela Quality Resort Belek Hotel Genel Müdürü
HENÜZ yurt dışından yoğun misafir akışı başlamadı. Avrupa ve Rusya'da henüz istediğimiz hareketlilik başlamadı. Bu süreçte devletimizin yayınlamış olduğu genelgeye uygun şekilde otellerimizde hazırlıklarımızı tamamladık, personelimizi eğitmeye devam ediyoruz. Misafirlerimize özel müstakil yaşam alanları oluşturmaya çalışıyoruz. Otellerimiz Avrupa'ya kıyasla daha geniş. Belek Bölgesi'ndeki otellerde odaların en küçüğü 35-40 metrekareden başlıyor. Avrupa'da ise 15 metrekarede kalıyorsunuz. Açık büfede bazı değişiklikler yaşanacak. Bu durum otellerde yeni bir değişimin öncüsü olabilir. Hem hijyen standartlarını sağlamış olacağız hem de israf etmemiş olacağız. Kişisel görüşüm her şey dahilin değişmeyeceği yönünde.
