ENGELLİ DURUMU
Sağlık durumları elverişli olmayanlar için 2 türlü erken emeklilik imkanı bulunuyor. Malulen emeklilikte sigortalı olduktan sonra ortaya çıkan rahatsızlıklar geçerli sayılıyor. Çalışırken iş yapabilme gücünü en az yüzde 60 kaybedenler sağlık raporu alarak bu imkandan yararlanıp emekli olabiliyor. En az 10 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün bildirmek şartıyla malulen emeklilik imkanı veriliyor.En az 10 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün bildirmek şartıyla malulen emeklilik imkanı veriliyor.Engelli çalışanlar ise en az yüzde 40 engellilik ile vergi indirimi aldıklarında yaş şartına bakılmadan 15 yıl 3 bin 600 günden başlayarak işe giriş tarihlerine göre 18 yıl 4680 güne kadar süreyle emekli olabiliyor.
YIPRANMA HAKKI
Kanunun Fiili Hizmet Süresi Zammı diye tarif ettiği bu avantaj belli mesleklere uygulanıyor. Madenciler, gazeteciler, gemi adamları gibi mesleklerde çalışanlar sigortalılık sürelerine belli oranda gün eklenerek ve işe girişi geriye çekerek emeklilik imkanına kavuşuyor. Yani 1 yılda 12 ay çalışmış birisi 15 ay çalışmış gibi kabul ediliyor ve işe giriş tarihi de 3 ay geri çekiliyor.
KISA ÇALIŞMADA EMEKLİLİK PRİMİ YATMAZ
Soru: Kısa çalışma ödeneğinde emeklilik primi yatmıyor ama ilerleyen zamanlarda devlet kanun çıkarabilir mi? Yatmayan primler toplu ödenebilir mi?
Cevap: Kısa çalışma ödeneği alınan dönemlerde emeklilik primi yatmıyor. Ancak kısa çalışma döneminde çalışılan günlerin primi ödenir. Emeklilik için prim gün sayısı eksiği bulunmayan kişiler için bu durum sorun değil, ancak prim gün sayısı eksik olanlar için emeklilik süresini erteleyecektir. Bugün için devletin bu konuda düzenleme yapması gündemde değil.
Soru: Nisan 2019'da doğum yaparak gebelik iznine ayrıldım, sonrasında Ekim 2019'da analık sebebiyle 6 aylık ücretsiz izin kullandım. Ücretsiz izindeyken tekrar hamile kaldım. Nisan 2020'de işbaşı yapacaktım fakat işyeri pandemi sebebiyle kısa çalışmaya dahil olduğundan işbaşı yapamadım. 80 gün primim var, analık iş görmezlik ödeneğini hak edebiliyor muyum?
Cevap: Doğumun 32. haftasında hekimden istirahat raporu alınmış olması ve doğumdan önceki bir yıl içinde en az 90 gün prim ödenmiş olması gerekiyor. Bu durumda doğumdan önceki ilk 8 haftalık, doğumdan sonraki sürede ise ilk 8 haftalık çalışılmayan her gün için iş göremezlik ödeneği alınabilir. Sizin durumunuzda prim gün sayınız 80 gün. Bu sebeple analık iş göremezlik parası alamazsınız.
YAŞ TAHSİSİ İLE ERKEN EMEKLİ OLAMAZSINIZ
Soru: 1988'de staj sigortası ile ilk sigorta numaramı aldım. Sonra mahkeme kararı ile yaş tahsisi oldu ve doğum tarihim değişti. Askere gittim dönüşte ilk emeklilik primini içeren sigortalılık ile işime girmiş oldum. Sigortalılıkta benim doğum tarihi başlangıcım tam olarak nedir?
Cevap: Mevzuat gereği sigortalılık, dolayısıyla da emeklilik için ilk sigortalı olduğunuz tarih önemli. İşe giriş tarihinden sonra yapılan yaş düzeltmesi emeklilik sürenizi ve hesabınızı etkilemez. Bu kapsamda ilk işe giriş tarihinden sonra yapılan yaş düzeltmeleri nedeniyle erken emekli olunmaz. Ancak sizin durumunuzda staj sigorta başlangıcı sayılmıyor, çünkü staj döneminde emeklilik için prim yatmıyor. Dolayısıyla ilk işe girdiğiniz tarihten itibaren emeklilik hesabınızı yapacaksınız.
