takvim.com.tr
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda "fiili hizmet zammı" olarak geçen yıpranma payı ile çalışma koşullarının ağır olması diğer mesleklere göre daha fazla efor sarf edilmesi nedeniyle erken emekli olmasını sağlıyor. Fakat ekstra maaş ödenmesini sağlamıyor. Peki bu meslekler hangileri? Asgari ücretle çalışırken fazla mesai ücreti ne kadar alınıyor? İşte merak edilen bilgiler…
MESLEKİ YIPRANMA PAYI EMEKLİ MAAŞINI ARTIRIR MI?
Mevcut durumda Türkiye'de 18 meslekte yıpranma payı bulunuyor. Yıpranma payı ile çalışma koşulları ağır olan mesleklerden daha çabuk emekli olunması amaçlanıyor. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda "fiili hizmet zammı" olarak geçen yıpranma payı ile çalışma koşullarının ağır olması sebebiyle diğer mesleklere nazaran daha fazla efor sarf edilen ve diğer mesleklerden daha fazla yıpranmaya maruz kalınan işlerde daha çabuk emekli olunması amaçlanıyor.
Örneğin yıpranma payı hakkına sahip olan mesleklerde çalışana çalıştıkları her yıl için ilave 90 gün fiili hizmet zammı veriliyorsa, 12 ay çalışan bir personel, 15 ay çalışmış gibi kabul ediliyor. Buna göre, normalde her yıl emeklilikte 360 gün olarak kabul edilirken, fiili hizmet zammı kapsamındaki mesleklerde her yıl 360 güne ilave olarak 60 ile 180 gün arasında değişen oranlarda prim ödeme gün sayısı ilave ediliyor. Yani, normal bir işte çalışanın emekliliğinde yılda 360 gün dikkate alınırken, fiili hizmet zammı kapsamındaki işlerde 420 ile 540 gün arasında prim ödeme günü dikkate alınıyor.
YIPRANMA PAYI OLAN MESLEKLER
Kurşun ve arsenik işlerinde çalışanlar 60 - 90 gün
Cam fabrika ve atölyelerinde çalışanlar 60 gün
Cıva üretimi işleri sanayinde çalışanlar 90 gün
Çimento fabrikalarında çalışanlar 60 gün
Kok fabrikalarıyla Termik santrallerde çalışanlar 60 gün
Alüminyum fabrikalarında çalışanlar 60 gün
Demir ve çelik fabrikalarında çalışanlar 90 gün
Döküm fabrikalarında çalışanlar 60 gün
Asit üretimi yapan yerlerde çalışanlar 90 ile 180 gün
Madenlerin yer altında çalışanları 180 gün
Radyoaktif ve doğal ve yapay radyoaktif, radyoiyonizan maddeler radyoiyonizan maddelerle veya bütün diğer korpüsküler emanasyon kaynakları yapılan işler ile yapılan işlerde çalışanlar 90 gün.
Su altında çalışanlar 60 gün
Türk Silâhlı Kuvvetlerinde Subay, yedek subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaşlar ve sözleşmeli erbaş ve erler 90 gün
Emniyet ve MİT mensupları 90 gün
İtfaiye veya yangın söndürme işlerinde çalışanlar 60 gün
Basın Kartı Yönetmeliği'ne göre çalışan gazeteciler 90 gün
TRT'de Basın Kartı Yönetmeliği'ne göre çalışanlar 90 gün
Türkiye Büyük Millet Meclisi Yasama organı üyeleri ile dışarıdan atanan bakanlar 90 gün fiili hizmet zammı alıyor.
ASGARİ ÜCRETTE MESAİ ÜCRETİ NE KADAR?
Haftalık çalışma süresi 45 saat olan bir çalışan bu saati geçen her fazladan bir saat için ekstradan %50 zamlı ücret almalıdır.
Fazla çalışma, yani haftalık 45 saati aşan çalışmalarda, çalışılan her fazladan saat için ücret %50 zamlı ödenmelidir.
Örneğin bir hafta 50 saat çalışmış olan işçinin fazla çalışma ücretini hesaplamak için önce kişinin saatlik ücretini bilmemiz gerekir. Kişinin aylık asgari ücretle çalıştığını varsayalım. Asgari ücret 2018 yılında 2.029,50 TL. Kişinin bir aylık kazancı olan asgari ücretin saatlik tutarını bulmak için 1 aylık çalışmanın saatlik değerini ifade eden 225 saate bölmemiz gerekir.
Saatlik Ücret = 2.029,50 / 225 = 9,02 TL
Fazla Çalışma için ücretin %50 zamlı halini bulmamız gerekir. Bunun içinde 1,5 ile çarpıyoruz.
%50 Zamlı Ücret = 9,02 *1,5=13,53 TL
Fazla Çalışma Ücretini bulmak için 45 saatin üzerinde kalan saatleri %50 zamlı hesaplıyoruz.
50 – 45 = 5 saat
5 saat * 13,53 TL=67,65 TL fazla çalışma ücreti ödenecektir.
