EYT çıkarsa ne zaman emekli olabilirim? 2021 EYT ile ilgili merak edilen sorular ve yanıtları…

Güvenlik Kurumu kapsamında sigortalı bir şekilde çalışan ve kanunda belirtilen prim gün sayısı ile hizmet yılını dolduran bazı vatandaşlar yaşı bekledikleri için emekli olamıyor. Peki hükümetten EYT açıklaması geldi mi? Erken emeklilikte yaşa takılanlar ile ilgili yasa çıktı mı? 1999 öncesinde işe başlayıp 5 bin gün çalışmış olanların yaş şartına takılmadan emekli olmaları vatandaşlar tarafından istense de böyle bir durumun gerçekleşmesine ilişkin açıklama yapılmadı. İşte EYT hakkında merak edilenler...

EYT'liyim 1991 SSK başlangıcı şuan 7500 günüm var çalışıyorum tip2 şeker hastalığı var. Ayrıca astım hastasıyım nasıl emekli olabilirim. Yaş 46 ve 52 yaşı beklemek zorunda kaldım. Abdurrahman Ulutürk

Hiçbir çalışma yapılmaz ise gün geçtikçe EYT'lilerin sayıları daha da artacaktır. Sigortalılık başlangıcınız 23 Mayıs 1991'den önce ise 52 yaş 5525 prim günü, sonra ise 53 yaş 5600 prim günü şartlarına tabisiniz. Prim gününüzü tamamlamış belirtmiş olduğunuz gibi yaş şartınızı bekliyorsunuz. Genel olarak Tip1 diyabet hastalarına %30- %40 arası rapor verilmektedir. Tip2 diyabet hastalarına ise %20 oranında rapor çıkarılmaktadır. Erken emeklilik için en az %40 raporunuzun olması gerekmektedir. Tabi astım hastalığınızın ilerleme seviyelerine göre raporunuzda artış olabilir. Heyet hastanesine müracaat etmeniz faydanıza olacaktır. %40 oranında bir rapor almanız size emeklilik kapısını açabilir.

EYT'lilere hiç bir olanak yok mu sigortalı çalıştıkça biz hep zarardayız bize bu yasa çıkmayacak sanırım sigorta başlangıcım 1993 ve emeklilik 50 yaşında görünüyor. Sabile Garip

Geçen sene Cumhurbaşkanımızın emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili son "araştırma" talimatından sonra ne yazık ki bütçeye yükü sebep gösterilerek bu konu bir kez daha rafa kaldırıldı. Yıllardır yazdım çizdim farklı mecralarda anlatmaya gayret ettim; mevcut hükümet değil kim gelirse gelsin bu kanunu çıkaracak gücü olmayacaktır. Sigortalılık başlangıcınıza istinaden 50 yaş 5675 prim günü şartlarına tabisiniz.

EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILANLAR (EYT) YASASI YAŞI KAÇ OLDU?

Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) kapsamında kadınlar 58 yaşında ve erkeklerde ise 60 yaşında emeklilik imkanı sağlanıyor. Prim gün sayısı ise 7000'e kadar çıkarıldı.

8 Eylül 1999 tarihinden önce işe giren kadınlar 40 ve erkekler ise 58 yaşında emeklilik sağlanıyor. Diğer yandan kadınlarda 40 ile 58, erkeklerde ise 44 ile 60 yaş arasında değişim gösteren kademeli geçiş süresi getirildiği biliniyor. Bunun ve buna benzer yaş sınırı Emekli Sandığı ve Bağ-Kur içinde getirilmişti.

EYT NEDİR? KİMLERİ KAPSIYOR?

EYT, 1999 yılında emeklilik yaşının değiştirilmesiyle ortaya çıktı. 4447 sayılı kanunla yapılan değişiklikle birlikte 8 Eylül 1999 tarihine kadar kadınlar için 20, erkekler için 25 yıl sigortalılık süresi isteniyor ve 5000 prim günü olması gerekiyordu. Çıkarılan kanunla yaş şartı yükseltildi. Bu yasayla birlikte mayıs 1999'dan sonra sigortalı olan kadınlar için 58, erkekler için ise 60 yaş şartı konuldu. Bu kanun 1999'dan önce sigortalı olanları da kapsayınca, emeklilikte yaşa takılanların durumu ortaya çıktı.

Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT), emekli maaşı alamadıkları için çalışmaya devam ediyor. Fakat çalışma hayatında olan EYT'liler için de kritik bir durum söz konusu. Çalışmaya devam eden EYT'lilerden bir kısmı '2008 sonrasında çalışma süresi uzadıkça emekli aylığının düşmesi' nedeniyle sigortasız olarak çalışmayı tercih ediyor. Bu da beraberinde pek çok sorunu getiriyor. Sigortasız çalışan EYT'liler iş güvencesinden yoksun kalıyor, kıdem tazminatı alamıyor, işsizlik ödeneğinden yararlanamıyorlar. Kendi ceplerinden GSS primi ödemek durumunda kalabiliyorlar.

Çalışmaya devam eden EYT'liler karşılaşacakları durumları tam olarak bilmiyor. Öncelikle sigortalı olarak çalışmaya devam edenlerin alacakları emekli aylığında bu nedenle bir düşme yaşanabilir. Bu şekilde ne kadar çalışıldığına bağlı olarak değişir. Maaşının düşmesini istemeyenler ise sigortasız çalıştıkları sürenin hiçbir şekilde kıdem ve ihbar tazminatını alamazlar. GSS primi ödemek durumunda kalabilirler. Sigortasız işçi çalıştıran işveren için ise cezai yaptırımlar söz konusu.

EYT NASIL HESAPLANIR?

EYT'li vatandaşlar için düzenleme bugün uygulamaya girerse emeklilik yaşı hesaplanması şu şekilde olacak.

Vatandaşlar işe başladıklarında kendilerinden kadınlar için 20, erkekler için ise 25 yıl sigortalılık şartı ile birlikte 5000 prim şartlarını tamamladıklarında emekli olabilecekler. Ayrıca bu formül sadece 1999 tarihinden yani düzenlemenin hayata geçirilmesinden önce işe giren vatandaşları kapsıyor.