İş Yasasına göre istifa eden işçinin tazminat hakkı bulunmamaktadır. Haklı bir nedene dayanmadan istifa eden işçi tazminat hakkını kaybeder. Hatta ihbar vaktine bağlı kalmadan istifa etmesi sonrasında patrona tazminat ödemek zorunda dahi kalabilir. İşçi haklı sebeplerle istifa etmesi gidişatında kıdem tazminatı ve fazla mesai, senelik izin, hafta sonu tatili alacakları gibi değişik haklarını müracaat etmek suretiyle alabilir.
EMSAL KARAR VERİLDİ
Beton mikser operatörü olarak çalıştıkları inşaat şantiyesinde Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) primlerinin düşük yatırıldığını, geçmiş dönem ücretlerinden kesintiler yapıldığını öne süren ve bunların ödenmediğini işveren temsilcisine dile getiren işçi ve 4 arkadaşı kapı önüne konuldu. İşçiler önce başka bir şehirdeki şantiyede görevlendirildi.
Görev yerlerinin keyfi olarak değiştirildiğini söyleyen 5 işçi, istifa etti. İşveren ise devamsızlık tutanağı düzenleyerek 5 işçiyi tazminatsız çıkardı. İş Mahkemesi'nin yolunu tutan işçi, hak aradıkları için kapı önüne konulduklarını öne sürdü. Her gün 07.30'dan gece 23.00-24.00 saatlerine kadar Cumartesi ve Pazar günleri ile genel tatiller dahil olmak üzere devamlı surette çalıştığını dile getirdi.
Davacı işçi kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai ücreti, genel tatil ücreti, hafta tatili ücreti, yıllık izin ücreti ve ödenmeyen ücret alacaklarının faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep etti. Davalı şirket sahibi ise davacının çalıştığı santralin kaldırılması neticesinde işçilerin başka bir kentteki tesise geçirildiğini, davacının birkaç arkadaşı ile yeni yerdeki görevlerine gelmediklerinin tutanak altına alındığını iddia etti. Tarafları dinleyen Mahkeme, davanın kısmen kabulüne hükmetti. Kararı davacı işçi temyiz edince devreye Yargıtay 9. Hukuk Dairesi girdi.
İşçilerin görev yerlerinin keyfi olarak değiştirilemeyeceğinin altı çizilen Yargıtay kararında; "Şantiyede çalışan davacının başka bir kentteki şantiyeye nakledilmek istendiği, davacının bunu kabul etmemesi üzerine de davalı işverence işten çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Davacının işyerinin değişmesi işçi açısından aleyhe değişiklik olup, davacı işçi bunu kabul etmek zorunda değildir. Taraflar arasında imzalanan iş sözleşmesinde, işverenin nakil yetkisinin olması, işveren tarafından bu değişiklik objektif nedenlerle ortaya konulamadığı sürece sonuca etki etmeyecektir. Sonuç itibariyle davalı işveren fesihte haklı olduğunu ispat edemediğinden, davacının kıdem ve ihbar tazminatı taleplerinin kabulü gerekirken, yazılı gerekçeyle reddi hatalıdır. Mahkeme hükmünün bozulmasına oy birliği ile karar verilmiştir" ifadeleri yer aldı.
KIDEM TAZMİNATI KİMLERE VERİLİR?
Kıdem tazminatına hak kazanmanız için aynı işverene bağlı olarak en az 1 yıl çalışmış olmanız gerekmektedir. Eğer kendi isteğinizle işten ayrılırsanız kıdem tazminatı alamayacaksınız. Ancak, erkekler askerlik hizmeti için ve kadınlar da evlilik nedeniyle işten ayrılmak zorunda kalırsa, tazminata hak kazanıyor. Ayrıca, emeklilik için gerekli süreyi ve prim ödeme gün sayısını doldurmuşsanız kendi isteğinizle işten ayrılırsanız dahi kıdem tazminatı alabileceksiniz.
KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?
İşe başlama tarihinden itibaren hizmet aktinin devamı süresince her geçen tam yıl için işveren, işçiye 30 günlük giydirilmiş brüt ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlüdür. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır. Ödenecek tutardan sadece damga vergisi (%0,759) kesintisi yapılmaktadır.
Örneğin, çalıştığınız işyerinde son aldığınız brüt ücret 3 bin 500 liraysa, ve işyerinde 5 yıldır çalışıyorsanız ve işten çıkartıldıysanız; kıdeminiz 17 bin 500 bin lira tutuyor. Ücretin içinde yer alan; yol yardımı, yemek, ikramiye, prim gibi tüm ödemeler de tazminat hesabına katılıyor.
